Saterland
| gmina | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||
| Powiat | |||||
| Powierzchnia |
123,62 km² | ||||
| Wysokość |
5 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31 grudnia 2008) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
104 os./km² | ||||
| Numer kierunkowy |
04475, 04479 | ||||
| Kod pocztowy |
26683 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CLP | ||||
Adres urzędu: Hauptstraße 50726683 Saterland | |||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||
| 53°02′N 7°43′E/53,033333 7,716667 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Saterland (wschfryz. Seelterlound) – gmina samodzielna (niem. Einheitsgemeinde) w Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia w powiecie Cloppenburg. Po reformie terytorialnej z 1 marca 1974 roku w skład gminy Saterland wchodzą cztery miejscowości: Ramsloh, Scharrel, Strücklingen i Sedelsberg. Przez teren gminy przepływa rzeka Sagter Ems. Na terenie gminy w Ramsloh znajdują się maszty radiowe o wysokości 352,9 m. Gmina jest jedynym obszarem gdzie do dziś używa się języka wschodniofryzyjskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Saterland we wczesnym średniowieczu zamieszkiwali Sasi i wchodził w skład niedużego hrabstwa Sögel – od jego zniekształconej nazwy wzięło się dzisiejsze określenie gminy: Sater po niemiecku, Seelter po wschodniofryzyjsku. W XII i XIII wieku na terenie dzisiejszej gminy osiedli Fryzowie. W późnym średniowieczu obszar był traktowany najprawdopodobniej jako część „Wolnej Fryzji”, co oznaczało odrębny status prawny lokalnych samorządów. Następnie Saterland wszedł w skład księstwa biskupiego Münster. Do XIX wieku była to swoista wyspa otoczona bagnami, pierwszą stałą drogę do Friesoythe wybudowali napoleońscy żołnierze[1]. Izolacja i odrębność religijna (Fryzja wschodnia przeszła na wyznania protestanckie, gdy Saterland ostatecznie pozostał katolicki) spowodowały zachowanie w użyciu lokalnego dialektu wschodniofryzyjskiego. W XIX wieku zainicjowano proces osuszania mokradeł, co przyciągnęło nowych osadników. W 1815 r. obszar wszedł w skład Wielkiego Księstwa Oldenburga, co zniosło autonomię językową i prawną. Po II wojnie światowej w regionie osiadło się dużo uchodźców ze wschodu, w efekcie ludność używająca saterfryzyjskiego stała się mniejszością. W 1974 r. zjednoczono cztery gminy w jedną, obejmującą cały Saterland.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Gmina Saterland jest gminą uprzemysłowioną. Największymi pracodawcami są zakłady:
- wydobycia i przetwórstwa torfu – Torfwerke C. Deilmann AG
- produkcji kabli Waskönig & Walter Kabel-Werk
- produkcji firanek i zasłon – Gardinenwerk Unland
- produkcji maszyn specjalistycznych – Spezialmaschinenbau Kurre
Coraz większe znaczenie ma także wybudowany w ostatnich latach C-Port – port przeładunkowy wraz z powierzchniami magazynowania nad leżącym na terenie gminy kanałem śródlądowym.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]
Ważną dziedziną dla gminy jest też turystyka. Dziedzina ta z roku na rok przybiera na znaczeniu. Gminę przecinają trasy rowerowe:
- Deutsche Fernroute
- Clopenburger Radtour
oraz projekt Paddel- und Pedalstation – gdzie można zamienić rower na kajak i zwiedzać okolicę pływając rzeką Sagter Ems.
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]W gminie znajduje się 5 przedszkoli i cztery szkoły podstawowe, w każdej z miejscowości należących do gminy:
- Marienschule Strücklingen,
- Grundschule Ramsloh,
- "Litje Skoule Skäddel" - Grundschule Scharrel,
- Astrid-Lindgren-Grundschule Sedelsberg
oraz szkoły ponadpodstawowe:
- Schulzentrum Saterland /Haupt und Realschule/ w Ramsloh,
- Laurentius-Siemer-Gymnasium w Ramsloh.
Gmina partnerska w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Gminą partnerską dla gminy Saterland jest od 2001 gmina Środa Śląska. Umowę partnerską zawarto na bazie zapoczątkowanych wcześniej, intensywnych kontaktów szkolnych oraz prowadzonych regularnie 2 razy w roku (w październiku w Polsce, w maju w Niemczech), od 1997 do dzisiaj, wymian młodzieży z obydwu gmin. Ponadto gmina, jak też szkoły uczestniczą w wielu wspólnych projektach UE. W 2007 roku gmina Saterland za współpracę partnerską otrzymała wyróżnienie i Nagrodę Komisji Środowiska, Rolnictwa oraz Spraw Lokalnych Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy „Dyplom Europy” za osiągnięcia na wielu płaszczyznach w dziedzinie współpracy pomiędzy gminami[2]. W 2011 przyznano Gminie Środa Śląska, a także inicjatorom: Peterowi Zieglerowi i Sławomirowi Siwerskiemu Dyplomu Uznania za osiągnięcia w dziedzinie współpracy pomiędzy Gminami Saterland i Środa Śląska z okazji XX-lecia powstania Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży w Poczdamie i Warszawie[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jörg Peters, Saterfriesisch, „Handbuch der Sprachminderheiten in Deutschland”, listopad 2020, (pp.139-171) [dostęp 2023-08-11] (niem.).
- ↑ a b Kalendarium kontaktów. [dostęp 2011-11-06]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen, Hanower, 2009
- Das neue Guinnes Buch der Rekorde 1993 s.276
- S. Siwerski "Polska?-Ależ tak!", Środa Śląska, 2002
- Gemeinde Saterland -Informationsschrift zum Muensterlandtag, Friesoythe, 1987
- Gemeindeportraet – Sonderbeilage Saterland 2002
- Das Saterland. Ein Streifzug durch die Geschichte, Saterland, 1998
