Wzgórza prosecco w Conegliano i Valdobbiadene

Wzgórza prosecco w Conegliano i Valdobbiadene^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Krajobraz winnic w rejonie Conegliano i Valdobbiadene (2022)
Państwo	Włochy
Region	Wenecja Euganejska
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	V
Numer ref.	1571
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2019 na 43. sesji
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej Wzgórza prosecco w Conegliano i Valdobbiadene
Położenie na mapie Włoch Wzgórza prosecco w Conegliano i Valdobbiadene
45°56′36,7″N 12°11′09,8″E/45,943528 12,186056
Multimedia w Wikimedia Commons
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Wzgórza prosecco w Conegliano i Valdobbiadene^[1] (wł. Le Colline del Prosecco di Conegliano e Valdobbiadene^[2]) – obiekt dziedzictwa kulturowego znajdujący się w północno-wschodnich Włoszech, w regionie Wenecja Euganejska (wł. Veneto), w prowincji Treviso, wpisany w 2019 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Obiekt obejmuje część krajobrazu uprawy winorośli i produkcji wina prosecco o łącznej powierzchni ok. 20 tys. ha. Jego cechą charakterystyczną są wydłużone i wąskie wzgórza ze stromymi zboczami (ang. hogbacks), na których położone są niewielkie poletka zwane ciglioni, tworzące charakterystyczne szachownice winnic, a oprócz tego malownicze pola uprawne, lasy i niewielkie wioski.

Wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO dobro obejmuje obszar o powierzchni 20 334,2 ha, który otacza strefa buforowa mierząca 43 988,2 ha^[2]. Jego granice od północy wyznacza dolina znajdująca się między Prealpami Weneckimi a wzgórzami prosecco, od południowego wschodu podnóże tychże wzgórz i Nizina Padańska, zaś od zachodu dolina rzeki Piawy (wł. Piave)^[3].

Obiekt położony jest w miejscowościach i gminach Valdobbiadene, Vidor, Miane, Farra di Soligo, Pieve di Soligo, Follina, Cison di Valmarino, Refrontolo, San Pietro di Feletto, Revine Lago, Tarzo i Vittorio Veneto, natomiast strefa buforowa obejmuje oprócz powyższych również gminy i miejscowości Conegliano, Susegana oraz San Vendemiano^[3].

Historia uprawy winorośli w rejonie Conegliano i Valdobbiadene sięga XII wieku. Z tego okresu pochodzą niektóre osady położone w wąskich dolinach bądź na szczytach wzniesień oraz część zachowanych elementów architektonicznych, takich jak zamki, forty, opactwa czy kościoły, które przeplatają się z położonymi na stromych zboczach winnicami oraz z polami uprawnymi, zagajnikami i lasami. Krajobrazy z tych okolic były przedstawiane na obrazach, np. XIV-wiecznych dziełach Cimy da Conegliano^[3].

Charakterystyczną cechą tego terenu jest występowanie wydłużonych wzgórz o stromych zboczach, zwanych w języku angielskim hogbacks^[2]. Przez stulecia obszar ten był kształtowany i modelowany przez działalność człowieka, co z czasem umożliwiło uprawę winorośli odmiany Glera, z której produkowane jest najwyższej jakości wino prosecco, oznaczone apelacją DOCG (wł. Denominazione di Origine Controllata e Garantita)^[3]. Od XVII wieku miejscowi winiarze stosują system niewielkich poletek zwanych ciglioni, które rozciągają się na stokach o nachyleniu sięgającym nawet 45%, tworząc szachownice winnic dzięki rzędom winorośli biegnących równolegle i prostopadle do zbocza góry^[2][1].

W XIX wieku (ok. 1880 roku) wprowadzono technikę formowania winorośli zwaną bellussera, dzięki czemu jeszcze bardziej zwiększono estetykę lokalnego krajobrazu^[2]. Współcześnie podlega on ścisłej ochronie zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym i cechuje się wysokim poziomem autentyczności^[3]. Wciąż stosowane są tradycyjne techniki rolnicze, np. winogrona używane do produkcji prosecco zbierane są ręcznie^[3]. Obszar wpisany jest do Krajowego Rejestru Historycznych Krajobrazów Wiejskich (wł. Registro nazionale dei paesaggi rurali storici), część tego terenu należy również do sieci obszarów Natura 2000^[2].