Wilhelm Wundt

Wilhelm Maximilian Wundt (ur. 16 sierpnia 1832 w Neckarau, zm. 31 sierpnia 1920 w Großbothen) – niemiecki psycholog i filozof, uważany za twórcę psychologii eksperymentalnej.

Wundt wskazał jako zadanie dla psychologii analizowanie procesów życia duchowego metodami eksperymentalnymi, dlatego ma on ogromne znaczenie dla rozwoju psychologii naukowej. W psychologii przyjmuje pewne elementy duchowe, których dalej rozłożyć nie można^[1]. Z elementów stara się rozbudować życie psychiczne na podstawie praw połączeń^[2]. Za najważniejsze prawo uważa zasadę twórczej syntezy. Wyniki badań nad najprostszymi formami procesów duchowych stara się zastosować do psychologii ludów („Völkerpsychologie”). W metafizyce był zwolennikiem woluntaryzmu^[3], w etyce ewolucjonizmu.

W 1879 roku Wundt założył w Lipsku słynne laboratorium psychologiczne^[1]. Data ta jest uważana za początek psychologii klasycznej (eksperymentalnej).

Filozofię Wundt uważał za światopogląd, który zaspokaja potrzeby umysłu oraz uczucia, a także hipotetyczne uzupełnienie nauk szczegółowych. Jego zdaniem umysł przechodzi przez trzy fazy poznania:

• początkowo operuje konkretnymi postrzeżeniami,
• następnie zastępuje postrzeżenia przez pojęcia ogólne,
• wreszcie ujmuje całość świata w światopogląd.

W trzecim etapie wychodzi poza doświadczenie budując metafizykę. Ten proces jest nieuchronny i konieczny, bo metafizyka jest potrzebą psychiczną na pewnym etapie rozwoju.

Metafizyka Wundta miała spirytualistyczny charakter: jego zdaniem świat jest zgromadzeniem istot, obdarzonych wolną wolą. Ponieważ działania tych istot powodują nieprzewidziane skutki, zatem stawiają sobie wciąż nowe cele i nowe idee („heterogenia celów”)

Wundt także zajmował się badaniami nad sferą sacrum oraz religiami^[1]. Podobnie jak ewolucjoniści antropologii uważał, że i religia ma swój stadialny rozwój od form prostych do bardziej złożonych. Za pierwotną formę religii uważał animizm pierwotny, za kolejne stadium totemizm oraz manizm. Dopiero z nich wykształcona wiara w istnienie dusz dała możliwość rozwoju religii właściwej. Animizm uważał za przedreligijne stadium wiedzy. Samą religię zaś za świadomość przynależności człowieka i bytu do wyższego świata (sacrum).

• Über den Kochsalzgehalt des Harns. Zs. Journal für praktische Chemie, H. 59, 1853, ss. 354-363
• Untersuchungen über das Verhalten der Nerven in entzündeten und degenerirten Organen. Dissertation. Georg Mohr, Heidelberg 1856
• Die Lehre von der Muskelbewegung. 1858
• Die Geschwindigkeit des Gedankens (Die Gartenlaube 1862, Heft 17, Seite 263)
• Lehrbuch der Physiologie des Menschen. Mit 137 in den Text gedruckten Holzschnitten. Enke, Erlangen 1865.
• Die physikalischen Axiome und ihre Beziehung zum Causalprincip, 1866
• Handbuch der medicinischen Physik. Mit 244 in den Text gedruckten Holzschnitten. Enke, Erlangen 1867.
• Beiträge zur Theorie der Sinneswahrnehmung. Winter, Leipzig 1862.
• Vorlesungen über die Menschen- und Thierseele. Voß, Leipzig 1863.
• Grundzüge der physiologischen Psychologie. Engelmann, Leipzig 1874.
• Untersuchungen zur Mechanik der Nerven und Nervencentren. Enke, Stuttgart 1876.
• Logik. Eine Untersuchung der Principien der Erkenntniss und der Methoden Wissenschaftlicher Forschung. Erster Band: Erkenntnisslehre. Zweiter Band. Methodenlehre. Enke, Stuttgart 1880 u. 1883.
• Essays. Engelmann, Leipzig 1885.
• Ethik. Eine Untersuchung der Tatsachen und Gesetze des sittlichen Lebens. Enke, Stuttgart 1886.
• System der Philosophie. Engelmann, Leipzig 1889.
• Grundriß der Psychologie. Engelmann, Leipzig 1896.
• Völkerpsychologie, 10 Bände, 1900 bis 1920
• Kleine Schriften, 3 Bände, 1910
• Einleitung in die Psychologie, 1911
• Probleme der Völkerpsychologie. Wiegandt, Leipzig 1911.
• Elemente der Völkerpsychologie. Grundlinien einer psychologischen Entwicklungsgeschichte der Menschheit. Kröner, Leipzig 1912.
• Reden und Aufsätze. Kröner, Leipzig 1913.
• Sinnliche und übersinnliche Welt. Kröner, Leipzig 1914.
• Über den wahrhaften Krieg. Rede gehalten in der Alberthalle zu Leipzig am 10. September 1914. Kröner, Leipzig 1914.
• Die Nationen und ihre Philosophie. Kröner, Leipzig 1915.
• Erlebtes und Erkanntes. Kröner, Stuttgart 1920.

• Wstęp do filozofii, tłumacz W.M. Kozłowski, Wydawnictwo „Przeglądu Filozoficznego”, Warszawa 1902.

Zobacz kolekcję cytatów z Wilhelma Wundta w Wikicytatach

• (635) Vundtia
• (11040) Wundt

• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939)
• Władysław Witwicki: Psychologia. T. 1. Warszawa: PWN, 1962. OCLC 14619561.

• Prace Wilhelma Wundta w bibliotece Polona