Zasłonak płomienny

Zasłonak płomienny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	Aureonarius
Gatunek	zasłonak płomienny
	Nazwa systematyczna
	Aureonarius callisteus (Fr.) Niskanen & Liimat.; Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [17] (2022)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak płomienny (Aureonarius callisteus (Fr.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Aureonarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus callisteus. Obecną nazwę nadali mu Tuula Niskanen i Kare Liimatainen w 2022 r.^[1]

Synonimy naukowe:

Agaricus abruptus Fr. 1852
Agaricus callisteus Fr. 1818
Cortinarius callisteus var. abruptus (Fr.) Melot 2007
Cortinarius callisteus (Fr.) Fr. 1838 var. callisteus
Cortinarius callisteus var. infucatus (Fr.) Melot 2007
Cortinarius infucatus Fr. 1861
Flammula abrupta (Fr.) Sacc. 1887
Gymnopilus abruptus (Fr.) Horniček 1984^[2].

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r^[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową^[1].

Morfologia

Kapelusz

Zasłonak średniej wielkości. Średnica kapelusza (3) 4–8 cm, kształt początkowo półkulisty, później wypukły, na koniec płaski. Brzeg ostry. Powierzchnia sucha, pokryta drobnymi, ciemniejszymi włókienkami. Jest mięsisty i niehigrofaniczny. Ma barwę od żółtopomarańczowej do czerwonawej, w stanie wyschniętym jest jaśniejszy^[4].

Blaszki

Średnio gęste, dość grube, o szerokości do 1 cm. U młodych owocników mają barwę jasnożółtą, później są coraz ciemniejsze; żótobrązowe, cynamonowobrązowe, rdzawobrązowe. Ostrza gładkie^[4].

Trzon

Wysokość do 7 cm, grubość do 1,5 cm, kształt walcowaty, u podstawy nieco szerszy lub bulwiasty. Jest mocny, pełny. Powierzchnia łuseczkowata lub włókienkowata z żółtymi resztkami osłony, pomarańczowożółta, dołem czerwonobrązowa^[4].

Miąższ

Gruby, mięsisty. W kapeluszu ma barwę żółtawą, w trzonie szafranową. Jest bez smaku^[4], posiada natomiast nieprzyjemny zapach, nieco podobny do zapachu szamba^[5]

Cechy mikroskopowe

Pod działaniem KOH miąższ barwi się na ciemnoczerwono-brązowo. Zarodniki kuliste lub niemal kuliste, o rozmiarach (6,7) 7,0-8,4 (8,8) × (5,0) 5,8 – 6,6 (7,0) μm i drobnokolczastej powierzchni. Podstawki o rozmiarach 30–36 × 9–11 μm z 4 sterygmami. Strzępki ze sprzążkami^[4].

Gatunki podobne

Wśród żółtych zasłonaków najbardziej podobne są: zasłonak cyrynowożółty (Cortinarius limonius) i zasłonak terowy (Cortinarius tofaceus)^[4].

Występowanie i siedlisko

Opisano jego występowanie tylko w Ameryce Północnej i Europie^[6]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Holandii i Norwegii^[3].

Rośnie na ziemi, w lasach iglastych, wśród mchów. Stanowiska opisane w polskim piśmiennictwie mykologicznych znajdują się w górskich lasach, pod sosnami^[3]. W innych krajach Europy opisano jego występowanie również w górskich lasach, ale pod świerkami i jodłami, rzadziej pod sosnami^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Jest niejadalny, być może nawet trujący^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-16] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-16] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g J.A. CadinanosJ.A.C. Aguirre J.A. CadinanosJ.A.C., E. BenguriaE.B. Iichaurriet E. BenguriaE.B., Cortinarius callisteus Fr.: Fr., primeras citas para el País Vasco, „Munibe (Ciencias Naturales-Natur Zientziak)” (57), 2009, s. 5–13, ISSN 0214-7688 .
↑ ^a ^b PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-16] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-16] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[cal-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g J.A. CadinanosJ.A.C. Aguirre J.A. CadinanosJ.A.C., E. BenguriaE.B. Iichaurriet E. BenguriaE.B., Cortinarius callisteus Fr.: Fr., primeras citas para el País Vasco, „Munibe (Ciencias Naturales-Natur Zientziak)” (57), 2009, s. 5–13, ISSN 0214-7688 .

[wag-5] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[disc-6] Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-12-16] .

[mirek-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]