Przejdź do zawartości

Wikipedysta:Nikodem62/brudnopis

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Nadstałość, nadpłynność, nadciało stałe, nadpłynne ciało stałe (ang. supersolid) – stan materii charakteryzujący się tym, że cząsteczki w nim występujące tworzą regularną, sztywną i uporządkowaną strukturę przestrzenną (tak jak w ciele stałym) przy jednoczesnej zerowej lepkości (tak jak w ciele nadciekłym). / stan materii charakteryzujący się nadciekłością przy zachowaniu uporządkowania przesstrzennego

Pierwszy ideę ciała nadstałego zaproponował w 1957 roku Eugene Gross, który rozważał kondensację wakansów w do nadcieczy przepływającej przez ciało stałe. Do naukowców rozwijających tę myśl należeli m.in.: Aleksander Andriejew, Ilja Lifszic, G.V. Chester czy Anthony Legett. W 2004 roku Eun Seong-Kim i Moses Chan wykonali eksperyment, który miał dowodzić nadstałych zachowań helu (wystąpił mniejszy moment bezwładności krystalicznego helu), jednak z czasem zakwestionowano to, czy w czasie eksperymentu rzeczywiście zaobserwowano ciało nadstałe.

W 2017 roku eksperymentalnie zaobserwowano ciało nadstałe - do jego otrzymania użyto kondensat Bosego-Einsteina schłodzony do okolic zera bezwzględnego (dokonały tego: zespół Esslingera i Ketterle). W 2019 roku zespół Francisci Ferlaino otrzymał fazę nadstałą przy użyciu wyłącznie interakcji atomów (oddziaływań dipol-dipol; w poprzednim eksperymencie wykorzystano sieć optyczną), a w 2021 roku zespół Ferlaino przy użyciu dysprozu uzyskał pierwsze dwuwymiarowe ciało nadstałe. W 2024 roku w ciałach nadstałych zaobserwowano wiry kwantowe.


Nadstałość, nadciało stałe, nadpłynne ciało stałe (ang. supersolid) – stan materii charakteryzujący się tym, że cząsteczki w nim występujące tworzą regularną, sztywną i uporządkowaną strukturę przestrzenną (tak jak w ciele stałym) przy jednoczesnej zerowej lepkości (tak jak w ciele nadciekłym). / stan materii charakteryzujący się nadciekłością przy zachowaniu uporządkowania przesstrzennego

Pierwszy ideę ciała nadstałego zaproponował Eugene Gross, który rozważał przypadek nadciekłego skroplenia przepływającego w stałym helu-4. Do naukowców rozwijających tę myśl należeli m.in.: Aleksander Andriejew, Ilja Lifszic, G.V. Chester czy Anthony Legett. W 2004 roku Eun Seong-Kim i Moses Chan wykonali eksperyment, który miał dowodzić nadstałych zachowań helu (wystąpił mniejszy moment bezwładności krystalicznego helu), jednak z czasem zakwestionowano, czy rzeczywiście dowodził on nadstałości. Pierwsze badania nad ciałami nadtsałymi przeprowadzono z użyciem kondensatu Bosego-Einsteina schłodzonego do okolic zera bezwzględnego. W 2017 roku wykazano eksperymentalnie istnienie ciał nadstałych, w 2019 roku zespół (Francisci Ferlaino do pierwszego albo drugiego) osiągnął fazę nadstałą w jednym wymiarze w kondensacie Bosego-Einsteina (hel tworząc kondensat zaczął układać się w uprorządkowany wzór przy jednoczesnym zachowaniu nadciekłości), zaś w 2021 roku uzyskano pierwsze dwuwymiarowe ciało nadstałe. W 2024 roku? w ciałach nadstałych zaobserwowano wiry kwantowe


https://physics.aps.org/articles/v4/109#c4https://physicsworld.com/a/supersolidity-enters-a-second-dimension/https://www.chip.pl/2021/08/dwuwymiarowe-nadplynne-krysztaly-najbardziej-egzotyczny-stan-materii-jaki-znamyhttps://www.focus.pl/artykul/mieszanie-cialo-nadstale

Nikodem62 (dyskusja) 18:48, 27 wrz 2024 (CEST) Próba[odpowiedz]

Legenda o Sercu Lasowiackim Europa zmiennych geometrii, a la carte, kręgów kocnentrycznych

