جنتر منتر

جنتر منتر (Jantar Mantar) پتھر ناݪ بݨے فلکیاتی آلات دی اک اسمبلی (رصد گاہ) اے، جیہنوں ننگی اَکھ توں استعمال کرن لئی ڈیزائن کیتا گیا اے۔ ہندوستان وچ پَنج جنتر منتر سی، ایہ سارے راجا جے سنگھ دوم دے حکم اُتے بݨائے گئے سی، جیہناں نوں ریاضی، فن تعمیر تے فلکیات وچ گہری دلچسپی سی۔ ایہدی سَبھ توں وڈی مثال جے پور دے آلات دی اسمبلی ناݪ تعلق رکھݨ آݪا ایکوینوکٹیئل سنڈائل اے، جو زمین دے محور دے متوازی ہائپوٹینس دے ناݪ اک بہت وڈے تکونی گنومون اُتے مشتمل اے۔ گنومون دے دوناں طرف اک دائرے دا اک چوکور اے، جو خط استوا دے ہوائی جہاز دے متوازی اے۔ ایہ آلہ تقریبن 2 سکنٹ دی درستگی ناݪ اک "ہنر مند مبصر" دے ذریعے دن دے وقت تے سورج تے دوسرے آسمانی اجسام دے زوال دی ناپ تول لئی ورتیا جا سکدا اے۔ ایہ دنیا دا سبھ توں وڈا پتھر دا سنڈائل اے، جیہنوں وریہت بادشاہ آلہ دے نام ناݪ جاݨیا جاندا اے۔^[۱][۲] جے پور جنتر منتر یونیسکو دا عالمی ثقافتی ورثہ اے۔^[۳]

18ویں صدی دے شروع وچ جے پور دے مہاراجا جے سنگھ II نے پَنج جنتر منتر تعمیر کروائے سی۔ جیہڑے وچ نویں دہلی، جنتر منتر، جے پور، جنتر منتر، اجین، جنتر منتر، متھرا تے جنتر منتر، وارنسی نیں۔ ایہ 1724 تے 1735 دے درمیان مکمل ہوئے سی۔

جنتر وچ جیہنوں سمرت آلہ، جے پرکاش، رام آلہ تے نیاتی چکرا، جیہناں وچوں ہر اک نوں مختلف فلکیاتی حسابات لئی استعمال کیتا جاندا اے۔ رصد گاہ دا بنیادی مقصد فلکیاتی جدولاں نوں مرتب کرنا تے سورج، چند تے سیارےآں دے اوقات تے حرکات دی پیشگوئی کرنا سی۔

1. سمرت ینترا
2. جئے پرکاش ینترا
3. دیشا ینترا
4. راما ینترا
5. چکرا ینترا
6. رشیولیا ینترا
7. ڈنگش ینترا
8. اتانش ینترا

"جنتر منتر" دا نام کعھٹو کَعھٹ 200 سال پراݨا اے، جیہدا ذِکر 1803 دے اک اکاؤنٹ وچ مِݪدا اے۔ تاہم، ریاست جے پور دے آرکائیوز، جِداں کہ 1735 تے 1737–1738 دے اکاؤنٹس، ایہنوں جنتر دے طور تے استعمال نئیں کردے سی، جو بولی جاݨ آݪی زبان وچ جنتر وچ غلط العام ہو گئی اے۔ لفظ جنتر آلہ توں ماخوذ اے، جد کہ منتر دا پچھیتر منترن توں ماخوذ اے جیہدا مطلب اے مشورا یا حساب۔

• رصد گاہ
• پلانٹیریئم