Typha orientalis

*Typha orientalis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	pałkowate
Rodzaj	pałka
Gatunek	Typha orientalis
	Nazwa systematyczna
	Typha orientalis C.Presl; Epimel. Bot. 239 1851
Synonimy
	Typha japonica Miq.; Typha latifolia var. orientalis (C.Presl) Rohrb.; Typha muelleri Rohrb.; Typha shuttleworthii var. orientalis (C. Presl) Rohrb.;
	Typha japonica Miq.; Typha latifolia var. orientalis (C.Presl) Rohrb.; Typha muelleri Rohrb.; Typha shuttleworthii var. orientalis (C. Presl) Rohrb.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Typha orientalis C.Presl – gatunek rośliny należący do rodziny pałkowatych (Typhaceae). Występuje na rozległym obszarze we wschodniej Azji; na północy od Japonii, Korei, Rosji i Mongolii, poprzez Chiny, Tajwan, po Półwysep Indochiński, Filipiny i Indonezję; rośnie także na wyspach w zachodniej części Pacyfiku, w Australii, na Nowej Zelandii i wyspach Chatham^[5]^[6]. Rośnie nad brzegami wód stojących i wolno płynących rzek, na siedliskach żyznych na obszarach nizinnych^[6].

Morfologia

Pęd prosty, wzniesiony, tęgi, osiągający do 2^[5]–3^[6] wysokości. Kłącze ma średnicę do 4 cm, okryte jest łuskowatymi liśćmi. Pochwy liściowe tworzą nibyłodygę o średnicy do 3 cm. Blaszki liściowe równowąskie, wypukłe odosiowo (od dołu), wzniesione. Mają szerokość do 9 mm i długość do 70 cm. Roślina jednopienna, rozdzielnopłciowa. Kwiatostan ma długość 30–50 cm, w górnej części kwiatostan męski jest krótszy i węższy od osiągającej 2,5 cm średnicy dolnej części z kwiatami żeńskimi. Obie części stykają się ze sobą lub są nieznacznie oddzielone. Pod kwiatostanem męskim, rzadko w jego obrębie znajdują się 1–3 odpadające szybko podsadki, pod kwiatostanem żeńskim – podsadka jest pojedyncza. Kolby są jasnobrązowe. Kwiaty męskie zawierają 3 pręciki (rzadko 2 lub 4), pylniki mają ok. 3 mm długości. Kwiaty żeńskie zawierają wrzecionowatą do lancetowatej zalążnię na szypułce o długości ok. 2,5 mm, słupek ma 1,2-2 mm długości; znamię łopatkowate o długości do 0,8 mm. Słupek otoczony jest włoskami o długości mu równej, wyrastającymi z szypułki. Owoc eliptyczny^[5]^[6].

Zastosowanie

Wszystkie części rośliny są jadalne. Gatunek używany jest także jako roślina lecznicza ze względu na działanie ściągające, moczopędne i uspokajające. Stosowany jest przy siniakach, biegunce i gorączce. Rośliny wykorzystywane są także jako źródło biomasy i włókien. Używane są do izolacji, pokrycia dachów, tkania. Ze względu na tolerowanie dużych stężeń ołowiu gatunek wykorzystywany jest także do fitoremediacji^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2015-03-03] (ang.).
↑ Typha orientalis C.Presl. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2015-03-03].
↑ ^a ^b X.X. Zhuang X.X., Typha orientalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Typha orientalis C. Presl. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2015-03-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Typha orientalis. New Zealand Plant Conservation Network. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-23)].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2015-03-03] (ang.).

[TPL-3] Typha orientalis C.Presl. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2015-03-03].

[iucn-4] X.X. Zhuang X.X., Typha orientalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-03-03] (ang.).

[china-5] Typha orientalis C. Presl. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2015-03-03].

[nz-6] Typha orientalis. New Zealand Plant Conservation Network. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-23)].

[1]