Barnstar sandoerskie wikiprojekt świętrzokrzyskie



Murem za polskim mundurem https://www.berghahnjournals.com/view/journals/ethnologia-europaea/52/1/ee520105.xml - kampania medialna trwająca w Polsce w czasie kryzysu migracyjnego na granicy z Białorusią. W obliczu medialnej krytyki (a zwłaszcza premiery filmu Zielona Granica) jej celem było wsparcie wojska i mundurowych strzegących granicy

Murem za polskim mundurem https://www.berghahnjournals.com/view/journals/ethnologia-europaea/52/1/ee520105.xml - kampania medialna trwająca w Polsce w czasie kryzysu migracyjnego na granicy z Białorusią. W obliczu medialnej krytyki (a zwłaszcza premiery filmu Zielona Granica), jej celem było wizerunkowe wsparcie wojska i mundurowych strzegących granicy.

Akcja medialna

[edytuj | edytuj kod]

Działania polskich służb wobec migrantów, chcących przekroczyć granicę polsko-białoruska, stały się przedmiotem krytyki organizacji pozarządowych.


Koncert

[edytuj | edytuj kod]

Organizatorzy i odbiór społeczny

[edytuj | edytuj kod]

Koncert zorganizowany przez Telewizję Polską oraz Ministerstwo Obrony Narodowej w celu wsparcia polskich służb mundurowych zaangażowanych w przeciwdziałanie kryzysowi migracyjnemu na granicy Białorusi z Unią Europejską. Koncert odbył się na terenie 23 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim[1].

Koncert poprowadzili Agata Konarska oraz Michał Adamczyk[2]. Według informacji wypowiedzianych przez prezesa Telewizji Polskiej Jacka Kurskiego, był to pierwszy w historii koncert zorganizowany w bazie lotniczej Wojska Polskiego[3].

Koncert transmitowany był na antenie TVP1 i przyciągnął 3,5 mln widzów[4].

Wydarzenie spotkało się ze skrajnymi reakcjami, od pochwał po ostrą krytykę[3]. Widzowie zarzucali organizatorom brak szacunku do mundurowych oraz niewłaściwy dobór repertuaru[5][6][3]. Głosy krytyki wypowiedzieli między innymi Marek Belka, Klaudia Jachira, Grzegorz Furgo czy Adam Mazguła, a głos poparcia wyraził między innymi Marcin Najman[3].

Wystąpienia koncertowe

[edytuj | edytuj kod]
Lp. Artysta Utwór Źródło
1. Marien, Męski Zespół Wokalny „Warsavia” i finaliści programu Szansa na Sukces: Eurowizja Junior[a] Taki kraj [7]
2. Captain Jack In the Army Now
3. Oceana Cry Cry
4. Endless Summer
5. VitoWS[b] „Murem za polskim mundurem”
6. Edyta Górniak Czerwone maki na Monte Cassino
7. No Mercy Where Do You Go
8. Missing
9. Trubadurzy i Elwira Mejk Przyjedź mamo na przysięgę
10. Viki Gabor Superhero
11. Ramię w ramię
12. Loona Bailando
13. Lou Bega Mambo No. 5
14. Halina Frąckowiak Napisz proszę
15. Bądź gotowy dziś do drogi
16. Rafał Brzozowski i Męski Zespół Wokalny „Warsavia” Biały krzyż
17. Jenny Berggren All That She Wants
18. Captain Jack Iko Iko
19. In-Grid Tu es foutu
20. Milord
21. Edyta Górniak Dziwny jest ten świat
22. Orkiestra Reprezentacyjna Policji i Chór Wojska Polskiego My, Pierwsza Brygada
23. Jan Pietrzak i Chór Wojska Polskiego Żeby Polska była Polską







Legenda o żelaznym wilku

Nikodem62 (dyskusja) 13:42, 14 wrz 2024 (CEST)[odpowiedz]

Ten wikipedysta jest kibicem Stali Mielec.
Ten wikipedysta jest mieszkańcem województwa podkarpackiego.
Ten wikipedysta jest humanistą.
Ten wikipedysta interesuje się mechaniką kwantową (co nie znaczy, że ją rozumie).
Ten wikipedysta jest fanem serialu Ranczo
Ten użytkownik popiera Polskę 2050

