Theobald Wolfe Tone

Theobald Wolfe Tone (ur. 20 czerwca 1763, zm. 19 listopada 1798) – irlandzki bohater narodowy, przywódca powstania w 1798.

Urodził się w Dublinie. Działał jako polityk, sprzeciwiając się popularnym wówczas trendom dążącym do protestantyzacji katolicyzmu i sprzeciwiających się niezależności Irlandii od Anglii.

W 1791 został współzałożycielem Towarzystwa Zjednoczonych Irlandczyków. Głównym celem towarzystwa była konspiracja mająca doprowadzić do ogólnoirlandzkiego powstania i ustanowienia republiki. Towarzystwo współpracowało z francuskimi jakobinami.

W 1794 Towarzystwo zostało zdekonspirowane przez Brytyjczyków, zaś Wolfe Tone chcąc uniknąć aresztowania udał się na emigrację do USA, gdzie przebywał w latach 1795–1796. W lutym 1796 udał się do Paryża, gdzie został mianowany generałem francuskiej armii.

W 1796 miała miejsce nieudana próba wysłania przez francuski Dyrektoriat 14-tysięcznego korpusu wojskowego do Irlandii, zaś 1797 również nieudana próba wysłania holenderskiej misji wojskowej.

W czerwcu 1798 w Irlandii wybuchło powstanie. Na wieść o tym Dyrektoriat wysłał liczący 1000 żołnierzy korpus pod dowództwem Wolfe Tone'a. 22 sierpnia ekspedycja francuska wylądowała w Connacht. Tam połączyła się z liczącym 5000 żołnierzy oddziałem powstańczym. Zdołali odnieść kilka zwycięstw nad armią brytyjską, jednak w bitwie pod Lough Swilly 12 października 1798 oddziały powstańcze zostały rozgromione, zaś Wolfe Tone dostał się do niewoli.

 Osobny artykuł: Rewolucja irlandzka.

Skazany przez sąd na karę śmierci. Wyrok miał zostać wykonany 12 listopada 1798. Wolał jednak śmierć samobójczą. Zmarł z poderżniętym gardłem.

• (odnośnie do informacji o śmierci T. W. Tone'a): S. Grzybowski, Historia Irlandii, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków, 1998, s.227.