Wrzeszcz Dolny

Wrzeszcz Dolny

Dzielnica Gdańska
Ulica Mickiewicza i kościół Św. Andrzeja Boboli
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miasto	Gdańsk
W granicach Gdańska	1814 – Kuźniczki, Nowe Szkoty 1906 – Kolonia
Zarządzający	Halina Królczyk (przewodnicząca Zarządu Dzielnicy)
Powierzchnia	3,52 km²
Populacja (2019[1]) • liczba ludności	22 909
• gęstość	6 508 os./km²
Plan
Położenie na mapie Gdańska Wrzeszcz Dolny
Położenie na mapie Polski Wrzeszcz Dolny
Położenie na mapie województwa pomorskiego Wrzeszcz Dolny
54°23′16″N 18°37′07″E/54,387806 18,618694
Strona internetowa

Wrzeszcz Dolny – dzielnica Gdańska położona w północno-środkowej części miasta nad Strzyżą. Jest to północno-wschodnia część Wrzeszcza.

Dzielnica była miejscem narodzin i młodości noblisty Güntera Grassa, znalazła ona miejsce w jego twórczości, m.in. w książce Blaszany bębenek.

Dzielnica położona jest w północno-środkowej części Gdańska. Geograficznie jest umiejscowiona na Pobrzeżu Kaszubskim. Przez dzielnicę przepływają: Strzyża tworząc Staw Browarny oraz jej dopływ Studzienecki Potok.

• od północy: Zaspa-Rozstaje, Brzeźno
• od wschodu: Letnica, Młyniska
• od południa: Aniołki
• od zachodu: Wrzeszcz Górny, Zaspa-Młyniec

Według statutu dzielnicy granicę stanowią tory kolejowe od wiaduktu nad ulicą Uczniowską (stadion) do przystanków SKM Nowe Szkoty i Politechnika, następnie torami na północny zachód do ogródków działkowych za ulicą Kościuszki, ulicą Hynka do Alei Rzeczypospolitej i dalej do ulicy Chrobrego. Ulicą Chrobrego (z tą ulicą) na północ, do skrzyżowania z Aleją Hallera, a następnie ogródkami działkowymi przy ul. Uczniowskiej do stadionu^[2].

• Kolonia – obszar we wschodniej części dzielnicy, graniczący z osiedlami administracyjnymi Letnica i Młyniska. Dawne osiedle pracownicze zbudowane na początku XX wieku.
• Kuźniczki – zachodnia część dzielnicy położona nad linią kolejową do Gdyni, skupiona przy dawnym browarze we Wrzeszczu. Dawniej biegła tędy nieistniejąca ulica Labesweg.
• Nowe Szkoty – obszar w południowo-wschodniej części dzielnicy, u styku granic z dzielnicą Wrzeszcz Górny i osiedlem Aniołki.
• Polenhof – nazwa z czasów Wolnego Miasta Gdańsk odnosząca się do obszaru pomiędzy ulicami: Chrobrego, Kościuszki i Al. Legionów. Był to kwartał zdominowany przez ludność polską.

• Al. gen. J. Hallera
• Al. Legionów
• ul. T. Kościuszki
• ul. Wajdeloty
• ul. Nad Stawem i J. Lelewela

• Dom Güntera Grassa przy ul. Lelewela
• Dwór Kuźniczki
• Park Kuźniczki
• Park nad Strzyżą
• Plac Wybickiego z fontanną
• Plac Biskupa Edwarda O’Rourke
• Pomnik ks. Bronisława Komorowskiego
• Pomnik, tzw. Skagerrakstein, przy którym 26 sierpnia 1939 odbyły się uroczystości z udziałem delegacji z okrętu „Schleswig-Holstein”^[3]
• Cmentarz Ofiar Terroru Hitlerowskiego - Pomnik Bohaterów Zaspa
• Budynek dawnego szpitala położniczego przy ul. Klinicznej 1 (dawniej Schellmühler Weg 1A), zwanego ze względu na znajdującą się na dachu figurę bociana jako „bocianie gniazdo Gdańska", powstał w latach 1910–1912 z funduszy państwowych jako siedziba Prowincjonalnego Zakładu Kształcenia Położnych i Kliniki Chorób Kobiecych (Provinzial-Hebammenlehranstalt und Frauenklinik), z oddziałem położniczym na 124 łóżka dla kobiet i 114 miejscami dla noworodków oraz – w sąsiednim budynku – salami dydaktycznymi i internatem dla kandydatek na położne, szkolonych na kilkumiesięcznych kursach. Otwarty 17 października 1912; kiedy z dotychczasowej siedziby przy Sandgrube 41A (ul. Rogaczewskiego) przeniesiono personel zakładu z dyrektorem dr. Rudolfem Köstlinem. Od 2022 przebudowywany na Dom Seniora z mieszkaniami asystowanymi, oddziałem paliatywnym i Centrum Alzheimera^[4].
• Budynek dawnej Poczty Gdańskiej Wrzeszcz-2 przy ul. Mickiewicza 5 z 1929 (proj. Adolf Bielefeldt), od 1 marca 1947 otwarty jako Urząd Pocztowy Gdańsk-11, funkcjonujący tu do 2005; po 1945 odbudowany bez najwyższej kondygnacji oraz czterospadowego dachu, obecnie planowany do przebudowy i rozbudowy jako apartamentowiec Dawna Poczta^[5][6]; przewidywane jest m.in. zadaszenie o konstrukcji szklano-stalowej^[7].