Lista startowa

[edytuj | edytuj kod]
Lista startowa
Ineos Grenadiers
IGD
NrKolarzMiejsce
1GBR Geraint Thomas (GBR) 3.
2NED Thymen Arensman (NED) 6.
3NOR Tobias Foss (NOR) 79.
4ITA Filippo Ganna (ITA) Mistrzostwa Włoch w kolarstwie szosowym – jazda indywidualna na czas mężczyzn(ITT) 101.
5ECU Jhonatan Narváez (ECU) Mistrzostwa Ekwadoru w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa) 28.
6USA Magnus Sheffield (USA) 59.
7GBR Ben Swift (GBR) 58.
8GBR Connor Swift (GBR) 83.
Dyrektor sportowy : Oliver Cookson, Zakkari Dempster
Alpecin-Deceuninck
ADC
NrKolarzMiejsce
11AUS Kaden Groves (AUS) 91.
12AUT Tobias Bayer (AUT) 96.
13ITA Nicola Conci (ITA) 23.
14BEL Quinten Hermans (BEL) 53.
15BEL Jimmy Janssens (BEL) 84.
16BEL Timo Kielich (BEL) 111.
17BEL Edward Planckaert (BEL) 95.
18BEL Fabio Van den Bossche (BEL) 107.
Dyrektor sportowy : Gianni Meersman, Jens Keukeleire
Arkéa-B&B Hotels
ARK
NrKolarzMiejsce
21BEL Jenthe Biermans (BEL) DNS-16
22FRA Louis Barré (FRA) DNS-11
23FRA Ewen Costiou (FRA) 90.
24NED David Dekker (NED) DNF-17
25FRA Donavan Grondin (FRA) 119.
26LUX Michel Ries (LUX) 25.
27FRA Alan Riou (FRA) 142.
28ITA Alessandro Verre (ITA) 73.
Dyrektor sportowy : Mickael Leveau, Laurent Pichon
Astana Qazaqstan Team
AST
NrKolarzMiejsce
31KAZ Aleksiej Łucenko (KAZ) Mistrzostwa Kazachstanu w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa i ITT) DNS-9
32ITA Davide Ballerini (ITA) 70.
33ITA Lorenzo Fortunato (ITA) 12.
34GER Max Kanter (GER) DNS-10
35ERI Henok Mulubrhan (ERI) Mistrzostwa Afryki w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa) 47.
36KAZ Wadim Pronski (KAZ) DNS-15
37ITA Christian Scaroni (ITA) DNS-18
38ITA Simone Velasco (ITA) Mistrzostwa Włoch w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa) 32.
Dyrektor sportowy : Aleksandr Szefier, Stefano Zanini
Bora-Hansgrohe
BOH
NrKolarzMiejsce
41COL Daniel Felipe Martínez (COL) Mistrzostwa Kolumbii w kolarstwie szosowym – jazda indywidualna na czas mężczyzn(ITT) 2.
42ITA Giovanni Aleotti (ITA) 24.
43AUT Patrick Gamper (AUT) 86.
44GER Jonas Koch (GER) 100.
45GER Florian Lipowitz (GER) DNS-6
46IRL Ryan Mullen (IRL) Mistrzostwa Irlandii w kolarstwie szosowym – jazda indywidualna na czas(ITT) 131.
47GER Maximilian Schachmann (GER) 45.
48NED Danny van Poppel (NED) DNS-16
Dyrektor sportowy : Enrico Gasparotto, Patxi Vila
Cofidis
COF
NrKolarzMiejsce
51ITA Stefano Oldani (ITA) DNS-11
52POL Stanisław Aniołkowski (POL) 129.
53FRA Nicolas Debeaumarché (FRA) 114.
54FRA Thomas Champion (FRA) 55.
55ESP Rubén Fernández (ESP) 54.
56GER Simon Geschke (GER) 14.
57FRA Benjamin Thomas (FRA) DNF-16
58GBR Harrison Wood (GBR) 66.
Dyrektor sportowy : Roberto Damiani
Decathlon-AG2R La Mondiale
DAT
NrKolarzMiejsce
61AUS Ben O’Connor (AUS) 4.
62FRA Alex Baudin (FRA) 21.
63FRA Aurélien Paret-Peintre (FRA) 26.
64FRA Valentin Paret-Peintre (FRA) 16.
65FRA Damien Touzé (FRA) 69.
66FRA Bastien Tronchon (FRA) 88.
67ITA Andrea Vendrame (ITA) 46.
68USA Larry Warbasse (USA) 37.
