Smardz grubonogi

Smardz grubonogi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	kustrzebniaki
Rząd	kustrzebkowce
Rodzina	smardzowate
Rodzaj	smardz
Gatunek	smardz grubonogi
	Nazwa systematyczna
	Morchella crassipes (Vent.) Pers.; Syn. Met. Fung. 2: 621 (Getynga, 1801)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Smardz grubonogi (Morchella crassipes (Vent.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny smardzowatych (Morchellaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Morchella, Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1797 r. Étienne Pierre Ventenat nadając mu nazwę Phallus crassipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon, przenosząc go do rodzaju Morchella^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej:

Mitrophora hybrida var. crassipes (Vent.) Boud. 1897
Morchella esculenta var. crassipes (Vent.) M.M. Moser 1983
Morchella esculenta var. crassipes (Vent.) Kreisel 1984
Morchella esculenta var. crassipes (Vent.) Bresinsky & Stangl 1962
Phallus crassipes Vent. 1797^[2].

Nazwa polska według M.A. Chmiel^[3].

Morfologia

Główka

Średnica od 8 do 12 cm, w dolnej części zrośnięta jest z trzonem, owalnie. Żebra kręte, pionowe, połączone z niższymi, poprzecznymi żebrami. Jamki głębokie, siwobrązowe lub brązowe, lecz zazwyczaj rdzawobrązowe^[4].

Trzon grzyba

Wysokość 6–12 cm i grubość 3–8 cm. Jest biały, czasem żółtawy, matowy, nieregularnie pionowo bruzdkowany^[4].

Miąższ grzyba

Biały lub kremowy, bez zapachu i smaku^[4].

Wysyp zarodników

Bladoochrowy^[4].

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie smardza grubonogiego w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2020 r. podano tylko 5 stanowisk^[6]. W latach 1983–2014 objęty był ochroną ścisłą, od 2014 r. podlega ochronie częściowej grzybów (chronione są okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni)^[6].

Spotykany w łęgowych lasach, w wilgotnych miejscach na próchnicznej ziemi. Grzyb saprotroficzny, ale prawdopodobnie mający zdolność tworzenia związków biotroficznych z korzeniami roślin. Owocniki tworzy od maja do czerwca^[6].

Owocniki Morchella crassipes są jadalne. Dorosły owocnik ma wysokość ok. 12-20, a nawet 30 cm (rzadko spotykane są takie okazy). Podobnym gatunkiem jest smardz jadalny (Morchella esculenta)^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-16] .
↑ Maria AlicjaM.A. Chmiel Maria AlicjaM.A., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e AntonA. Janitor AntonA. i inni, Atlas grzybów, Bratysława 2006 .
↑ Zasięg występowania Morchella crassipes na świecie (mapa) [online] [dostęp 2013-11-12] .
↑ ^a ^b ^c AnnaA. Kujawa AnnaA., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Izabela L.I.L. Kałucka Izabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-16] .

[chm-3] Maria AlicjaM.A. Chmiel Maria AlicjaM.A., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4 .

[ja-4] AntonA. Janitor AntonA. i inni, Atlas grzybów, Bratysława 2006 .

[gbif-5] Zasięg występowania Morchella crassipes na świecie (mapa) [online] [dostęp 2013-11-12] .

[och-6] AnnaA. Kujawa AnnaA., MałgorzataM. Ruszkiewicz-Michalska MałgorzataM., Izabela L.I.L. Kałucka Izabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4 .

[1]