Wiśnia pospolita

Wiśnia pospolita
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	śliwa (wiśnia)
Gatunek	wiśnia pospolita
	Nazwa systematyczna
	Prunus cerasus L.; Sp. pl. 1:474. 1753
Synonimy
	Cerasus vulgaris Mill. Gard. Dict., ed. 8. n. 1. 1768; C. austera (L.)Borkh.;
	Cerasus vulgaris Mill. Gard. Dict., ed. 8. n. 1. 1768; C. austera (L.)Borkh.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiśnia pospolita^[4]^[5]^[6] (Prunus cerasus L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Jest gatunkiem poliploidalnym, pochodzi z Azji Mniejszej, zapewne powstała wielokrotnie jako wynik krzyżowania diploidalnej wiśni ptasiej z tetraploidalną wiśnią karłowatą. Występuje wyłącznie jako roślina uprawna oraz dziczejąca^[7].

Inne nazwy zwyczajowe: wiśnia szkliwka^[4], w. zwyczajna^[5], wiśnia^[8].

Morfologia

Pokrój: Krzew lub drzewo do 5 m wysokości. Często z licznymi odrostami korzeniowymi i luźną koroną, z gałęziami zwisającymi i cienkimi lub wyprostowanymi. Kora czerwonobrązowa i lśniąca.
Liście: Mniej więcej eliptyczne (5–12 cm długości) piłkowane lub podwójnie piłkowane, skórzaste i czasem błyszczące, od spodu prawie nagie, ogonek zwykle z 1–2 gruczołkami.
Kwiaty: Na krótkopędach po 1–5, na szypułkach 2–4 cm długości, białe, 2–3 cm średnicy; pojawiające się przed rozwinięciem liści. Pęczki kwiatów są otoczone nie tylko łuskami, ale również małymi listkami.
Owoce: Kuliste pestkowce o średnicy ok. 1,5 cm. Cienka skórka jest gładka, błyszcząca, czerwona lub czerwonoczarna. Miąższ soczysty ma kwaśny lub słodki smak, a jego sok jest bezbarwny lub barwny, plamiący.

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia, megafanerofit lub nanofanerofit. Kwitnie w kwietniu, maju. Liczba chromosomów 2n= 32^[9]. Wiśnia rośnie najlepiej na przepuszczalnych i niezbyt ciężkich glebach, dobrze znosi suszę.

Systematyka i zmienność

Daje mieszańce z wiśnią ptasią oraz wiśnią karłowatą^[9].
Występuje w podgatunkach^[4]:
- subsp. acida (Dumort.)Asch. & Graebn. – wiśnia pospolita kwaśna
- subsp. vulgaris – wiśnia pospolita typowa

Zastosowanie

Uprawiana głównie jako roślina sadownicza w licznych odmianach. W Polsce w uprawie można spotkać około 30 odmian, a najpopularniejsza z nich to stara odmiana Łutówka^[7]. Liczba odmian zalecanych do uprawy przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych wynosi obecnie 15^[10]. Owoce wykorzystywane są głównie w przetwórstwie spożywczym. Produkuje się z nich soki, dżemy, wina i nalewki. Niewielką część produkcji przeznacza się do bezpośredniego spożycia.

Drewno wiśni stosowane jest również w stolarce, jest dość twarde, odporne na obciążenia i dobrze poddające się obróbce. Stosowane do produkcji: mebli, oklein oraz instrumentów muzycznych. Drewno wiśni ze względu na aromat wykorzystywane jest również do wędzenia mięsa.

Zobacz też: Lista krajów największych producentów wiśni.

Uprawa

Wymagania: Wiśnia pospolita preferuje przepuszczalne podłoże, najlepiej niezbyt ciężkie, może być piaszczyste, ale nie podmokłe. Miejsca nasłonecznione lub lekko zacienione są lubiane przez tę roślinę. Drzewo wiśni nie lubi środowiska zbyt obfitego w wodę, dlatego nie ma potrzeby jej podlewania (jedynie wyjątkowo w okresie suszy). Wiśnia jest bardzo wrażliwa na przymrozki^[11].

Choroby

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. drugie poprawione i unowocześnione. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2013, s. 254. ISBN 978-83-01-14342-8.
↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Opisy i klucze do oznaczania wszystkich gatunków roślin naczyniowych rosnących w Polsce bądź dziko, bądź też zdziczałych lub częściej hodowanych. Wyd. piąte. T. Część I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 341. ISBN 83-01-05287-2.
↑ ^a ^b Aleksander Rejman: Pomologia. Warszawa: PWRiL, 1994. ISBN 83-09-01612-3.
↑ JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Pospolite rośliny naczyniowe Polski, wyd. 4, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 182, ISBN 83-01-00129-1 .
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych: Lista Odmian Roślin Sadowniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce. [dostęp 2014-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-12)].
↑ Wiśnia pospolita – wrażliwość na mróz i ochrona – TwojOgrodek.pl [online], TwojOgrodek.pl [dostęp 2018-07-12] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[Rutkowski13-5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. drugie poprawione i unowocześnione. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2013, s. 254. ISBN 978-83-01-14342-8.

[Szafer86-6] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski: Rośliny polskie. Opisy i klucze do oznaczania wszystkich gatunków roślin naczyniowych rosnących w Polsce bądź dziko, bądź też zdziczałych lub częściej hodowanych. Wyd. piąte. T. Część I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 341. ISBN 83-01-05287-2.

[B-7] Aleksander Rejman: Pomologia. Warszawa: PWRiL, 1994. ISBN 83-09-01612-3.

[Mowszowicz79-8] JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Pospolite rośliny naczyniowe Polski, wyd. 4, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 182, ISBN 83-01-00129-1 .

[A-9] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[10] Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych: Lista Odmian Roślin Sadowniczych wpisanych do Krajowego Rejestru w Polsce. [dostęp 2014-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-12)].

[11] Wiśnia pospolita – wrażliwość na mróz i ochrona – TwojOgrodek.pl [online], TwojOgrodek.pl [dostęp 2018-07-12] (pol.).

[slow-12] ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .

[1]