Przejdź do zawartości

Ternate (Moluki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ternate
Pulau Ternate
Ilustracja
Wulkan Gamalama
Kontynent

Azja

Państwo

 Indonezja

Akwen

Morze Moluckie

Archipelag

Moluki

Powierzchnia

101,57 km²

Najwyższy punkt

1715 m n.p.m.

Populacja (2016)
• liczba ludności


207 091[1][a]

Położenie na mapie Indonezji
Mapa konturowa Indonezji, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Ternate”
0°47′00″N 127°22′00″E/0,783333 127,366667
Mapa wyspy
Ternate w archipelagu Moluków (czerwony punkt na mapie)

Ternate (indonez. Pulau Ternate), także Tarnate[2] – wyspa w Indonezji na Morzu Moluckim w archipelagu Moluków na zachód od Halmahery i na północ od Tidore; powierzchnia 101,57 km²[1], ok. 207 tys. mieszkańców (2016). Wraz z kilkoma mniejszymi wyspami (m.in. Moti, Mayau) tworzy okręg miejski (kota) Kota Ternate o powierzchni lądowej 162,03 km²[1]. Powierzchnia górzysta, w centrum wyspy wulkan Gamalama (1715 m n.p.m.)[1][3], dwa jeziora Tolire. Uprawa ryżu, kukurydzy, palmy kokosowej, kawowca, pieprzu; rybołówstwo; eksploatacja lasów (gł. rattan i heban).

Administracyjnie należy do prowincji Moluki Północne[4]. Jest to główny ośrodek polityczny i ekonomiczny północnych Moluków[5][6].

Większość mieszkańców północnej części wyspy to osoby z ludu Ternate. Południową część wyspy zamieszkuje głównie ludność napływowa[7]. W użyciu są dwa miejscowe języki: lokalny malajski (język miasta Ternate) oraz język ternate (przeważający na terenach wiejskich)[8]. Do migrantów na wyspie Ternate należą m.in. inne grupy ludności z Moluków (Tobelo z Halmahery, Ambończycy), ludność Manado i Sangir (z prowincji Celebes Północny) oraz Jawajczycy[9].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwotna nazwa wyspy to Tarinate. W języku ternate zamiennie występują formy Tarnate i Ternate, natomiast w języku indonezyjskim używa się nazwy Ternate[10].

Mimo niewielkich rozmiarów wyspa zawsze była jedną z najważniejszych na Molukach, głównie ze względu na występujące obficie przyprawy korzenne. Rdzenna ludność wyspy wyznaje islam[10]. Pierwsi osadnicy pojawili się tu nie wcześniej niż w poł. XIII w., ale już wcześniej wyspy Ternate i Tidore musiały być odwiedzane przez kupców (m.in. jawajskich, bugijskich i chińskich)[11]. W XIV w. wyspa Ternate stała się centrum silnego sułtanatu. W 1512 r. odkryta przez Portugalczyków, którzy w 1522 r. zbudowali tu fort, ale w 1574 r. zostali wyrzuceni z wyspy w wyniku buntu krajowców. Następnie zaczęli tu przybywać Anglicy (od 1579 r.), Hiszpanie (od 1606 r.) i wreszcie Holendrzy (od 1607 r.), którzy opanowali wyspę (ostatnia rebelia stłumiona w 1683 r.). Od zakończenia II wojny światowej należy do Indonezji.

Rysunek nieznanego artysty z 1720 roku przedstawiający wyspę i zbudowany na niej fort


  1. Zsumowane dane kecamatanów (odpowiedniki gmin): Pulau Ternate, Ternate Selatan, Ternate Tengah, Ternate Utara; położony w centrum wyspy kecamatan Hutan Lindung, obejmujący wulkan Gamalama, nie jest zamieszkany; pozostałe kecamatany znajdują się na innych wyspach.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Kota Ternate Dalam Angka 2017. BPS Kota Ternate, 2017. [dostęp 2019-02-22]. (indonez. • ang.).
  2. Ternate, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-06-02].
  3. Mbobi 2008 ↓, s. 1309.
  4. Tentang Maluku Utara. Pemerintah Provinsi Maluku Utara. [dostęp 2023-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-06)]. (indonez.).
  5. Visser 1989 ↓, s. 81.
  6. Kiem 1993 ↓, s. 96.
  7. Kiem 1993 ↓, s. 99, 122–123 (przyp. 4).
  8. Betty Litamahuputty, Description of Ternate Malay, Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 2007 [zarchiwizowane z adresu 2007-06-10] (ang.).
  9. John Pieris: Tragedi Maluku: Sebuah Krisis Peradaban – Analisis Kritis Aspek: Politik, Ekonomi, Sosial-Budaya dan Keamanan. Jakarta: Yayasan Obor Indonesia, 2004, s. 151–152. ISBN 979-461-513-7. OCLC 60193833. [dostęp 2024-07-26]. (indonez.).
  10. a b Rika Hayami-Allen, A Descriptive Study of the Language of Ternate, the Northern Moluccas, Indonesia, University of Pittsburgh, 2001, s. 6, OCLC 903635866 (ang.).
  11. van Staden 1998 ↓, s. 692.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]