St John’s College (Cambridge)

St John’s College

University of Cambridge
Wejście na Nowy Dziedziniec
Typ	kolegium uniwersyteckie
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Adres	St John’s College Cambridge CB2 1TP United Kingdom
Liczba studentów	805 (2016/17)
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii St John’s College
Położenie na mapie Anglii St John’s College
Położenie na mapie Cambridgeshire St John’s College
52°12′29″N 0°07′00″E/52,208056 0,116667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

St John’s College – jedno z kolegiów (ang. colleges) wchodzących w skład Uniwersytetu Cambridge.

Kolegium St John’s powstało w roku 1511. Pomysłodawcą przekształcenia istniejącego od roku 1134^[1] szpitala pw. św. Jana Ewangelisty w Cambridge w kolegium uniwersyteckie był Jan Fisher, biskup Rochester, kapelan Małgorzaty Beaufort, hrabiny Richmond i Derby. Za jego namową zdecydowała się ona sfinansować przedsięwzięcie^[a]. Chociaż przygotowania do przekształcenia szpitala w kolegium zakłóciła śmierć hrabiny w 1509 roku, Fisher dopilnował jego ostatecznej realizacji. 9 kwietnia 1511 wydany został akt fundacji Kolegium, a jego pierwszym rektorem (Master) ustanowiono Roberta Shortona. Pod jego kierunkiem prowadzono budowę St John’s i rozpoczęto rekrutację jego członków. Kolegium zostało otwarte 29 lipca 1516 roku przez jego drugiego rektora – Alana Percy’ego. Budowa ciągnęła się jeszcze do roku 1520. W międzyczasie król Henryk VIII jako spadkobierca, Małgorzaty Beaufort, znacznie ograniczył środki przeznaczone przez nią w ostatniej woli na uposażenie i dalsze utrzymanie Kolegium, do jakich rościło sobie ono pretensje. Od tego czasu monarcha został w St John’s otoczony legendą tego, który okradł Kolegium, choć w istocie jedynie wypełnił, z korzyścią dla siebie, ale bardzo ściśle, zapisy testamentu^[2] .

Rektor St John’s z lat 1518–1537^[3] , Nicholas Metcalfe, zasłużył się w historii Kolegium podniesieniem na bardzo wysoki poziom nauczania, zwłaszcza klasycznej greki. Sukces ten, wynikający z właściwego doboru kadry, a nie z zamożności St John’s, nie uchronił jednak Metcalfe’a przed odwołaniem z funkcji, czego przyczyną było jego wytrwanie przy katolicyzmie. Przez całe następne stulecie Kolegium było polem sporów religijnych i politycznych, za które płacili stanowiskami kolejni rektorzy i w które często włączały się władze. Andrew Perne, rektor kolegium Peterhouse z drugiej połowy XVI wieku, określił ówczesnych członków St John’s College, jako „przebiegłych praktyków w sztuce pozbywania się niepopularnego szefa”^[4]. W tym okresie St John’s było, obok Christ’s College, jednym z dwóch kolegiów najbardziej zaangażowanych w krzewienie purytanizmu^[5]. Religijny i polityczny ekstremizm członków kolegium pociągał za sobą ostre reakcje zmieniających się władz: restaurująca katolicyzm Maria I wydaliła z Kolegium kilkunastu jego protestanckich członków, którzy powrócili wraz z objęciem panowania przez zwalczającą katolicyzm Elżbietę I. Z kolei rojalistyczne sympatie członków kolegium zostały ukarane przez stronników Parlamentu podczas angielskiej wojny domowej pozbawieniem urzędu i aresztowaniem w roku 1644 rektora, wydaleniem 29 wykładowców i przekształceniem Pierwszego Dziedzińca kolegium w więzienie dla „szczególnie złośliwych” członków władz Uniwersytetu. W trakcie wojennego zamieszania Kolegium została kilkukrotnie złupione – straciło między innymi cenną kolekcję srebrnych monet i medali^[6].

Pomimo tych wydarzeń poziom nauczania w kolegium był nadal wysoki, a jego popularność wzrosła – przez niemal cały wiek XVIII liczba studentów w St John’s była największa spośród wszystkich kolegiów Uniwersytetu^[b]. Cechą charakterystyczną St John’s College było w tamtym czasie przyjmowanie stosunkowo dużej liczby najuboższych studentów, choć stopniowo ich odsetek malał: od około ½ w latach 1630–1639 do około 1/5 w latach 1792–1802^[2] .

