Włodzimierz Pawluczuk

Włodzimierz Pawluczuk

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	1934 Ryboły
Profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: religioznawstwo, socjologia kultury, socjologia religii
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1970 Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1977 Uniwersytet Wrocławski
Profesura	14 stycznia 1994
Polska Akademia Nauk
Status	członek Komitetu Nauk o Kulturze
Profesor uczelni
uczelnia	Uniwersytet w Białymstoku; Wydział Historyczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii
uczelnia	Uniwersytet Jagielloński; Wydział Filozoficzny; Instytut Religioznawstwa
Odznaczenia

Włodzimierz Pawluczuk (ur. 1934 w Rybołach) – antropolog, religioznawca, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu w Białymstoku i Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku^[1]. Badacz kultury ludowej, publicysta, pisarz. Jest autorem 15 książek oraz ponad 100 artykułów.

Rozpoczął swoją karierę naukową na Uniwersytecie Warszawskim, studiując socjologię. Pierwszym promotorem jego rozprawy doktorskiej został Zygmunt Bauman, który w 1968 w wyniku represji politycznych został usunięty z UW i musiał opuścić kraj. Funkcję promotora przejęła Maria Ossowska. W 1970 Pawluczuk uzyskał stopień doktora na podstawie pracy doktorskiej pt. Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu tradycyjnych społeczności terytorialnych^[2].

W latach 1972–1978 pracował w Ośrodku Badań Naukowych w Białymstoku. Równocześnie kontynuował działalność naukową, uzyskując stopień doktora habilitowanego w 1977 na Uniwersytecie Wrocławskim na podstawie rozprawy: Osobowość ludzka wobec antynomii kultury i cywilizacji. Została ona w 1978 opublikowana przez Państwowy Instytut Wydawniczy pod tytułem Żywioł i forma. Wstęp do badań nad kulturą współczesną” w ramach serii wydawniczej Biblioteka Myśli Współczesnej.

W 1980 został dyrektorem Międzyuczelnianego Instytutu Nauk Społecznych Szkolnictwa Artystycznego w Warszawie. Od października 1982 rozpoczął pracę w Instytucie Religioznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1984–1986 pełnił funkcję wicedyrektora tego Instytutu, a w latach 1986–1993 funkcję dyrektora. Tytuł profesora uzyskał w 1994^[1]. Starszy wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie w latach 1990–1992 oraz dyrektor Instytutu Socjologii na Wydziale Historyczno-Socjologicznym Uniwersytetu w Białymstoku w latach 2005–2006.

Członek Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów kadencji 2003–2006 oraz Komitetu Nauk o Kulturze PAN w latach 2007–2010. Od 2015 Profesor Senior na Uniwersytecie w Białymstoku.

Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali m.in.: Mariusz Maszkiewicz (1993), Andrzej Szyjewski (1994), Marek Melnyk (1998), Dominika Motak (2001), Jacek Sieradzan (2004)^[3].

Głównym problemem badawczym Pawluczuka jest sytuacja człowieka w warunkach kryzysu kultury, czy też całkowitego jej rozpadu, jak w przypadku społeczności tradycyjnych, a także życia religijnego w perspektywie codzienności. W początkach swej działalności naukowej zajmował się tymi problemami na przykładzie społeczności prawosławnych wschodniej Białostocczyzny, później analizował je na przykładzie współczesnej Ukrainy. Jest też autorem prac o zjawiskach kryzysu w cywilizacji Zachodu. W pracy Potoczność i transcendencja przedstawił koncepcję „morfologii codzienności”, a zwłaszcza obecności doświadczeń transcendencji w warunkach codzienności. Ideę tę rozwinął w kolejnych swoich książkach: Wiara a życie codzienne i Sposób bycia jako rodzaj wiary.

Oprócz pracy naukowej zajmuje się publicystyką i reportażem. W 1974 opublikował w Wydawnictwie Literackim książkę pod tytułem Wierszalin. Reportaż o końcu świata, która stała się podstawą przedstawienia w Teatrze „Wierszalin” w Supraślu pod tym samym tytułem^[4] oraz filmu Krzysztofa Wojciechowskiego Historia o proroku Eliaszu z Wierszalina^[5][6].