• Wydział Farmaceutyczny Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
• Ogród Roślin Leczniczych GUMed
• II Liceum Ogólnokształcące
• XIX Liceum Ogólnokształcące im. Mariana Mokwy
• Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich
• Ogólnokształcąca Szkoła Baletowa
• Zespół Szkół Budownictwa Okrętowego (od 2014 Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 1)
• Centrum Edukacji Nauczycieli
• Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Gdańskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku

• Kościół Św. Andrzeja Boboli w Parafii Świętego Krzyża przy ul. Adama Mickiewicza
• Kościół filialny Świętego Krzyża przy ul. Adama Mickiewicza
• Kościół Św. Stanisława przy al. Legionów

Na terenie dzielnicy znajdują się 3 pomniki przyrody^[8]:

• wierzba biała o obwodzie 794 cm (2014) przy ul. Mierosławskiego, nad Strzyżą, największe drzewo w Gdańsku,
• buk zwyczajny i dąb szypułkowy o obwodach odpowiednio 261 i 282, przy ul. Zbyszka z Bogdańca,
• dąb szypułkowy o obwodzie 402 cm, przy ul. Hallera 14.

Przez Dolny Wrzeszcz przebiega tzw. „główna oś dolnego tarasu”^[9] oraz Al. gen. Józefa Hallera, łącząca Śródmieście miasta z Brzeźnem. Na terenie dzielnicy znajduje się też fragment Trasy Słowackiego (tzw. „Nowa Kościuszki”).

Przez dzielnicę przebiegają linie tramwajowe ze Śródmieścia do Jelitkowa i Brzeźna oraz z Zaspy do Nowego Portu.

Na granicy z Górnym Wrzeszczem położony jest dworzec kolejowy Gdańsk Wrzeszcz, obsługujący połączenia pasażerskie wszystkich typów. Na granicy z Aniołkami – przystanek Gdańsk Politechnika, obsługujący wyłącznie połączenia trójmiejskiej Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM). Na przebiegającym przez Dolny Wrzeszcz odcinku trasy 249 Gdańsk Główny – Gdańsk Nowy Port znajdują się przystanki Gdańsk Stadion Expo oraz nieczynne Gdańsk Nowe Szkoty i Gdańsk Kolonia.

• Przewodnicząca Zarządu Dzielnicy
  • Halina Królczyk
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Aleksandra Kulma

• Przewodnicząca Zarządu Dzielnicy
  • Halina Królczyk
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Aleksandra Kulma

• Przewodniczący Zarządu Dzielnicy
  • Sławomir Kalwasiński
• Przewodnicząca Rady Dzielnicy
  • Lolita Dwojacka

• Przewodnicząca Zarządu Dzielnicy
  • Ewa Lieder
• Przewodniczący Rady Dzielnicy
  • Sławomir Kalwasiński

• 
  Pomnik ks. Br. Komorowskiego na Placu Komorowskiego
• 
  ul. Aldony
• 
  Park Nad Strzyżą
• 
  XVII-wieczna altana przy Dworze Kuźniczki
• 
  Park Kuźniczki
• 
  Potok Strzyża w Parku Kuźniczki
• 
  Browar we Wrzeszczu i potok Strzyża

• Podział administracyjny Gdańska