Dyrektor sportowy : Stéphane Goubert, Cyril Dessel
EF Education-EasyPost
EFE
NrKolarzMiejsce
71COL Esteban Chaves (COL) 35.
72ECU Jefferson Alexander Cepeda (ECU) 71.
73RSA Stefan de Bod (RSA) 80.
74GBR Simon Carr (GBR) DNF-3
75DEN Mikkel Frølich Honoré (DEN) 62.
76ITA Andrea Piccolo (ITA) DNF-19
77GER Georg Steinhauser (GER) 33.
78DEN Michael Valgren (DEN) 38.
Dyrektor sportowy : Matti Breschel, Tejay van Garderen
Groupama-FDJ
GFC
NrKolarzMiejsce
81NZL Laurence Pithie (NZL) 103.
82GBR Lewis Askey (GBR) 93.
83FRA Cyril Barthe (FRA) 72.
84FRA Clément Davy (FRA) DNF-15
85ITA Lorenzo Germani (ITA) 87.
86FRA Olivier Le Gac (FRA) 133.
87SUI Fabian Lienhard (SUI) 139.
88FRA Enzo Paleni (FRA) 56.
Dyrektor sportowy : Frédéric Guesdon, Yvon Caër
Intermarché-Wanty
IWA
NrKolarzMiejsce
91ERI Biniam Girmay (ERI) Mistrzostwa Erytrei w kolarstwie szosowym – jazda indywidualna na czas mężczyzn(ITT) DNF-4
92FRA Lilian Calmejane (FRA) 42.
93ITA Kevin Colleoni (ITA) 98.
94BEL Dries De Pooter (BEL) 106.
95EST Madis Mihkels (EST) 112.
96FRA Adrien Petit (FRA) DNF-5
97NZL Dion Smith (NZL) 89.
98NED Roel van Sintmaartensdijk (NED) 104.
Dyrektor sportowy : Steven De Neef, Aike Visbeek
Israel-Premier Tech
IPT
NrKolarzMiejsce
101CAN Michael Woods (CAN) DNS-6
102AUS Simon Clarke (AUS) 97.
103ITA Marco Frigo (ITA) 44.
104FRA Hugo Hofstetter (FRA) 126.
105CAN Riley Pickrell (CAN) DNS-6
106ISR Nadav Raisberg (ISR) DNS-6
107AUS Nick Schultz (AUS) DNS-19
109GBR Ethan Vernon (GBR) DNS-10
Dyrektor sportowy : René Andrle, Rene Mandri
Lidl-Trek
LTK
NrKolarzMiejsce
111ITA Jonathan Milan (ITA) fioletowa koszulka (klasyfikacja punktowa)118.
112ITA Andrea Bagioli (ITA) 65.
113ITA Simone Consonni (ITA) 123.
114ERI Amanuel Ghebreigzabhier (ERI) 63.
115NED Daan Hoole (NED) 132.
116ESP Juan Pedro López (ESP) 39.
117BEL Jasper Stuyven (BEL) 92.
118BEL Edward Theuns (BEL) 113.
Dyrektor sportowy : Grégory Rast, Adriano Baffi
Movistar Team
MOV
NrKolarzMiejsce
121COL Nairo Quintana (COL) 19.
122ESP Albert Torres (ESP) 68.
123USA William Barta (USA) 50.
124ITA Davide Cimolai (ITA) 134.
125COL Fernando Gaviria (COL) 137.
126ITA Lorenzo Milesi (ITA) 85.
127COL Einer Rubio (COL) 7.
128ESP Pelayo Sánchez (ESP) 40.
Dyrektor sportowy : Maximilian Sciandri, José Joaquín Rojas
Soudal Quick-Step
SOQ
NrKolarzMiejsce
131FRA Julian Alaphilippe (FRA) czerwony numer (klasyfikacja najaktywniejszych)48.
132CZE Josef Černý (CZE) 141.
133CZE Jan Hirt (CZE) 8.
134USA Luke Lamperti (USA) 117.
135BEL Tim Merlier (BEL) 138.
136BEL Pieter Serry (BEL) 78.
137BEL Bert Van Lerberghe (BEL) 135.
138BEL Mauri Vansevenant (BEL) 30.
Dyrektor sportowy : Davide Bramati, Iljo Keisse
Team dsm-firmenich PostNL
DFP
NrKolarzMiejsce
141FRA Romain Bardet (FRA) 9.
142DEN Tobias Lund Andresen (DEN) 140.
143AUS Chris Hamilton (AUS) 36.
144NED Fabio Jakobsen (NED) DNS-12
145NED Gijs Leemreize (NED) 43.
146NED Julius van den Berg (NED) DNF-16
147USA Kevin Vermaerke (USA) 29.
148NED Bram Welten (NED) DNS-4
Dyrektor sportowy : Matthew Winston, Pim Ligthart
