Zbąszyńskie
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
52,8[1] m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
18 540 m[1] |
| Objętość |
26 178,7 tys. m³[5] |
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające |
Obra |
Położenie na mapie Zbąszynia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego  | |
Położenie na mapie gminy Zbąszyń  | |
 52°14′33,4″N 15°53′56,3″E/52,242611 15,898972
| |
Zbąszyńskie[6], nazwy oboczne: Błędno[6][7] i Jezioro Zbąszyńskie[6][4] – jezioro w zachodniej Polsce w województwie wielkopolskim, gmina Zbąszyń[7].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Jezioro leży w regionie nazywanym Bruzdą Zbąszyńską (315.44)[3]. Jezioro Zbąszyńskie jest jeziorem przepływowym, największym w ciągu Jezior Zbąszyńskich[3][4]. Rzeka Obra dopływa do jeziora z południa poprzez przesmyk od strony Jeziora Nowowiejskiego i odpływa z części środkowej, kierując się najpierw na wschód (około 500 m), a następnie skręcając na północ.
Zbiornik położony jest na południowo-zachodnim krańcu miasta Zbąszyń. W jego bezpośrednim sąsiedztwie położone są wsie: Perzyny i Przyprostynia po stronie wschodniej, Nądnia i Nowa Wieś po stronie północno-zachodniej; a nieco dalej na południe, przy przesmyku łączącym z Jeziorem Nowowiejskim – miejscowość Nowa Wieś Zbąska.
Od północnej strony akwenu przebiega linia kolejowa Berlin-Warszawa ze stacją kolejową Zbąszyń.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]
Jest to jezioro rynnowe[3]. Jezioro ma kształt wydłużony, z rynną ukierunkowaną południkowo; jego południową część stanowi poszerzone koryto dopływającej od południa Obry. Linia brzegowa jeziora jest słabo rozwinięta[4]; zdecydowanie największą część stanowi brzeg płaski, bagnisty, znajdujący się przy wschodniej i północnej stronie[4].
W zlewni całkowitej (z jeziorem: 1290,7 km²[5]) przeważają użytki rolne. Zlewnię bezpośrednią stanowią w większości lasy i tereny zakrzewione (około 60 proc.), pozostałą część zajmują zabudowania i grunty orne oddzielone od jeziora szerokim pasem trzcin[3].
Drugim, większym dopływem zbiornika jest rów bez nazwy, dopływający ze wschodu od strony miejscowości Perzyny. W północnej części jeziora znajduje się także kilka rowów, zaliczanych do odpływów z jeziora: rowy miejskie I i II płynące na północny wschód oraz rów bez nazwy z okolic tzw. Dąbek (okolice zajazdu „Pod Dębami”), odpływający na północ. W pobliżu rowów prowadziła prace Kopalnia Kredy Jeziornej i Torfu w Zbąszyniu[3].
Jezioro Zbąszyńskie należy do typu jezior sandaczowych, czyli płytkich, z brzegami gęsto porośniętymi trzciną i nieco słabiej rozwiniętymi łąkami podwodnymi[5]. Na jeziorze prowadzona jest gospodarka rybacka[5].
Jezioro wykorzystywane jest zarówno do rekreacji pobytowej, jak i do uprawiania sportów wodnych[3][4]. W sezonie przewija się tu około 25 tysięcy osób. Indywidualna zabudowa letniskowa jest nieliczna, rozproszona. Przez jezioro przebiega szlak kajakowy, są tu doskonałe warunki do żeglowania. W Zbąszyniu funkcjonuje plaża miejska z kąpieliskiem, wypożyczalnią sprzętu pływającego i campingiem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 42–43, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ Choiński ↓.
- ↑ a b c d e f g h i Pełechaty i Kałuska 2003 ↓, s. 148.
- ↑ a b c d e f g Anders 1989 ↓, s. 116.
- ↑ a b c d e f Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2002, s. 13,18 [zarchiwizowane 2007-02-17].
- ↑ a b c Wynik wyszukiwania nazwy „Zbąszyńskie” w Geoportalu [dostęp 2023-06-15].
- ↑ a b Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 17, ISBN 83-239-9607-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paweł Anders: Jeziora Wolsztyńsko-Zbąszyńskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989.
- Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM. ISBN 83-232-1732-7.
- J. Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13897-1.
- Marek Lityński: Obra – przewodnik dla kajakarzy. Bielsko-Biała: Pascal, 2005. ISBN 83-7304-444-2, ISBN 978-83-7304-444-9.
- Piotr Maluśkiewicz: Słownik Krajoznawczy Wielkopolski. Warszawa-Poznań: PWN, 1992.
- Mariusz Pełechaty, Izabela Kałuska. Roślinność Jeziora Zbąszyńskiego (Pojezierze Lubuskie) na tle stanu jego trofii. „Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu”. 6 (CCCLIV), s. 147–155, 2003. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu. ISSN 1508-9193.
- Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. Warszawa: PWN, 1998. ISBN 83-01-12677-9.