Tramwaje w Libercu

Tramwaje w Libercu

tramwaj
Tramwaj T3M.04 (Škoda 02T) na Soukenném náměstí
Państwo	Czechy
Lokalizacja	Liberec
Operator	Dopravní podnik měst Liberce a Jablonce nad Nisou
Liczba linii	5
Lata funkcjonowania	od 1897
Infrastruktura
System tramwajowy w 2020 r.
Długość sieci	21,5 km
Rozstaw szyn	1000 mm / 1435 mm
Napięcie zasilania	600 V
Liczba zajezdni	1
Multimedia w Wikimedia Commons

Tramwaje w Libercu – system tramwajowy w Libercu. System jest jednym z siedmiu znajdujących się na terytorium Czech.

W 2016 r. w mieście funkcjonowały 4 linie dzienne, które zbiegały się w węźle Fügnerova w centrum, oraz jedna linia historyczna. Całkowita długość sieci wynosiła 21,5 km^[1].

11 września 1894 Rada Miasta Liberec uchwaliła projekt wybudowania sieci elektrycznych tramwajów o rozstawie szyn 1000 mm. Wówczas jedyna linia tramwaju elektrycznego na terytorium ówczesnych Czech istniała w Pradze (linia Františka Křižíka na wzgórze Letna^[2]). Budowa rozpoczęła się w kwietniu 1897 r., w trzy miesiące później torowisko było ukończone, zaś 25 sierpnia tego roku miało miejsce uroczyste otwarcie. Wozy pierwszej linii kursowały pomiędzy dworcem kolejowym (kraniec Nádraží) a parkiem miejskim i ogrodami: zoologicznym i botanicznym (kraniec Městský lesík). Od listopada 1897 r. trasa została ostatecznie wydłużona do krańca Lidové Sady (Volksgarten).

W 1899 r. uruchomiono nową linię do Rochlic (Röchlitz), na początku XX wieku zaś tory do Růžodolu (Rosenthal, dziś część miejscowości Kořenov) i Horní Hanychowa (Oberhanichen, 1912, dziś dzielnica Liberca). W 1906 r., w związku z niemiecko-czeską wystawą, powstał specjalny, prowizoryczny odcinek linii, który po zakończeniu wystawy zdemontowano. Do 1914 r. do miasta przybyły 32 wagony motorowe i 8 doczepnych.

Rozwój sieci przerwała I wojna światowa. Wielu pracowników powołano do wojska, co znacznie osłabiło komunikację. Tramwaje służyły także do przewożenia rannych żołnierzy z dworca kolejowego do miejskich szpitali (od 29 listopada 1914). Pod koniec lipca 1915, ze względu na brak mężczyzn do pracy, do przedsiębiorstwa tramwajowego przyjęto pierwsze kobiety.

Tabor został poszerzony o 10 wozów ze Studénki oraz 7 kolejnych z Czeskiej Lipy. 13 grudnia 1924 istniały następujące linie:

• Nádraží (dworzec kolejowy) – Lidové sady
• (Lidové sady – Pekárny po skróceniu 1934)
• Rochlice – Růžodol
• Soukenné náměstí – Horní Hanychov

Najważniejszym wydarzeniem mającym miejsce po II wojnie światowej w libereckiej komunikacji tramwajowej było uruchomienie w 1955 liczącej 12 km linii międzymiastowej do Jablonca nad Nysą. 31 października 1960 zlikwidowano linie do Rochlic i Růžodolu. W latach 70. gruntownie wyremontowano międzymiastową trasę do Jablonca. Następnie zlikwidowano pętlę w pobliżu centrum Jablonca, a trasę skrócono do nowej pętli w ul. Paryskiej. W 1984 przełożono obie jednotorowe trasy w centrum do obecnej lokalizacji (w ulicy Praskiej umieszczono wówczas pamiątkową szynę). Pod koniec lat 80. w związku z problemami z dostawą nowych pojazdów uwidoczniła się konieczność zmiany rozstawu szyn z 1000 na 1435 mm, identycznego z obecnym we wszystkich miastach (oprócz Bratysławy) ówczesnej Czechosłowacji.