Team Jayco AlUla
JAY
NrKolarzMiejsce
151ITA Alessandro De Marchi (ITA) 51.
152IRL Edward Dunbar (IRL) DNS-3
153AUS Caleb Ewan (AUS) 120.
154AUS Michael Hepburn (AUS) 115.
155SLO Luka Mezgec (SLO) DNS-14
156AUS Lucas Plapp (AUS) Mistrzostwa Australii w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa i ITT) 52.
157GER Max Walscheid (GER) 127.
158ITA Filippo Zana (ITA) 11.
Dyrektor sportowy : David McPartland, Valerio Piva
Polti Kometa
PTK
NrKolarzMiejsce
161ITA Matteo Fabbro (ITA) 94.
162ITA Davide Bais (ITA) 76.
163ITA Mattia Bais (ITA) 61.
164ITA Giovanni Lonardi (ITA) 128.
165ITA Mirco Maestri (ITA) 60.
166ITA Andrea Pietrobon (ITA) 109.
167ITA Davide Piganzoli (ITA) 13.
168ESP Francisco Muñoz (ESP) 122.
Dyrektor sportowy : Jesús Hernández Blázquez, Stefano Zanatta
Team Visma | Lease a Bike
TVL
NrKolarzMiejsce
171FRA Christophe Laporte (FRA) Mistrzostwa Europy w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa) DNS-8
172ITA Edoardo Affini (ITA) 130.
173NED Tim van Dijke (NED) 105.
174NED Robert Gesink (NED) DNS-2
175NED Olav Kooij (NED) DNS-10
176SLO Jan Tratnik (SLO) 34.
177BEL Cian Uijtdebroeks (BEL) DNS-11
178HUN Attila Valter (HUN) Mistrzostwa Węgier w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa i ITT) 22.
Dyrektor sportowy : Addy Engels, Marc Reef
Tudor Pro Cycling Team
TUD
NrKolarzMiejsce
181ITA Matteo Trentin (ITA) 82.
182ITA Alberto Dainese (ITA) 116.
183SUI Robin Froidevaux (SUI) 136.
184DEN Alexander Kamp (DEN) 110.
185GER Alexander Krieger (GER) DNF-9
186GER Marius Mayrhofer (GER) DNS-10
187AUS Michael Storer (AUS) 10.
188GER Florian Stork (GER) 74.
Dyrektor sportowy : Matteo Tosatto, Claudio Cozzi
UAE Team Emirates
UAD
NrKolarzMiejsce
191SLO Tadej Pogačar (SLO) Mistrzostwa Słowenii w kolarstwie szosowym – wyścig ze startu wspólnego mężczyzn(szosa i ITT) różowa koszulka (klasyfikacja generalna)niebieska koszulka (klasyfikacja górska)1.
192POR Rui Oliveira (POR) 121.
193DEN Mikkel Bjerg (DEN) 108.
194AUT Felix Großschartner (AUT) 31.
195NOR Vegard Stake Laengen (NOR) 75.
196POL Rafał Majka (POL) 15.
197COL Juan Sebastián Molano (COL) 125.
198SLO Domen Novak (SLO) 67.
Dyrektor sportowy : Fabio Baldato, Marco Marcato
VF Group-Bardiani CSF-Faizanè
VBF
NrKolarzMiejsce
201ITA Domenico Pozzovivo (ITA) 20.
202ITA Luca Covili (ITA) 18.
203ITA Filippo Fiorelli (ITA) 77.
204ITA Martin Marcellusi (ITA) 99.
205ITA Manuele Tarozzi (ITA) 102.
206ITA Giulio Pellizzari (ITA) 49.
207ITA Alessandro Tonelli (ITA) 41.
208ITA Enrico Zanoncello (ITA) 124.
Dyrektor sportowy : Alessandro Donati, Mirko Rossato
Bahrain Victorious
TBV
NrKolarzMiejsce
211ITA Antonio Tiberi (ITA) biała koszulka (klasyfikacja młodzieżowa)4.
212AUT Rainer Kepplinger (AUT) 64.
213GER Phil Bauhaus (GER) DNS-14
214ITA Damiano Caruso (ITA) 17.
215ITA Andrea Pasqualon (ITA) 81.
216ITA Edoardo Zambanini (ITA) 27.
217GER Jasha Sütterlin (GER) 57.
218NOR Torstein Træen (NOR) DNF-4
Dyrektor sportowy : Gorazd Štangelj, Franco Pellizotti