W roku 1765 w St John’s College wprowadzono obowiązkowe egzaminy przeprowadzane dwa razy w roku, co zdecydowanie podniosło poziom nauczania (wcześniej przeprowadzano jedynie egzaminy wstępne i końcowe)^[c][7]. W latach 1765–1767 na zachodniej wieży Drugiego Dziedzińca urządzono obserwatorium astronomiczne, a w roku 1853 stworzono laboratorium chemiczne. W roku 1820 zniesiono zawarty w statucie Kolegium przepis przypisujący miejsca wśród członków Kolegium do konkretnych hrabstw i miejscowości, co pozwoliło na podniesienie poziomu kadry naukowej^[d]. W roku 1882 nowy statut Kolegium zniósł dotychczasowy obowiązek wstępowania jego członków do stanu duchownego i zachowywania celibatu. W roku 1927 przyjęty został kolejny, obowiązujący do dzisiaj statut Kolegium.

W roku 1981 po raz pierwszy członkiem Kolegium została kobieta, przyjęto też wówczas 9 studentek studiów doktoranckich. Od roku 1982 przyjmowane są studentki studiów licencjackich^[8] .

Działalność kolegium służy realizacji celów w czterech obszarach: kształcenia, religii, przekazywania wiedzy i badań naukowych.

W roku akademickim 2016/17 St John’s kształciło 805 studentów: 619 na studiach licencjackich, 54 na studiach magisterskich i 132 na doktoranckich^[9] .

Roczne koszta utrzymania Kolegium wyniosły w 2015 roku 36,81 mln £, a przychód – 35,01 mln £. Wartość należących do St John’s College inwestycji – nieruchomości i papierów wartościowych – wynosiła w tymże roku 689,62 mln £^[10] .

Według rankingu Tompkins Table szeregującego kolegia Uniwersytetu w Cambridge według wyników uzyskiwanych od roku 1997 na egzaminach przez ich członków będących studentami studiów licencjackich, St John’s zajęło w 2016 roku 5. miejsce – 29,8% jego studentów uzyskało najwyższe noty (Firsts)^[11] . Najwyższą – 4. – pozycję Kolegium zajęło w latach 2000 i 2001, a średnia zajmowana pozycja to 12,5.

 Zobacz też kategorię: Absolwenci St John’s College (Cambridge).

9 uczonych mających związki z St John’s College otrzymało Nagrodę Nobla (w tym jeden dwukrotnie):

Na główny kompleks budynków St John’s College składają się trzy dziedzińce oraz Kaplica. Bramy pomiędzy dziedzińcami oraz brama główna (Wielka Brama) ułożone są w jednej linii, dzięki czemu stworzono amfiladę.

Jest to najstarsza część St John’s College wybudowana w latach 1511–1520. Północną stronę Dziedzińca zajmuje kaplica, wybudowana w roku 1868. W zachodniej części Dziedzińca, od strony kaplicy znajduje się refektarz (Hall). Nad zachodnią bramą, prowadzącą do Drugiego Dziedzińca, znajduje się posąg fundatorki Kolegium, Małgorzaty Beaufort z roku 1674. Szpiczaste okna wschodniej części Dziedzińca należały pierwotnie do pierwszej biblioteki Kolegium.

Wielka Brama (Great Gate), prowadząca do kompleksu budynków Kolegium, ukończona została w roku 1516. Każdy z jej rogów zajmuje ośmiokątna wieża. Nad otworem wejściowym znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca herb fundatorki. Powyżej umieszczono w niszy posąg św. Jana Ewangelisty. Wrota bramy pochodzą z roku 1665.

Dziedziniec ten wybudowano w pierwszych latach XVII wieku. Znajdująca się w zachodniej części Dziedzińca Brama Shrewsbury została tak nazwana na cześć jego głównej fundatorki – Mary Talbot, hrabiny Shrewsbury. Bramę zdobi herb i posąg hrabiny z roku 1671. W drugiej połowie XVIII w. i w XIX w. na szczycie bramy działało obserwatorium astronomiczne.

Dziedziniec ten wybudowano w dwóch etapach: część północną, która do lat 90. XX wieku pełniła rolę głównej biblioteki Kolegium (stąd nazywana jest obecnie Starą Biblioteką, Old Library) wzniesiono w roku 1624, części zachodnią i południową – w latach 1669–1672. Fundatorem biblioteki był John Williams, biskup Lincoln. Spełniając jego życzenie, gmach biblioteki zaprojektowano w stylu neogotyckim. Nad wielkim oknem wychodzącym na stronę rzeki znajdują się inicjały upamiętniające Williamsa: ILCS (łac. Iohannes Lincolniensis Custos Sigilli, pl. Jan z Lincoln, Strażnik Pieczęci).

