Zofia Kirkor-Kiedroniowa

Zofia Kirkor-Kiedroniowa

Olga Boznańska, Portret Zofii Kirkor-Kiedroniowej, 1903–1905
Imię i nazwisko urodzenia	Zofia Grabska
Data i miejsce urodzenia	14 maja 1872 Borów
Data śmierci	15 czerwca 1952
Zawód, zajęcie	nauczycielka, działaczka społeczna
Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia Kirkor-Kiedroniowa z domu Grabska (ur. 14 maja 1872 w Borowie, zm. 15 czerwca 1952) – polska nauczycielka i działaczka społeczna.

Była córką Stanisławy i Feliksa Grabskich, siostrą Stanisława i Władysława Grabskich. Urodziła się w majątku rodzinnym w Borowie i do 10 roku życia pobierała tutaj naukę. Następnie kształciła się w Warszawie, gdzie ukończyła Uniwersytet Latający i zdała egzamin rządowy na nauczycielkę matematyki.

Była członkiem Ligi Narodowej^[1]. Była działaczką PPS i w latach 1894–1896 przebywała na zesłaniu w Rosji, w Permie i Jekaterynosławiu. Od 1905 do 1920 r. przebywała na Śląsku Cieszyńskim. Została działaczką Macierzy Szkolnej Śląska Cieszyńskiego, a od 1918 do 1920 r. była członkinią Rady Narodowej Śląska Cieszyńskiego. Należała do Narodowej Organizacji Kobiet^[2].

Z pierwszego małżeństwa z Dymitrem Kirkorem (mąż zmarł 18 grudnia 1900) miała syna dr. Stanisława Kirkora, który w II RP był urzędnikiem w ministerstwie skarbu. 1 sierpnia 1905 r. poślubiła drugiego męża Józefa Kiedronia, z którym miała synów Władysława i Jana, który zmarł w 1921 r. Razem z nim zamieszkała na stałe w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim. Od maja 1925 r. mieszkała w Siemianowicach. W 1932 r. – po śmierci drugiego męża – ostatecznie wycofała się z życia publicznego. W czasie powstania warszawskiego przebywała w Warszawie. W 1945 r. przeniosła się do Borowa, gdzie zrekonstruowała swoje pamiętniki, które zaginęły w powstaniu. Zmarła 15 czerwca 1952 r. i została pochowana na warszawskich Powązkach (kwatera 89-3/4-30/31)^[3].

W 2010 została uhonorowana lampą umieszczoną na Uliczce Cieszyńskich Kobiet^[4].

W marcu 2018 w Oranżerii Zamku Cieszyn otwarto czasową wystawę Obywatelki. Kobiety Śląska Cieszyńskiego dla Niepodległej opracowaną przez Władysławę Magierę. Jedną z jej bohaterek była Zofia Kirkor-Kiedroniowa^[5].

• Zofia Kirkor-Kiedroniowa, Wspomnienia, Wydawnictwo Literackie, Kraków, t. 1 (1986), t. 2 (1988), t. 3 (1989);
• Leksykon historii Polski, Warszawa 1995;
• Polski Słownik Biograficzny, t. 12, Kraków 1966–1967, s. 394–396;
• Władysława Magiera, Wspomnienia Zofii, Gdynia 2022, ISBN 9788383131757.

• Dzieła Zofii Kirkor-Kiedroniowej w FBC.
• Włościanie i ich sprawa w dobie organizacyjnej i konstytucyjnej Królestwa Polskiego, Kraków 1912.