Legenda: DNF – nie ukończył etapu, OTL – przekroczył limit czasu, DNS – nie wystartował do etapu, DSQ – zdyskwalifikowany. Numer przy skrócie oznacza etap, na którym kolarz opuścił wyścig.





Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Malcie – lista miejsc znajdujących się na Malcie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1872[1] i ratyfikowanej przez Maltę 14 października 1978 roku[2].

Obecnie (stan w 2022 roku) na liście znajdują się trzy obiekty dziedzictwa kulturowego[2].

Na maltańskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Malta zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa znajduje się siedem obiektów (stan w roku 2022)[2].

Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia maltańskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[c] wraz z jej angielskim oryginałem[4];
Położeniejednostka administracyjna, region statystyczny; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[5]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.


Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
130 Hypogeum w Hal Saflieni
Ħal Saflieni Hypogeum
AmPaola
Region Południowo-Wschodni
35°52′16,8″N 14°30′26,6″E/35,871340 14,507390
KAm
(iii)
1980 Rozległa budowla podziemna z około 2500 roku p.n.e. Ściany budowli są opracowane z płyt różowego wapienia w technice muru cyklopowego. Prawdopodobnie początkowo pełniło funkcję sanktuarium, a w czasach prehistorycznych stało się nekropolią.
131 Miasto La Valetta
City of Valletta
AmValletta
Region Południowo-Wschodni
35°54′02,0″N 14°30′52,0″E/35,900560 14,514440
KAm
(i), (iv)
1980 Miasto związane z historią Zakonu Maltańskiego. Było ono rządzone przez Fenicjan, Greków, Kartagińczyków, Rzymian, Bizantyjczyków, Arabów i zakon joannitów. 320 zabytków znajdujących się w mieście na obszarze 55 ha stanowi jeden z najbardziej skoncentrowanych zespołów zabytków.
132 Świątynie megalityczne
Megalithic Temples of Malta
KAm
(iv)
1980
1992
Zespół megalitycznych świątyń znajdujących się na wyspach Malta i Gozo. Dwie świątynie Ggantija są unikalne ze względu na ich gigantyczną strukturę pochodzącą z epoki brązu, świątynie Hagar Qin, Mnajdra i Tarxien wyróżniają się biorąc pod uwagę ograniczone zasoby budowniczych, zaś świątynie Ta'Hagrat i Skorba świadczą o maltańskiej tradycji budowy świątyń przekazywanej z pokolenia na pokolenie.
Ġgantija AmXagħra
Region Gozo
36°02′50″N 14°16′09″E/36,047222 14,269167
Ħaġar Qim AmQrendi
Region Południowy
35°49′40″N 14°26′32″E/35,827778 14,442222
Mnajdra AmQrendi
Region Południowy
35°49′36″N 14°26′11″E/35,826667 14,436389
Ta' Ħaġrat AmMġarr
Region Północny
35°55′07″N 14°22′07″E/35,918611 14,368611
Skorba AmMġarr
Region Północny
35°55′15″N 14°22′40″E/35,920833 14,377778
Tarxien AmTarxien
Region Południowo-Wschodni
35°52′09,1″N 14°30′43,1″E/35,869192 14,511958

Obiekty na maltańskiej liście informacyjnej UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

Poniższa tabela przedstawia obiekty na maltańskiej liście informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu wraz z jej angielskim oryginałem[4];
Położeniejednostka administracyjna, region statystyczny; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[5]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.


Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
979 Klify przybrzeżne
Coastal Cliffs
Amkilka miejsc na wyspie Malta, Gozo, Comino, Cominotto i Filfla P 1998 Klify charakteryzują się pionowymi lub prawie pionowymi ścianami skalnymi sięgającymi do około 70-130 metrów nad poziomem morza. Na klifach występuje wiele różnorodnych gatunków fauny i flory.
980 Qawra/Dwejra
Qawra/Dwejra
AmSan Lawrenz
Region Gozo
36°03′12,7″N 14°11′18,2″E/36,053519 14,188400
PAm
(vii), (viii), (ix), (x)
1998 Zatoka odznacza się znaczną różnorodnością przyrodniczą. Na jej obszarze występuje kilka endemicznych gatunków roślin i zwierząt. Na terenie zatoki znajduje się skała wapienna Fungus Rock; dawniej na jej terenie znajdowało się Azure Window.
981 Cittadella (Victoria - Gozo)
Cittadella (Victoria - Gozo)
AmVictoria
Region Gozo
36°02′47″N 14°14′22″E/36,046389 14,239444
KAm
(ii), (iii), (iv), (v)
1998 Małe ufortyfikowane miasto z cytadelą znajdujące się w centrum Victorii. Ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą z epoki brązu. Cittadella znajduje się w strategicznym położeniu i góruje nad okolicą. Osada rozwinęła się w czasie rządów Zakonu Maltańskiego.
982 Fortyfikacje rycerskie wokół maltańskich portów
Knights' Fortifications around the Harbours of Malta
Amkilka lokalizacji na wyspie Malta KAm
(i), (ii), (iv)
1998 System maltańskich fortyfikacji rycerskich wokół portów został zbudowany przez Zakon Maltański i potem rozbudowany przez Brytyjczyków. Fortyfikacje wyróżniają się ze względu na ich skalę i koncentrację.
983 Mdina
Mdina (Citta' Vecchia)
AmMdina
Region Północny
35°53′04,4″N 14°24′08,6″E/35,884556 14,402389
KAm
(i), (ii), (iii)
1998 Mdina to dawna stolica Malty. Miasto jest położone na wzgózu, ufortyfikowane i otoczone murami. Na jego terenie dominuje budownictwo średniowieczne, ale znajdują się tu też budynki barokowe. Dla miasta charakterystyczny jest system wąskich ulic zorganizowanych w szereg alei i krętych arterii komunikayjnych.
1113 Maltańskie katakumby
Maltese Catacomb Complexes
Amkilka lokalizacji na wyspie Malta KAm
(i), (ii), (iii)
1998 Katakumby pochodzą z czasów wczesnochrześcijańskich. Zostały one wykute w podłożu skalnym. Większość katakumb znajduje się w pobliżu miasta Victoria.
1114 Fortyfikacje Victoria Lines
Victoria Lines Fortifications
Ampółnoc wyspy Malta; od okolic Swieqi do okolic zatoki Fomm ir-Riħ KAm
(i), (ii), (iii)
1998 Dwunastokilometrowa linia fortyfikacji obronnych na wyspie Malta rozciągająca się wzdłuż uskoku Great Fault. Cechy obronne terenu zostały docenione już w 1722 roku, gdy wzniesiono na tym terenie szereg fortyfikacji obronnych.


  1. W składzie: Gabrysia Katzer, Marysia Stachera, Miłosz Świetlik Skierski, Maja Mazurek i Nikola Fiedor.
  2. Rapujący żołnierz 5 Lubuskiego Pułku Artylerii w Sulechowie[8].
  3. Polskie nazwy podane są za Polskim Komitetem ds. UNESCO[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. UNESCO World Heritage Centre - The World Heritage Convention [online], web.archive.org, 1 kwietnia 2016 [dostęp 2021-05-29] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-01].
  2. a b c Malta.
  3. Malta. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2022-02-01].
  4. a b UNESCO: Malta. [dostęp 2022-02-01]. (ang.).
  5. a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2020-12-20]. (ang.).

Szablon:Obiekty UNESCO na Malcie

Kategoria:Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO na Malcie Kateogria:Listy obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO