Encyklopedja Kościelna/Awarowie

[541] Awarowie. Pomiędzy ludami turecko-mongolskiego pochodzenia, które, zaczynając od półowy V w., na Europę napadały, ważne bardzo zajmują miejsce Awarowie, jako sąsiadujący z jednej strony z państwem Byzantyńskiém, z drugiej rozciągający się do pogranicza germańskiego i słowiańskiego szczepu, a więc groźni zarówno dla starej rzymskiej, jak i dla nowej chrześcjańsko-germańskiej cywilizacji. Uciekając przed najazdem Turków, dowodzonych przez Digabula, Awarowie przybyli do Dacji, pomogli Longobardom do obalenia państwa Gepidów, a kiedy Longobardowie do Italji powędrowali, zajęli opróżnione po nich siedziby i [542]rozpostarli się na równinach Pannonji, aż do rzeki Enn, która ich oddzielała od Bojoarów. Awarowie więc byli pierwszym powodem do tego, że ludy słowiańskie w jedno wielkie państwo złączyć się nie mogły. Jeszcze przed pokonaniem Gepidów, pogromili Awarowie Czechów i Morawjan i zawzięte boje toczyli z Frankami. Wielki chan Awarów, Bajan, wziąwszy w niewolę króla neustryjskiego Sigiberta, zawarł przymierze z Frankami i zwrócił oręż przeciwko Byzancjum. Cesarz Justyn II kupił pokój wielką summą złota. Od 573 — 587 nie słychać o nowych napadach; za panowania Maurycjusza starcia na nowo się rozpoczęły, a za cesarza Herakljusza, Bajan, wszedłszy w przymierze z królem perskim Kozroesem, napadł na Konstantynopol. Cesarz, zaskoczony przez Awarów w hippodromie, tylko rączości konia, na którego wskoczył, zawdzięczał ocalenie życia. W 619 i 626 Awarowie znowu zagrażali Konstantynopolowi. Tymczasem, w krajach podbitych przez Awarów, zaszły wielkie zmiany. Czesi i Morawjanie, pod dowództwem Samona, wybili się na niepodległość, podobnież i Bulgarowie. U źródeł Drawy wzmógł się żywioł słowiański i Awarowie, ograniczeni do Pannonji i Dacji, nie mogli ku zachodowi się rozpościerać, gdyż z tej strony przedmurzem chrześcjańskiej Europy byli Bojoarowie (Bawarowie). Książę tych ostatnich, Tassilo II, z rodu Agilolfingów, powziął zamiar nawrócenia Awarów, przez zakładanie klasztorów wzdłuż Dunaju i Cissy. Później Tassilo wszedł nawet w przymierze z Awarami, celem pomszczenia na Karolu W. zaboru państwa Longobardzkiego, lecz sprawa ta zakończyła się upadkiem Tassilona, a później poprowadziła do wypraw Karola W. i jego syna Pepina przeciwko Awarom, 791 — 797, w czasie których wielki obóz warowny Awarów, nad brzegami Cissy, został zdobyty. Z krajów odebranych Awarom powstała Wschodnia Marchja (Austrja). Od tego czasu znikają Awarowie ze sceny dziejowej. (Höfler). J. N.