Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Tarnowskich Górach
Śródmieście-Centrum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego – widok w kierunku południowym | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
450 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Tarnowskich Gór ![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego ![]() | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
50,446366°N 18,862110°E/50,446366 18,862110 |
Ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego w Tarnowskich Górach – jedna z głównych ulic Tarnowskich Gór, ważna arteria komunikacyjna dzielnicy Śródmieście-Centrum.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]Ulica rozpoczyna się obok dworca autobusowego Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach. Dalej biegnie w kierunku południowym przez rondo ppłk. pilota inż. Karola Gustawa Ranoszka. Swój bieg kończy u wylotu ulicy Krakowskiej, a jej kontynuacją jest ulica Bytomska.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Do 1925 oraz w latach 1939–1945 ulica nazywała się Bahnhofstraße i Georgenbergerstraße[a], w latach 1925–1935 ulica Kolejowa i ulica Lasowicka[b][1], w latach 1935–1939 ulica Marszałka Józefa Piłsudskiego[2], zaś między 1945 a 1990 ulica Armii Czerwonej[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do ok. 1832 obecny początkowy odcinek ulicy Piłsudskiego był położony za tzw. Bramą Krakowską – miejscem poboru myta – a więc poza obszarem miasta i miał postać obszernego placu (obecnie Plac Wolności) zwanego Krakowskim Przedmieściem (niem. Krakauer Vorstadt). W XVI wieku znajdowały się na nim domy biedoty, zaś w 1. połowie XIX wieku – stodoły należące do mieszczan[4]. Ulica Piłsudskiego (wtedy jeszcze jako Bahnhofstraße) powstała po 1857 roku jako droga prowadząca do nowo powstałej stacji kolejowej[5].
Budynki
[edytuj | edytuj kod]
Przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego znajdują się:
- zabytkowy budynek poczty (ul. marsz. J. Piłsudskiego 12); wpisany do rejestru zabytków 30 kwietnia 1996 (nr rej.: A/1296/23[6]); wzniesiony w 1907 w stylu neobarokowym, według projektu berlińskiego architekta Hane[7][8];
- zabytkowe kamienice staromiejskie, będące częścią układu urbanistycznego miasta; wpisane do rejestru zabytków 27 kwietnia 1966 (nr rej.: A/610/66)[7];
- zabytkowy budynek II LO im. S. Staszica; wpisany do rejestru zabytków 7 grudnia 2011 (nr rej.: A/358/11)[7]; we wnętrzu znajduje się tablica, upamiętniająca nauczycieli i wychowanków szkoły, poległych w czasie II wojny światowej[9];
- zabytkowy dworzec kolejowy (odnowiony w 2007);
- Centrum Handlowo-Usługowe „HALA” – w miejscu którego oraz sąsiadującego z nim skweru niegdyś znajdował się cmentarz ewangelicki;
- budynek Przychodni Specjalistycznej nr 1 i nr 2 z 1931, zaprojektowany w stylu funkcjonalizmu – na jego północnej ścianie aż do 2015 roku widniały ślady po ostrzeliwaniu bronią małokalibrową z czasu II wojny światowej[10]
- secesyjna kamienica przy ul. Piłsudskiego 10 – mieszcząca niegdyś kawiarnię Café Kaiserkrone[11].
Komunikacja
[edytuj | edytuj kod]

Ulica Piłsudskiego jest jedną z najważniejszych i najbardziej ruchliwych ulic Tarnowskich Gór. Jest częścią dróg powiatowych numer 3276S i 3278S powiatu tarnogórskiego. Są to drogi klasy G[12]. Na odcinku od ronda Ranoszka do skrzyżowania z ulicą Krakowską ma cztery pasy ruchu: dwa w stronę północną i dwa w południową.