Poza Wierszalinem Pawluczuk opublikował w 2004 powieść pt. Judasz, za którą otrzymał między innymi Nagrodę Literacką im. Wiesława Kazaneckiego^[5] oraz nagrodę im. Hulewicza za „nauczanie filozofii człowieka na polsko-białorusko-ukraińskim pograniczu”^[7].

• Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej, wyd. Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1972)
• Wierszalin. Reportaż o końcu świata, wyd. Wydawnictwo Literackie (1974)
• Naprawianie świata, wyd. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza (1978)
• Żywioł i forma. Wstęp do badań empirycznych nad kulturą współczesną, wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy (1978)
• Zdarzenia, wyd. Pojezierze (1980)
• Wiara a życie codzienne, wyd. Miniatura (1990)
• Sposób bycia jako rodzaj wiary, wyd. Uniwersytet Jagielloński (1991)
• Potoczność i transcendencja, wyd. Nomos (1994)
• Ukraina – polityka i mistyka wyd. Nomos (1998)
• Wierszalin. Reportaż o końcu świata trzydzieści lat później, wyd. Kartki (1999)
• Judasz, wyd. WAB (2004)
• Wprowadzenie do teorii cywilizacji. Cz. 1. Systemy teoretyczne, wyd. Wyższa Szkoła Ekonomiczna Białystok (2008)
• Miłość ponowoczesna, wyd. Stopka (2005)
• Wierszalin. Reportaż o końcu świata (wydanie albumowe), wyd. Supraśl (2008)
• Oblicza Wiary, wyd. Nomos (2014)

• Nagroda Klubu Dziennikarzy Naukowych za rok 1978, maj 1979
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki. Dyplom Honorowy dla Włodzimierza Pawluczuka za wybitne osiągnięcia w upowszechnianiu kultury – 18.09.1974.
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za szczególne osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej – 14.10.1978.
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopniała szczególne osiągnięcia w wydaniu książki pt. Żywioł i Forma – 29.09.1979.
• Nagroda Literacka im.Stanisława Piętaka za tom esejów Żywioł i forma” – 3.06.1980.
• Nagroda rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego „Za wybitne osiągnięcia naukowe, tj. za książkę  Sposób bycia jako rodzaj wiary – 34.11.1993.
• Nagroda Jubileuszowa Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego – 1997
• Nagroda rektora Uniwersytetu w Białymstoku „za pracę naukową i działalność organizacyjną” – 10.10.2003.
• Nagroda Literacka im. Wiesława Kazaneckiego za rok 2004 za książkę Judasz – 2005.
• Tytuł „Zasłużony dla Uniwersytetu” nadany przez Senat Uniwersytetu w Białymstoku – 23.05.2007
• Nagroda im. Witolda Hulewicza, Warszawa 15 grudnia 2007

• Złoty Krzyż Zasługi – 1976
• Złota Odznaka honorowa „Zasłużony Białostocczyźnie” – 3 października 1978
• Medal Zygmunta Glogera – listopad 2001
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2004
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” – 17 października 2006
• Medal Komisji Edukacji Narodowej – 24 czerwca 2008

• Notka na stronie wydawnictwa WAB. wab.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Włodzimierz Pawluczuk. [w:] Ludzie Podlasia [on-line]. Wrota Podlasia, 2005-07-12. [dostęp 2015-08-30].
• Joanna Klimowicz: Potoczny i transcendentny. Pawluczuk nie do podrobienia. bialystok.gazeta.pl, 2014-07-31. [dostęp 2015-08-30].
• Benefis Profesora Pawluczuka. e-teatr.pl. Za: Monika Żmijewska: Benefis Profesora. Gazeta Wyborcza Białystok nr 132, 2004-06-07. [dostęp 2015-08-30].
• Prof. dr hab. Włodzimierz Pawluczuk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2021-01-21] .