Przejdź do zawartości

Władimir Wojnowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Władimir Wojnowicz
Владимир Войнович
Ilustracja
Fotografia Wojnowicza, 2010
Imię i nazwisko

Władimir Nikołajewicz Wojnowicz

Data i miejsce urodzenia

26 września 1932
Stalinabad

Data i miejsce śmierci

27 lipca 2018
Moskwa

Narodowość

rosyjska

Język

rosyjski

Dziedzina sztuki

proza, liryka, dramat, publicytyka

Ważne dzieła
Odznaczenia
Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej w dziedzinie literatury i sztuki
Strona internetowa

Władimir Nikołajewicz Wojnowicz (ros. Владимир Николаевич Войнович; ur. 26 września 1932 w ówczesnym Stalinabadzie, a teraz Duszanbe w Tadżyckiej SRR, zm. 27 lipca 2018[1] w Moskwie[2]) – rosyjski prozaik, poeta i malarz. Jeden z najważniejszych współczesnych pisarzy rosyjskich. W swoich utworach opisywał absurdy życia człowieka radzieckiego i Rosji postkomunistycznej[3].

Popularność przyniosła mu wydana w Paryżu w 1976 powieść satyryczna Życie i niezwykłe przygody żołnierza Iwana Czonkina zawierająca groteskowy obraz Armii Czerwonej w latach II wojny światowej[4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W młodości pracował w kołchozach, na budowach i w wojsku. Debiutował w 1958 jako poeta. Sławę i pieniądze przyniosła mu piosenka 14 minut przed startem, która stała się hymnem kosmonautów radzieckich. Jej słowa zacytował na Placu Czerwonym Nikita Chruszczow, witając kosmonautów, którzy powrócili z orbity. W latach 60. opublikował kilka opowieści w konwencji życiowego prawdopodobieństwa, w których przedstawił ludzi młodych i uczciwych, walczących z zakłamaniem i obojętnością otoczenia: Tu mieszkamy (1961), Chcę być uczciwym (1963), Przyjaciele (1967). Utwory te istnieją także w przeróbkach scenicznych dokonanych przez samego autora. W tych latach Wojnowicz pracował również nad utworem swojego życia – satyryczną powieścią Życie i niezwykłe przygody żołnierza Iwana Czonkina, która przez wiele lat była znana w ZSRR jedynie z wydań drugiego obiegu; pierwsza część tego utworu została opublikowana na Zachodzie w 1969, całość w 1975, w ZSRR zaś w 1989 Wojnowicz stworzył barwną postać prostego żołnierza, literackiego kuzyna Szwejka; jako pierwszy radziecki pisarz ukazał w satyrycznym zwierciadle Armię Czerwoną w czasie II wojny światowej i wykreował groteskowy obraz Stalina. Dalsze losy Czonkina Wojnowicz przedstawił w powieści Pretendent do tronu, opublikowanej na Zachodzie w 1979, a odsłaniającej dwulicowość całej radzieckiej rzeczywistości. Na emigracji autor wydał również mikropowieść Czapka (1988), będącą satyrą odnoszącą się do Związku Pisarzy Radzieckich i panującej w nim reglamentacji dóbr.

W 1974 Wojnowicza wykluczono ze Związku Pisarzy, a samego pisarza zaczęto nękać[5]. W 1980 pisarz został zmuszony do wyemigrowania na Zachód. Zamieszkał w Monachium, gdzie pracował dla Radia Swoboda[5]. W 1981 decyzją Breżniewa został pozbawiony obywatelstwa radzieckiego, co było rzadką formą represji wobec niepokornych pisarzy radzieckich. Na emigracji napisał szereg opowiadań i felietonów, sztuki teatralne Trybunał (1985) i Fikcyjne małżeństwo (1985, w ZSRR 1990), satyryczną powieść-ostrzeżenie Moskwa 2042 (1986) przedstawiającą wizję przyszłości Rosji, jeśli pieriestrojka skończyłaby się fiaskiem i będącą współczesną antyutopią, w której zawarł m.in. drwinę z Sołżenicyna, w powieści – Sim Simicz Karnawałowicz, jako kandydata na charyzmatycznego przywódcę narodu. Jest także autorem opowieści w tonacji czarnego humoru Drogą korespondencji (1968, opublikowana na Zachodzie w 1973, w ZSRR 1989) i ostrej satyry na radziecką nomenklaturę czasów zastoju Iwankiada (1975, opublikowana na Zachodzie w 1976, w ZSRR w 1989), zbioru opowiadań i tekstów publicystycznych Antyradziecki Związek Radziecki.

W 1990 prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przywrócił mu obywatelstwo i pisarz mógł wrócić do Rosji[5]. Od połowy lat 90. zajmował się też malarstwem prymitywnym.

W 2002 otrzymał Nagrodę Andrieja Sacharowa za Obywatelską Odwagę Pisarza[5].

Pochowany na Cmentarzu Trojekurowskim w Moskwie[6].

Wybrana twórczość[7]

[edytuj | edytuj kod]

Powieści

[edytuj | edytuj kod]

Dramaty

[edytuj | edytuj kod]

Nowele i opowiadania

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Иннокентий Архипов: Умер Владимир Войнович. theins.ru, 2018-07-28. [dostęp 2018-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-28)]. (ros.).
  2. Neil Genzlinger: Vladimir Voinovich, Dissident Russian Writer, Dies at 85. nytimes.com, 2018-08-01. [dostęp 2018-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-01)]. (ang.).
  3. Spiżowa miłość Agłai • Wojnowicz Władimir (Wojnowicz Włodzimierz) • książka – recenzje, opisy, opinie » BiblioNETka.pl [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2017-11-27].
  4. Wojnowicz Władimir Nikołajewicz – Zapytaj.onet.pl [online], portalwiedzy.onet.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-11] (pol.).
  5. a b c d RFE/RL: Russian Author, Former Soviet Dissident Voinovich Dies At 85. rferl.org, 2018-07-28. [dostęp 2022-09-26]. (ang.).
  6. Московский некрополь. ВОЙНОВИЧ Владимир Николаевич (1932 – 2018).
  7. Wojnowicz Władimir (Wojnowicz Włodzimierz) [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2017-11-27].
  8. Wojnowicz Władimir N., [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2014-05-12].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Źródła w języku angielskim

Źródła w języku rosyjskim