Nowy Dziedziniec, położony po drugiej stronie rzeki Cam w stosunku do reszty kompleksu, został zaprojektowany we wczesnym stylu neogotyckim przez Thomasa Rickmana i Henry’ego Hutchinsona. Wybudowano go w roku 1831. Był to pierwszy ważny budynek wzniesiony przez kolegium Uniwersytetu Cambridge po zachodniej stronie rzeki^[12] .

Architektem, który zaprojektował Kaplicę był George Gilbert Scott. Jego inspiracją była paryska Sainte-Chapelle^[12] . Wybudowanie kaplicy wymagało wyburzenia starej kaplicy wzniesionej nieco bardziej na południe, co zaburzyło proporcje Pierwszego Dziedzińca.

Sufit budynku zdobią malowidła w stylu wiktoriańskim, wyobrażające postaci znaczących chrześcijan z poszczególnych stuleci. Na południowej ścianie przedsionka zawieszono obraz Antona Mengsa z około 1777 roku, Zdjęcie z Krzyża. W północnym transepcie kaplicy znajduje się grobowiec zmarłego w roku 1522 Hugh Ashtona, jednego z pierwszych członków Kolegium. Ozdobiony jest dwiema podobiznami zmarłego: na górze jest on przestawiony jako odziany w szaty akademickie i na dole – jako gnijące zwłoki. Na balustradzie otaczającej grób umieszczono symbol będący rebusem kryjącym nazwisko zmarłego: jesion (ang. ash) wyrastający z beczki (tun)^[12] .

Pochodzące z XIX wieku witraże w oknach kaplicy przedstawiają sceny z Ewangelii oraz legendarne sceny z życia św. Jana Ewangelisty (postać św. Jana przedstawiana jest zawsze w głębokich odcieniach czerwieni i zieleni). Witraż wielkiego okna w przedsionku ilustruje Sąd Ostateczny.

Most przerzucony nad rzeką Cam stanowi połączenie między Trzecim Dziedzińcem a Nowym Dziedzińcem i został wybudowany w tym samym czasie, co ten ostatni – w roku 1831. Choć nazwa mostu nawiązuje do słynnego mostu w Wenecji, jedyne co łączy obydwie budowle to fakt, że są kryte.

Na południe od Mostu Westchnień znajduje się drugi most Kolegium – Most Kuchenny (Kitchen Bridge).

• Nicholas Metcalfe. A Cambridge Alumni Database. [dostęp 2016-11-15]. (ang.).
• The Cambridge Guide, Including Historical and Architectural Notices of the Public Buildings, and a Concise Account of the Customs and Ceremonies of the University. Longman & Company, 1845. [dostęp 2016-11-25]. (ang.).
• Arthur Gray: Jesus College. Londyn: F.E. Robinson, 1902, seria: University of Cambridge college histories. (ang.).
• Peter Linehan: St John’s College, Cambridge: A History. Boydell Press, 2011. ISBN 978-1-84383-608-7. [dostęp 2016-11-25]. (ang.).
• Annual Report and Financial Statements. St John’s College. [dostęp 2016-11-19]. (ang.).
• The colleges and halls: St. John’s. W: A History of the County of Cambridge and the Isle of Ely: Volume 3, the City and University of Cambridge. J.P.C. Roach (red.). 1959, seria: Victoria County History. (ang.).
• St. John’s College. W: James Bass Mullinger: University of Cambridge. College histories. T. 8. F.E. Robinson & Company, 1901. (ang.).
• Harry Curtis: The Tompkins Table 2016: Christ’s has risen. Varsity, 2016-10-29. [dostęp 2016-11-17]. (ang.).
• Elisabeth Leedham-Green: A Concise History of the University of Cambridge. Cambridge University Press, 1996. ISBN 978-0-521-43978-7. (ang.).
• University of Cambridge: student data by college, 2016-17. Planning and Resource Allocation Office, University of Cambridge. [dostęp 2017-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-12)]. (ang.).
• St John’s College: Tour. St John’s College. [dostęp 2016-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-24)]. (ang.).
• Women & St John’s College. St John’s College. [dostęp 2016-11-21]. (ang.).