Westwerk

Westwerk (niem., dosł. dzieło zachodnie, skrzydło zachodnie) – rozbudowana, umieszczona poprzecznie do nawy, zachodnia część bazyliki charakterystyczna dla architektury przedromańskiej.

Westwerk wznoszono na ogół na planie kwadratu lub prostokąta. Umieszczano w nim kaplicę, w której odprawiano okolicznościowe nabożeństwa, udzielano chrztu. Górna część to empora otwierająca się arkadami do wnętrza kościoła, przeznaczona dla władcy, kleru (zakonników) biorących udział w odprawianych w bazylice mszach. Całość często wieńczyły jedna lub dwie wieże, do których prowadziły schody mieszczące się w narożach zachodnich. Środkowa część fasady westwerku wraz z portalem głównym była niekiedy wysunięta przed lico muru. Westwerk dostępny był z zewnątrz przez wejście portalowe.

Westwerk jako pierwszy pojawił się w kościołach antycznych w Syriii w niektórych kościołach w Hiszpanii.

Najstarszymi przykładami architektury z westwerkiem są położone na terenie dzisiejszych Niemiec kaplica pałacowa w Akwizgranie (786-800) oraz kościół opactwa Corvey (873-885).

• Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 479. ISBN 978-83-01-12365-9.