Zygmunt Mirtyński

Zygmunt Mirtyński

Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1898 Stanisławów
Data i miejsce śmierci	1940 USRR, ZSRR
Przyczyna śmierci	zbrodnia katyńska
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Narodowość	polska
Stanowisko	dyrektor Państwowego Liceum i Gimnazjum w Trembowli
Odznaczenia

Zygmunt Stanisław Mirtyński^[1] (ur. 3 kwietnia 1898 w Stanisławowie, zm. 1940 w ZSRR) – polski nauczyciel, dyrektor gimnazjalny w II Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Zygmunt Stanisław Mirtyński urodził się 21 marca 1892^[2][3]. Był synem Piotra^[4] (ur. 1851, nauczyciel-polonista, w latach 1905-1917 wicedyrektor C. K. Gimnazjum w Jarosławiu^[5]) i Marii z domu Remer^[3]. Miał rodzeństwo: siostrę Janinę i brata Adama^[3]. Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu, gdzie w 1910 zdał egzamin dojrzałości^[3]. Był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”^[3].

Podczas I wojny światowej został wcielony do i mianowany chorążym w rezerwie piechoty z dniem 1 sierpnia 1915^[6]. Do 1918 był przydzielony do pułku piechoty nr 56^[7][8]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany na stopień porucznika rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919^[9][10]. W 1923, 1924 był oficerem rezerwowym 22 pułku piechoty w Siedlcach^[11][12], a w 1934 był przydzielony do 1 pułku Strzelców Podhalańskich i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Targ^[13].

Podjął pracę nauczyciela. Od 1919 do 1928 był nauczycielem w Państwowym Gimnazjum w Zakopanem, gdzie uczył języka łacińskiego, języka greckiego, matematyki, języka polskiego, języka niemieckiego, propedeutyki filozofii^[14][15][3]. Od 1928 do 1933 uczył w Prywatnym Gimnazjum Koedukacyjnym im. bł. Ładysława z Gielniowa w Zakopanem^[3]. Podczas pobytu w Zakopanem poza pracą zawodową był aktywnym narciarzem^[3] Był członkiem zarządu Oddziału Zakopiańskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego^[16], działał w Sekcji Narciarskiej PTT^[3]. 17 kwietnia 1924 dokonał pierwszego zimowego wejścia na Zbójnicką Ławkę (wspolnie z Adamem Ferensem i Mieczysławem Świerzem^[3].

28 lipca 1933 na własną prośbę został przeniesiony z gimnazjum zakopiańskiego do Państwowego Gimnazjum w Trembowli, gdzie od 20 sierpnia uczył łaciny, od 14 września 1933 pełnił funkcję p.o. dyrektora, a potem przebywał na tygodniowym kursie dyrektorów we Lwowie oraz został powołany na kurs dydaktyczno-pedagogiczny do Warszawy w okresie od 28 stycznia do 28 marca 1934^[17]. 13 marca 1935 został mianowany etatowym dyrektorem tej szkoły od 1 kwietnia 1935^[18]. Pozostawał na stanowisku do 1939 (po przemianowaniu szkoła nosiła nazwę Państwowe Liceum i Gimnazjum w Trembowli) i sprawował stanowisko do 1939, a do tego czasu uczył w szkole łaciny oraz propedeutyki filozofii^{[19][20][21][22][3]}. Od początku pracy w Trembowli pełnił funkcje: przewodniczącego Komitetu Obchodów Narodowych i Państwowych, przewodniczącym koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych^[23], był członkiem zarządu Bursy Polskiej (potem zastępcą prezesa wydziału), Związku Strzeleckiego (potem członkiem zarządu powiatowego ZS), członkiem Towarzystwa Szkoły Ludowej, członkiem Oddziału Podolskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (od 1933 prezesem zarządu tegoż^[24]), Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, Ligi Morskiej i Kolonialnej, Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, Polskiego Białego Krzyża, Klubu Urzędniczego^[23][25], członkiem rady powiatowej w Trembowli, kierownikiem Niedzielnego Uniwersytetu Wiejskiego, członkiem komitetu Powiatowego Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego^[26].

Był żonaty z Hertą z domu Baltzer (1895-1982, po pierwszym mężu Schiele)^[27]. W gimnazjum w Trembowli uczyła się Renata Mirtyńska (ur. 1920 w Zakopanem), która w 1938 egzamin dojrzałości^[28]. W roku szkolnym 1938/1939 w klasie IIB tej szkoły uczył się Zygmunt Mirtyński^[29].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 pozostał w Trembowli, gdzie w grudniu 1939 został aresztowany przez sowietów^[27]. Był przetrzymywany w tamtejszym więzieniu, a od stycznia 1940 w Tarnopolu^[27]. Na początku 1940 wywieziony stamtąd w transporcie w nieznane miejsce^[27]. W 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 41/2-9 oznaczony numerem 1949)^[4][27]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

• Przyczynki i materiały do metodyki ćwiczeń redakcyjnych (1934, oraz Józef Fränkel, Maria Glińska-Rawska)^[30]
• Kilka zagadnień z zakresu metodyki języka łacińskiego (1935)^[31]
• Z zagadnień wychowawczych (1936, oraz Józef Fränkel, Jan Ratuszniak)^[32]
• Uczeń i szkoła (1937)^[33]
• O idei i potrzebie pracy (1938)^[34]

• Złoty Krzyż Zasługi (1939)^[35][27]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (1938)^[36][27]

• Lesław Dall, Robert Kowalski: Gimnazjalna „Lista Katyńska”. Zygmunt Mirtyński. docplayer.pl. s. 137-138. [dostęp 2020-12-27].