Schronisko PTTK „Szwajcarka”

Schronisko PTTK „Szwajcarka”
Państwo	Polska
Pasmo	Rudawy Janowickie, Sudety
Wysokość	520 m n.p.m.
Data otwarcia	1823
Właściciel	PTTK
	Położenie na mapie Sudetów Schronisko PTTK „Szwajcarka”
	50°51′48″N 15°52′21″E/50,863333 15,872500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Schronisko PTTK „Szwajcarka” – górskie schronisko turystyczne Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego położone w Sudetach Zachodnich, w Górach Sokolich (Rudawy Janowickie), w woj. dolnośląskim.

Schronisko położone jest na wysokości 520 m n.p.m., na południowo-wschodnim stoku Krzyżnej Góry (654 m n.p.m.), na terenie Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Mieści się w drewnianym zabytkowym budynku w stylu tyrolskim, wybudowanym w 1823, więc jest najstarszym budynkiem użytkowanym jako schronisko turystyczne w Polsce. Położone jest przy węźle pięciu szlaków turystycznych.

Historia schroniska

Początek historii schroniska sięga 1823. Wtedy to właściciel zamku w niedalekich Karpnikach, Wilhelm von Hohenzollern (1783-1851), brat króla Prus, Fryderyka Wilhelma III, wydał polecenie zbudowania na Krzyżnej Górze domku myśliwskiego na wzór budynku z Wyżyny Berneńskiej w Szwajcarii. Na parterze znajdowały się pomieszczenia leśniczego, a na piętrze urządzony był gabinet księcia (sala z ogromnym kominkiem zachowała się w schronisku do dnia dzisiejszego). W niedługim czasie obiekt stał się miejscem bardzo popularnym. W kilka lat po wybudowaniu domku, na parterze urządzono gospodę.

Ów ...piękny dom szwajcarski na wzgórzu (...) wspomniała Rozalia Saulsonowa w wydanej w 1850 r. książeczce pt. „Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach”, uznawanej za pierwszy polski przewodnik po Karkonoszach^[1]. Znamienne są krytyczne słowa, jakie zanotowała pod adresem ówczesnego urządzenia i wyposażenia obiektu: ...pomimo prostoty powierzchownej i urządzenia wewnętrznego, mimo ławek dokoła ścian, stołów i stołków wiejskiej roboty; sprzętów gospodarczych, narzędzi rolniczych, kredensu zdobnego dzbanuszkami, garnuszkami i na płask ustawionymi kolorowymi talerzami itp. – tchnie on udawaniem. Zbytek i zabawka tynkowana ubóstwem (...)^[2].

Funkcję schroniska "Szwajcarka" (Schweizerei) zaczęła pełnić dopiero w okresie międzywojennym. Po II wojnie światowej budynek był niezagospodarowany i niszczał. W 1950 obiekt przejęło Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze i uruchomiło w nim schronisko turystyczne, a pierwszym jego gospodarzem był Tadeusz Steć^[3].

Piesze szlaki turystyczne

Szlak Zamków Piastowskich na odcinku: Bobrów - Husyckie Skały - Schronisko PTTK „Szwajcarka” - Przełęcz Karpnicka - Zamek Bolczów - Janowice Wielkie
Karpniki - Schronisko PTTK „Szwajcarka”
Schronisko PTTK „Szwajcarka” - Sokolik
Schronisko PTTK „Szwajcarka” - Krzyżna Góra

Przypisy

↑ Jacek Kolbuszewski. Najdawniejszy polski przewodnik po Karkonoszach. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. R. 48 (1979), s. 257-261, 1981. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Narciarskiej PTTK w Krakowie. ISSN 0137-6829. (pol.).
↑ Rozalia Saulsonowa: Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach. Wrocław: Korn, 1850.
↑ Steć Tadeusz. [dostęp 2011-12-14]. (pol.).