Lata 1990. i pierwsza połowa lat 2000. upłynęły pod znakiem prac nad modernizacją – zmianą rozstawu torów – na liniach miejskich^[1]. Przebudowa torowisk trwała, podzielona na kilka etapów. Przebudowywane wówczas odcinki torów otrzymały trzy szyny, co umożliwiło eksploatację na nich także tramwajów wąskotorowych (przejeżdżających przez miasto podczas wyjazdów i zjazdów do zajezdni). 14 sierpnia 1998 pierwsze tramwaje o rozstawie 1435 mm wyruszyły na trasę Lidové Sady – Viadukt. Jednocześnie, zamknięto do przebudowy dalszą część trasy miejskiej, uruchamiając odcinek do Dolnego Hanychowa w 2001, a do Górnego Hanychowa w 2005.

Wcześniej, w 1995 r. na ul. Fügnera w ramach przebudowy otwarto nowoczesny węzeł przesiadkowy, który stał się symbolem libereckiej komunikacji.

Wsp��łczesna sieć libereckich tramwajów składa się z trasy miejskiej Horní Hanychov – Lidové sady oraz trasy międzymiastowej z Liberca (Fügnerova) przez Vratislavice nad Nysą do Jablonca nad Nysą. Między przystankami Soukenným náměstím a Nádražím zlokalizowana jest, dziś już zmodernizowana, zajezdnia tramwajowa Rybníček.

Rozważano także przedłużenie trasy na Górnym Hanychowie do stacji kolejki linowej na Ještěd i wybudowanie nowej linii tramwajowej do Rochlic. Plany te stanowiły główne priorytety wielu libereckich stronnictw politycznych przed wyborami samorządowymi w roku 2006.

Linia	Trasa
	Lidové sady-ZOO ↔ Dolní Hanychov Riegrova – Botanická zahrada – Muzeum-Galerie Lázně – Průmyslová škola – Ul. 5. května – Šaldovo náměstí – Fügnerova – Rybníček – Nádraží – Viadukt – Krkonošská – Staré Pekárny – Vápenka – Janův Důl – Kubelíkova
	Lidové sady-ZOO ↔ Horní Hanychov Riegrova – Botanická zahrada – Muzeum-Galerie Lázně – Průmyslová škola – Ul. 5. května – Šaldovo náměstí – Fügnerova – Rybníček – Nádraží – Viadukt – Krkonošská – Staré Pekárny – Vápenka – Janův Důl – Kubelíkova – Dolní Hanychov – Malodoubská – Hanychov kostel – Spáleniště
	Rybníček ↔ Vratislavice nad Nisou, výhybna Fügnerova – Mlýnská – Textilana – U Lomu – Nová Ruda – Sídl. Nové Vratislavice – Pivovarská – Lékárna – Vratislavice nad Nisou, kostel
	Viadukt ↔ Jablonec nad Nisou, Tyršovy sady Nádraží – Rybníček – Fügnerova – Mlýnská – Textilana – U Lomu – Nová Ruda – Sídl. Nové Vratislavice – Pivovarská – Lékárna – Vratislavice nad Nisou, kostel – Vratislavice nad Nisou, výhybna – Kyselka – Za Tratí – Proseč nad Nisou, pošta – Proseč nad Nisou, výhybna – Nový Svět – Zelené údolí – Měnírna -Brandl – Liberecká

Zdjęcie	Typ	Modyfikacje i podtypy	Lata dostaw	Liczba (2019)[3]
	Tatra T3
		T3	1965–1976	2
		Tatra T3SU	1982	5
		Tatra T3SUCS	1986–1987	4
		Tatra T3M.04	1996–1999	19
		Tatra T3R.P	2003–2005	5
		Tatra T3R.PV	2003-2008	12
		Tatra T3R.PLF	2005–2007	12
		Tatra T3R.SLF	2014–2019	10
	EVO2	EVO2	2012	1

W Libercu stacjonują także dwa historyczne wozy: ex. nr 78 (oryginalnie z Uścia nad Łabą) oraz jabłoniecki tramwaj 6MT ex. nr 117, który jest wypożyczony na dłuższy okres z Muzeum Technicznego w Brnie.

• Liberec
• Linia tramwajowa Liberec – Jablonec nad Nysą

• Karpaš, R.: Kniha o Liberci. Dialog, Liberec, 1996.

• Dopravní podnik města Liberce – operator komunikacji miejskiej w Libercu
• Zdjęcia pojazdów DPML (w tym tramwajów) w fotogalerii Phototrans.eu
• Historia tramwajów w Libercu. czechtrams.wz.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)].
• O zabytkowym wagonie Tatra 6MT