Stan Kenton

Stan Kenton

Imię i nazwisko	Stanley Newcomb Kenton
Pseudonim	Stan Kenton
Data i miejsce urodzenia	15 grudnia 1911 Wichita
Data i miejsce śmierci	25 sierpnia 1979 Los Angeles
Instrumenty	pianino
Gatunki	jazz, pop tradycyjny[1], progressive jazz[1], big-band[1]
Zawód	muzyk, nauczyciel

Stanley Newcomb Kenton (ur. 15 grudnia 1911 w Wichita, zm. 25 sierpnia 1979^[2] w Los Angeles) – amerykański muzyk jazzowy. Prowadził innowacyjną i wpływową orkiestrę jazzową, później udzielał się jako nauczyciel i wychowawca.

Stan Kenton urodził się w miejscowości Wichita, stan Kansas, dorastał początkowo w Kolorado, a następnie w Kalifornii. Będąc dzieckiem uczył się grać na pianinie, później uczęszczał do Bell High School w Kalifornii, którą ukończył w 1930 roku.

W latach 30. Kenton grał w zespołach tanecznych Vida Musso i Gusa Arnheima. W czerwcu 1941 roku stworzył własną orkiestrę, która stała się później jednym z najbardziej znanych zespołów lat 40. na wschodnim wybrzeżu USA. Styl zespołu Kentona był określany jako "ściana dźwięku". Mimo iż był dobrym pianistą, inspirowanym dokonaniami Earla Hinesa, bardziej sprawdzał się w tamtym czasie jako aranżer. W jego zespole nie było muzyków o znanych nazwiskach, jednak latem 1941 roku orkiestra Stana Kentona regularnie grywała dla wymagającej publiczności w Rendezvous Ballroom w Balboa Beach, Kalifornia.

Te początkowe sukcesy nie przełożyły się jednak na liczbę sprzedawanych przez firmę Decca nagrań, a umowa ze stacją radiową na tworzenie tła muzycznego do występów innych artystów nie zaliczała się do sukcesów.

Dopiero pod koniec 1943 roku, po podpisaniu kontraktu z Capitol Records, Stan Kenton Orchestra zaczęła zdobywać większą popularność. Nowe nagranie, "Eager Beaver", odniosło sukces. Zespół zaczął być bardziej rozpoznawalny i stopniowo umacniał swoją pozycję na rynku. Około 1945 roku zaczął ewoluować – głównym aranżerem został Pete Rugolo, który rozszerzał i modyfikował pomysły Kentona, a do składu osobowego dołączyła June Christy. Jej przeboje ("Tampico" czy "Accross the Alley From the Alamo") przynosiły zyski, z których Kenton mógł finansować bardziej ambitne projekty. W tym też czasie powstała "Laura" – tytułowa piosenka z filmu, w którym wystąpiła Gene Tierney. Sam Kenton zaczął używać w stosunku do swojej muzyki terminu jazz progresywny.

W 1949 roku Kenton zrobił sobie rok przerwy i zrezygnował z występów. W 1950 wrócił z 39-osobową Innovations in Modern Music Orchestra, która składała się z szesnastu instrumentów smyczkowych, sekcji dętych instrumentów drewnianych i dwóch rogów francuskich. W skład zespołu wchodzili między innymi Maynard Ferguson, Shorty Rogers, Milt Bernhart, John Graas, Art Pepper, Bud Shank, Bob Cooper, Laurindo Almeida, Shelly Manne i June Christy. Artystycznie projekt bronił się, dużo gorzej było od strony komercyjnej. Kenton poprowadził dwie trasy koncertowe w 1950 i 1951 roku, ale szybko powrócił do swojego standardowego "zestawu" 19 muzyków.

Ostatnim sukcesem Kentona był istniejący w latach 1960–1963 zespół złożony z melofonów. Nagrane wraz z nim płyty Adventures in Jazz oraz West Side Story zdobyły nagrody Grammy w 1962 i 1963 roku. Od 1963 roku big band Kentona zaczął ulegać zmianie. Powoli zaczęto rezygnować z utalentowanych solistów na rzecz młodych muzyków, których dziesiątki przewijało się przez zespół Kentona. Kenton Plays Wagner z 1964 roku okazał się ważnym projektem pomimo tego, że Stan zaczął udzielać się wtedy bardziej jako nauczyciel i propagator jazzu. Zachęcał młode zespoły ze szkół średnich do grania jazzu i prezentował im swój styl, ten sam, który nazywał jazzem progresywnym. We wczesnych latach 70. rozwiązał długoletnią współpracę z Capitolem i założył własną wytwórnię płytową The Creative World of Stan Kenton.

Kenton występował niemal do końca swojego życia. Jego ostatni koncert miał miejsce w sierpniu 1979 roku, tydzień przed zawałem serca. Został pochowany w Westwood Village Memorial Park Cemetery, Los Angeles.

Niektórzy muzycy z którymi współpracował Stan Kenton:

• A Presentation of Progressive Jazz (1947)
• City of Glass (1951)
• Kenton ’51 Concert at Cornell University (nagr. 1951, wyd. 1993)
• Easy Go (nagr. 1950-52, wyd. 2001)
• New Concepts of Artistry in Rhythm (1952)
• Portraits on Standards (1953)
• Kenton Showcase: The Music of Bill Holman and Bill Russo (1954)
• Contemporary Concepts (1955)
• Kenton in Hi-Fi (1956)
• Cuban Fire! (1956)
• Back to Balboa (1958)
• Lush Interlude (1958)
• The Stage Door Swings (1958)
• Viva Kenton! (1959)
• Road Show (1959)
• At the Las Vegas Tropicana (1959)
• Standards in Silhouette (1959)
• The Sophisticated Approach (1961)
• The Romantic Approach (1961)
• A Merry Christmas (1961)
• West Side Story (1961)
• Adventures in Blues (1961)
• Adventures in Jazz (1961)
• Adventures in Standards (1961)
• Adventures in Time (1962)
• Stan Kenton – Tex Ritter (1962)
• Artistry in Bossa Nova (1963)
• Artistry in Voices and Brass (1963)
• Kenton/Wagner (1964)
• The Jazz Compositions of Dee Barton (1967)
• Hair (1968)
• Tęcza Finiana (1968)
• Live at Redlands University (1970)
• Live at Brigham Young (1971)
• Live at Butler University (1973)
• Birthday in Britain (1973)
• 7.5 on the Richter Scale (1973)
• Kenton Plays Chicago (1974)
• Fire, Fury and Fun (1974)
• Kenton '76 (1976)
• Live in Europe (1976)
• Journey into Capricorn (1976)

• Artykuł o zespole Kentona (en)