Według stanu z sierpnia 2024 roku ulicą Piłsudskiego kursują autobusy organizowane przez Zarząd Transportu Metropolitalnego[13] , obsługujące następujące linie[14]:
- M3 (Tarnowskie Góry Dworzec – Katowice Piotra Skargi),
- M14 (Gliwice Centrum Przesiadkowe – Tarnowskie Góry Dworzec – Pyrzowice Port Lotniczy (Katowice Airport) – Siedliska Cargo),
- M102 (Tarnowskie Góry Dworzec – Bytom Dworzec),
- M107 (Tarnowskie Góry Dworzec – Pyskowice Szpitalna),
- 3 (Osada Jana Pawilon – Stare Tarnowice GCR),
- 5 (Tarnowskie Góry Dworzec – Katowice Plac Wolności),
- 19 (Tarnowskie Góry Dworzec – Bytom Plac Sikorskiego),
- 64 (Stare Tarnowice Pętla – Tarnowskie Góry Dworzec),
- 80 (Tarnowskie Góry Dworzec – Gliwice Centrum Przesiadkowe),
- 83 (Tarnowskie Góry Dworzec – Zabrze Goethego),
- 87 (Tarnowskie Góry Dworzec – Żyglin Kościół),
- 134 (Tarnowskie Góry Dworzec – Wieszowa Stacja Paliw),
- 142 (Tarnowskie Góry Dworzec – Strzybnica Kościelna),
- 151 (Miasteczko Śląskie Huta – Tarnowskie Góry Dworzec),
- 158 (Tarnowskie Góry Dworzec – Rokitnica Pętla),
- 173 (Tarnowskie Góry Dworzec – Stroszek Kopalnia),
- 174 (Sowice Czarna Huta – Bobrowniki Śląskie),
- 179 (Tarnowskie Góry Dworzec – Siedliska),
- 191 (Tarnowskie Góry Dworzec – Boniowice Szkoła),
- 192 (Tarnowskie Góry Dworzec – Chorzów Stary Szyb Prezydent),
- 246 (Tarnowskie Góry Dworzec – Ożarowice Urząd Gminy),
- 289 (Tarnowskie Góry Dworzec – Repty Śląskie Witosa),
- 614 i 615 (Rybna Lotników – Miasteczko Śląskie Osiedle),
- 646 (Tarnowskie Góry Dworzec – Orzech Kolejowa),
- 671 (Pniowiec Pętla – Tarnowskie Góry Dworzec),
- 735 (Bytom Dworzec – Tarnowskie Góry Dworzec),
- 738 (Tarnowskie Góry Dworzec – Siewierz Dom Kultury),
- 745 (Tarnowskie Góry Dworzec – Lasowice Andersa – Tarnowskie Góry Dworzec),
- 749 (Tarnowskie Góry Plac Zembali – Stare Tarnowice GCR),
- 780 (Szarlej Kaufland – Stare Tarnowice GCR).
Nie zatrzymują się one jednak przy tej ulicy, a najbliższe obsługiwane przystanki znajdują się przy ul. Pokoju (dworzec autobusowy), ul. Bytomskiej i ul. Nakielskiej[14].
Mieszkalnictwo
[edytuj | edytuj kod]Według danych Urzędu Stanu Cywilnego na dzień 31 grudnia 2022 roku przy ulicy Piłsudskiego zameldowanych na pobyt stały było 116 osób[15].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dawne nazewnictwo ulic Tarnowskich Gór. tg1921.webpark.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-28)]. rozdz. I, pkt. 4., ppkt. b.
- ↑ Ryszard Bednarczyk. Pomnik Marszałka. „Montes Tarnovicensis”, wrzesień 2019. Oficyna „Monos”. ISSN 1640-0216. (pol.).
- ↑ Miejska Rada Narodowa w Tarnowskich Górach: Uchwała nr XI/60/90 Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach z dnia 16 lutego 1990 r. w sprawie dokonania zmian w nazewnictwie ulic oraz zmiany nazwy osiedla w mieście Tarnowskie Góry. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Katowickiego nr 3, poz. 79 [on-line]. sbc.org.pl, 1990-03-20. [dostęp 2020-03-13]. (pol.).
- ↑ Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: O mieście » Historia miasta. [dostęp 2018-10-04]. (pol.).
- ↑ Broniec i in. 2009 ↓, s. 31.
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2018-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Wykaz urzędów pocztowych. poczta-tarnowskie-gory.marsz-pilsudskiego.poczta-24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-13)].
- ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: [1] www.katowice.uw.gov.pl [dostęp 2018-01-25].
- ↑ Broniec i in. 2009 ↓, s. 43.
- ↑ Montes Tarnovicensis - Tarnowskie Góry - Café Kaiserkrone [online], montes.pl [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-06] (pol.).
- ↑ BIP – Zarząd Dróg Powiatowych w Tarnowskich Górach: Aktualny wykaz dróg powiatowych. 2020-09-09. [dostęp 2020-09-24]. (pol.).
- ↑ Pawlik 2019 ↓.
- ↑ a b Zarząd Transportu Metropolitalnego: Lista przystanków: Tarnowskie Góry. Transport GZM. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Ludność miasta Tarnowskie Góry według stanu na dzień 31.12.2022 r.. 2023-01-11. [dostęp 2023-01-25]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Broniec, Ryszard Bednarczyk, Arkadiusz Czech, Mieczysław Filak, Krzysztof Gwóźdż, Jan Hahn, Marek Kandzia, Alicja Kosiba-Lesiak, Zofia Krzykowska, Dominik Ochman, Marek Panuś, Przemysław Rubacha, Anna Sopuch, Gabriela Szubińska, Marek Wojcik, Roman Wolniszewski: Przewodnik Tarnowskie Góry. Tarnowskie Góry: Drukpol sp.j., 2009. ISBN 978-83-61458-36-4.
- Paweł Pawlik: Koniec KZK GOP, MZK Tychy i MZKP Tarnowskie Góry. Teraz to ZTM. onet.pl, 2019-01-02. [dostęp 2021-11-01]. (pol.).