Stefan Janew

Stefan Janew

Стефан Янев

Data i miejsce urodzenia	1 marca 1960 Popowica
Premier Bułgarii
Okres	od 12 maja 2021 do 13 grudnia 2021
Poprzednik	Bojko Borisow
Następca	Kirił Petkow
Multimedia w Wikimedia Commons

Stefan Janew, bułg. Стефан Янев (ur. 1 marca 1960 w Popowicy^[1]) – bułgarski wojskowy i polityk, generał brygady, w 2017 wicepremier, w 2017 i w latach 2021–2022 minister obrony, w 2021 premier Bułgarii.

Absolwent szkoły artyleryjskiej w Szumenie z 1983. Kształcił się następnie w akademii wojskowej w Sofii i w amerykańskim National War College^[1]. Był zawodowym wojskowym, w bułgarskich siłach zbrojnych doszedł do stanowiska generała brygady^[2]. Od drugiej połowy lat 90. pracował na stanowiskach urzędniczych i eksperckich m.in. przy programie Partnerstwo dla Pokoju. Zajmował stanowiska dyrektora w różnych departamentach ministerstwa obrony, a także dyrektora jednego z departamentów w placówce NATO w Ankarze. W 2011 został attaché wojskowym w ambasadzie Bułgarii w Waszyngtonie, a w 2014 komendantem uniwersytetu wojskowego w Wielkim Tyrnowie. W tym samym roku odszedł w stan spoczynku, zajął się prowadzeniem własnej działalności gospodarczej w branży konsultingowej^[1].

W styczniu 2017 mianowany wicepremierem oraz ministrem obrony w przejściowym gabinecie Ognjana Gerdżikowa^[3]. Zakończył pełnienie tych funkcji wraz z całym rządem w maju 2017. Objął później funkcję sekretarza do spraw bezpieczeństwa i obrony w administracji prezydenta Rumena Radewa^[4].

11 maja 2021, w związku z kryzysem politycznym po wyborach z kwietnia, prezydent Rumen Radew ogłosił jego powołanie na urząd premiera, a także przedstawił listę członków jego technicznego rządu. Gabinet Stefana Janewa rozpoczął funkcjonowanie następnego dnia^[5][6][7]. Zgromadzenie Narodowe wybrane w przedterminowych wyborach z lipca 2021 również nie wyłoniło większościowej koalicji. 16 września prezydent wyznaczył kolejne wybory na listopad, a także powołał drugi tymczasowy gabinet ze Stefanem Janewem na czele^[8][9].

Urząd premiera sprawował do 13 grudnia 2021, gdy na czele nowego gabinetu stanął Kirił Petkow. W jego rządzie Stefan Janew został powołany na ministra obrony (z rekomendacji ugrupowania Kontynuujemy Zmianę)^[10]. Parlament odwołał go z tej funkcji 1 marca 2022. Doszło do tego po tym, jak odmówił nazwania rosyjskiej inwazji na Ukrainę wojną i opowiedział się za zachowaniem przez Bułgarię neutralności^[11]. W maju tegoż roku założył nowe ugrupowanie pod nazwą Powstań Bułgario^[12]. W 2022 jego ugrupowanie przekroczyło próg wyborczy w wyborach parlamentarnych; były premier uzyskał wówczas mandat posła do Zgromadzenia Narodowego 48. kadencji^[13].