Zofia Orliczowa

Zofia Orliczowa

Krystyna, Zofia

po aresztowaniu przez MBP 1948
porucznik
Data i miejsce urodzenia	26 września 1898 Foča, Bośnia pod administracją Austro-Węgier
Data i miejsce śmierci	5 listopada 1999 Poznań, Polska
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Krajowa Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość
Jednostki	Komenda Okręg Lwów AK
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa
Późniejsza praca	nauczycielka
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia Orliczowa z Krzysików, ps. „Krystyna”, „Zofia”, nazwiska przybrane Krystyna Wyspiańska, Zofia Majewska (ur. 26 września 1898 w Fočy, Bośnia, zm. 5 listopada 1999 w Poznaniu) – nauczycielka, porucznik AK.

Urodziła się w rodzinie Franciszka Krzysika, radcy wojewódzkiego we Lwowie, i Wincentyny Heleny z Falskich. Była siostrą Stanisława Krzysika (1895–1930), podpułkownika dyplomowanego piechoty Wojska Polskiego i Franciszka Krzysika (1902–1980), profesora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

Ukończyła gimnazjum klasyczne we Lwowie. W czasie wojny z Rosją zgłosiła się ochotniczo do służby pomocniczej dworca Lwów-Podzamcze. Po wojnie ukończyła studia w dziedzinie fizyki na Uniwersytecie Lwowskim i pracowała na tej uczelni jako asystentka w Instytucie Fizyki. Była również nauczycielką matematyki i fizyki w Gimnazjum Sióstr Notre-Dame we Lwowie.

W czasie II wojny światowej służyła w ZWZ-AK; była łączniczką Okręgu Lwowskiego, szefem łączności Okręgu Lwowskiego, sekretarką Stefana Balickiego (szefa oświaty Delegatury Rządu na Kraj w Okręgu Lwowskim). Uczestniczyła także w tajnym nauczaniu. 3 maja 1944 komendant Południowo-Wschodniego AK mianował ją podporucznikiem czasu wojny.

Po wojnie przebywała w Krakowie, ukrywając się przed represjami władz komunistycznych; została aresztowana w marcu 1948 i skazana na 12 lat więzienia za działalność w organizacji „Wolność i Niezawisłość” (WiN). Po rozpracowaniu jej osoby przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego została zatrzymana po tym, jak wydała ją nieświadomie siostra zakonna, którą o Orliczową zapytali dwaj funkcjonariusze przebrani za księży (wkrótce potem aresztowany został także zakonnik franciszkański o. Andrzej Deptuch, który przetrzymywał wcześniej skrzynkę kontaktową, porządkowaną przez Z. Orliczową)^[1] Została zwolniona w 1953, trzy lata później zrehabilitowana.

Od 12 lipca 1928 była żoną Władysława Orlicza, matematyka, profesora Uniwersytetu Lwowskiego i Poznańskiego, członka PAN.

Zmarła 5 listopada 1999 w Poznaniu. Pochowana 16 listopada 1999 w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu (pole AZ kwatera 2-L-07)^[2].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1944)^[3]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (3 listopada 1998)
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie, po raz pierwszy 19 marca 1943)
• Krzyż za udział w Wojnie 1918–1921
• Krzyż Armii Krajowej (30 grudnia 1949)
• Krzyż Partyzancki (23 kwietnia 1975)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (2 sierpnia 1980)
• Złota Odznaka ZNP (16 czerwca 1975)

• Tomasz Balbus, Zofia Orlicz, [w:] Małopolski słownik biograficzny uczestników działań niepodległościowych 1939–1956, tom VI, Towarzystwo Sympatyków Historii, Kraków 2000.
• Bogusław Polak, Zofia Orliczowa, [w:] Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, tom V: Konspiracja 1939–1945, część 1, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin 1999.
• Janusz Skowroński, Pamięć o „wyklętych”. Zofia Orlicz – ta, która kierowała kancelarią Anatola Sawickiego