Szaflary
49°25′24″N 20°01′35″E/49,423333 20,026389| wieś | |
 Rynek i kościół w Szaflarach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
3400[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-424[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNT |
| SIMC |
0466550 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
Położenie na mapie gminy Szaflary  | |
| 49°25′24″N 20°01′35″E/49,423333 20,026389[1]
| |
Szaflary – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Szaflary.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś królewska, położona w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sądeckim województwa krakowskiego, należała do tenuty nowotarskiej[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Szaflary.
Położona jest na pograniczu dwóch regionów geograficznych: Kotlina Nowotarska i Pogórze Bukowińskie, pod względem historyczno-etnograficznym należy do Podhala[5].
Przez miejscowość przechodzi łącząca Kraków z Zakopanem droga krajowa nr 47, będąca częścią Zakopianki.
Części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1050170 | Krótkie Pole | część wsi |
| 1050201 | Osiedle Cygańskie | część wsi |
| 1050218 | Palenice | część wsi |
| 1050224 | Podlubelki | część wsi |
| 1050253 | Tewikiel | część wsi |
| 1050260 | Zawodzie | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]W roku 1350 w Szaflarach powstała parafia św. Andrzeja Apostoła. Siedzibą parafii jest kościół św. Andrzeja Apostoła pochodzący z początku XIX wieku[8]. W średniowieczu na terenie miejscowości znajdował się zamek, obecnie nieistniejący.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9].
- Kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła, ogrodzenie;
- grodzisko, ruiny zamku, pawilon widokowy;
- teren zespołu podworskiego z zachowanymi reliktami: mur kamienny, bramka, kuchnia dworska, fundamenty dworu;
- chałupa Anny Doruli nr 124.
W Szaflarach urodził się Jakub Kazimierz Rubinkowski (1668–1749), rajca toruński i pisarz polski epoki saskiej. Ludwik Zejszner w XIX wieku tak opisywał majątek szaflarski należący do Uznańskich: jest to dwór murowany, jak i liczne domostwa folwarczne, obwiedzione przy tym białym murem wśród grup bujnych drzew, które niemało uroku dodają tej pięknej siedzibie [...] W miejscu zamku stoi teraz altana murowana [...] Ale najwspanialszy jest widok na Tatry. Z kolei Michał Bałucki, opisując wycieczkę tatrzańską w 1859 napisał o Szaflarach, że jest to jedna z najmniej wdzięcznych wiosek podhalańskich. Okolica skąpa w lasy, chaty ścieśnione i gęsto zbudowane, rzadko gdzie ocienione drzewkiem. Dwór sam w szczerym polu kawałek od lasu ponuro wygląda[10].
W latach 1969–1990 działała tutaj największa w Polsce wytwórnia nart Polsport Szaflary[11].
Kąpieliska geotermalne
[edytuj | edytuj kod]W 2008 roku otwarto kompleks basenów (otwartych i krytych) „Termy Szaflary” o powierzchni 970 m² zasilanych wodą termalną z miejscowego odwiertu. W 2014 roku otwarto kąpielisko termalne z leczniczą wodą siarkową „Gorący Potok”[12].
Ludzie związani z Szaflarami
[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Szaflary (stacja kolejowa)
- Szaflary Wieś – przystanek osobowy w Szaflarach
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 134257
- ↑ Wieś Szaflary w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-02-25], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1226 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 97
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Historia Parafii. Parafia w Szaflarach. [dostęp 2014-10-08].
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-15].
- ↑ Opr. Roman Hennel, Tatrami urzeczeni, SiT, Warszawa, 1979, s. 34, 41.
- ↑ Dr Leon Rak: Zarys ewolucji sprzętu narciarskiego.
- ↑ Baseny termalne w Polsce | Termy | Ranking [online], infobasen.pl [dostęp 2017-02-20].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Szaflary w obiektywie. szaflary.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-20)].
- Szaflary, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 768.
- Szaflary, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 637.
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