Bibliografia

P.Norko; Przewodnik turystyczny z mapami; Rudawy Janowickie; Wyd. „Galileos”; J.Góra 2008r.;ISBN 978-836-0044-94-0
Praca zbiorowa; Mapa Rudawy Janowickie; Skala 1:50 000; Wyd. PPWK „Romera”; Warszawa/Wrocław 1998r.;ISBN 837-0004-96-2
B.W.Szarek; Przewodnik turystyczny; Rudawy Janowickie; Wyd. PTTK „Kraj”; Warszawa/Kraków 2008r.;ISBN 837-0051-85-5

[jako-1] Jacek Kolbuszewski. Najdawniejszy polski przewodnik po Karkonoszach. „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”. R. 48 (1979), s. 257-261, 1981. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Narciarskiej PTTK w Krakowie. ISSN 0137-6829. (pol.).

[rosa-2] Rozalia Saulsonowa: Warmbrunn i okolice jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach. Wrocław: Korn, 1850.

[3] Steć Tadeusz. [dostęp 2011-12-14]. (pol.).

[1]

Góry Bystrzyckie	Schronisko PTTK „Jagodna” Schronisko PTTK „Pod Muflonem”
Góry Izerskie	Schronisko PTTK na Stogu Izerskim Schronisko Turystyczne „Chatka Górzystów” Hala Izerska Stacja turystyczna „Orle” Schronisko Wysoki Kamień
Góry Kamienne	Schronisko PTTK „Andrzejówka”
Góry Wałbrzyskie	Dom Wycieczkowy PTTK „Harcówka”
Góry Opawskie	Schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią” Schronisko „Dąbrówka”
Góry Orlickie	Schronisko PTTK „Orlica”
Góry Sowie	Schronisko „Orzeł” Schronisko PTTK „Zygmuntówka” na Przełęczy Jugowskiej
Góry Stołowe	Schronisko PTTK „Na Szczelińcu” Schronisko PTTK „Pasterka”
Karkonosze	Schronisko PTTK na Hali Szrenickiej Schronisko „Kamieńczyk” Schronisko PTTK „Kochanówka” Schronisko PTTK „Nad Łomniczką” Schronisko PTTK „Na Przełęczy Okraj” Schronisko PTTK „Odrodzenie” na Przełęczy Karkonoskiej Schronisko PTTK „Pod Łabskim Szczytem” Schronisko PTTK „Samotnia” Schronisko PTTK „Strzecha Akademicka” Schronisko PTTK „Srebrny Potok” Schronisko na Szrenicy Schronisko Górskie „Dom Śląski” Chatka Hutniczy Grzbiet
Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie	Schronisko „Na Iglicznej” Schronisko PTTK „Na Śnieżniku”
Rudawy Janowickie	Schronisko PTTK „Szwajcarka”
Pogórze Izerskie	Schronisko PTTK „Perła Zachodu”
Przedgórze Sudeckie	Dom Turysty PTTK „Pod Wieżycą” Dom Turysty PTTK na Ślęży

Góry Opawskie	Schronisko na Przedniej Kopie Schronisko „Szwedzki Szaniec”
Góry Orlickie	Schroniska na Orlicy
Góry Sowie	Schronisko „Pod Fortami” Schronisko Sowa Bacówka pod Wielką Sową
Góry Bystrzyckie	Schronisko Górskie „Szarotka”
Karkonosze	Schronisko im. Księcia Henryka Schronisko na Starej Polanie Schronisko na Śnieżce Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”
Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie	Schronisko na Przełęczy Puchaczówka „Chata Cyborga” w Bielicach
Góry Wałbrzyskie	Schronisko PTTK „Bacówka pod Trójgarbem”
Rudawy Janowickie	Schronisko „Czartak” Schronisko PTTK na Przełęczy Kowarskiej
Góry Izerskie	Schronisko Turystyczne „Chatka Robaczka” Schronisko na Rozdrożu Izerskim
Góry Kaczawskie	Schronisko Różanka
Wzgórza Włodzickie	Schronisko na Górze Świętej Anny