Zamek w Krobi

Zamek w Krobi – nieistniejący zamek biskupów poznańskich zbudowany w XV wieku na Wyspie Zamkowej w mieście Krobia. Rozebrany na pocz. XIX wieku.

Krobia była własnością biskupów od XIII wieku i powstała w pobliżu książęcego kasztelańskiego grodu Karzec. Pierwsza drewniana warownia w tym miejscu została zbudowana w 2 połowie XIV wieku^[1], ale murowany zamek zbudowano między latami około 1440-1470 z inicjatywy biskupa Andrzeja z Bnina. Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1440 roku jako stuba alba fortalicii episcopalis^[2][3]. W 1445 roku wymieniono castrum, castellum, arx^[3]. Zamek planowano przebudować w 1550 roku stylu renesansowym, ale zamierzeń tych nie zrealizowano^[3]. W 1655 roku zamek zniszczyli Szwedzi podczas Potopu i przypuszczalnie odbudowa objęła już tylko część założenia. Zamek będący w XVIII wieku już w złym stanie technicznym, w większości rozebrano na początku XIX wieku.

W nowożytnym budynku zbudowanym w miejscu zamku od XIX wieku działa szkoła, Urząd Stanu Cywilnego oraz Pałac Ślubów^[4].

Wyspa Zamkowa w plateau posiada wymiary ok. 50 x 42 m i wysokość nad lustrem wody ok. 3 metrów^[2]. Zamek założono na planie prostokąta i składał się z dwóch połączonych ze sobą budynków na rzucie litery L, które wznosiły się od wschodu i od południa. Budynki przylegały do muru kurtynowego^[3]. Obronność wzmacniał ceglany mur oraz fosa o szerokości około 17 metrów otaczająca Wyspę Zamkową^[1]. Przypuszczalnie od południa znajdowała się brama prowadząca do zamku, a poprzedzał ją drewniany most zwodzony. Od strony wschodniej zamku znajdowały się ogrody biskupie^[4]. W trakcie badań zidentyfikowano sześć faz budowlanych zamku^[1][2].

Od strony południowej wyspa połączona jest z lądem groblą z lat 50. XX w., a wcześniej spięta była mostem^[2].

• Od października do grudnia 1980 r. oraz w maju i czerwcu 1981 r. na Wyspie Zamkowej badania prowadził dr Jerzy Romanow z zespołem (PKZ Oddział Wrocław), w skład którego wchodzili: mgr Andrzej Dwilewicz, mgr Wiesław Piszczołowski, mgr Zbigniew Lissiak, mgr Wojciech Chudy. Badania finansował Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lesznie^[5][1].

• Krobia, woj. leszczyńskie. Zamek biskupi, Informator Archeologiczny, Badania 1981, Warszawa 1982, s. 238
• Kajzer Leszek, Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Leksykon Zamków w Polsce, wyd. 2, Warszawa: Arkady, 2022, s. 249, ISBN 978-83-213-5213-8, OCLC 830274915 (pol.)