Roman halicki

Roman Mścisławowicz
Роман Мстиславич
	; Roman halicki przyjmuje nuncjusza papieskiego, obraz pędzla Nikołaja Newrewa z 1875
	Książę halicki
Okres	od 1188, 1199; do 1189, 1205
Poprzednik	Oleg Jarosławicz, Włodzimierz II Jarosławicz
Następca	Włodzimierz II Jarosławicz
	Dane biograficzne
Dynastia	Rurykowicze
Data urodzenia	1155–1162
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 1205 ; okolice Zawichostu
Przyczyna śmierci	bitwa pod Zawichostem
Ojciec	Mścisław II Iziasławicz
Matka	Agnieszka, córka Bolesława III Krzywoustego
Rodzeństwo	Światosław Mścisławowicz
Małżeństwo	Predsława Rurykówna, córka Ruryka II Rościsławowica; od 1177–1185; do 1196
Małżeństwo	Anna-Eufrozyna

Roman Mścisławowicz, Roman II halicki (ukr. Роман Мстиславич) – (ur. między 1155 a 1162^[1], zm. 19 czerwca 1205, okolice Zawichostu) – książę Nowogrodu Wielkiego w latach 1168–1170, książę włodzimiersko-wołyński w latach 1170–1199, od 1199 książę halicko-włodzimierski, od 1203 władca Kijowa, syn Mścisława II Iziasławicza z dynastii Rurykowiczów.

Życiorys

Był zapewne drugim w kolejności^[2] synem wielkiego księcia kijowskiego Mścisława II Iziasławicza i Agnieszki, córki księcia polskiego Bolesława III Krzywoustego. Imię dostał być może na cześć Romana Rościsławowica, księcia smoleńskiego, który mógł być także jego ojcem chrzestnym^[3].

Po śmierci swojego brata Światosława Mścisławowicza, dzięki interwencji Kazimierza II Sprawiedliwego, został w 1183 roku władcą Brześcia. Walcząc w Bitwie Mozgawskiej w 1195 roku po stronie Leszka I Białego odniósł ciężkie rany. Przeprowadził serię zwycięskich kampanii przeciwko Połowcom w latach 1197–1198, 1201, 1204. W 1199 opanował Halicz, a brak kontrakcji ze strony węgierskiej spowodowany był być może sojuszem, przypieczętowanym małżeństwem Romana z bizantynką Marią(?)^[4]. Prowadził aktywną politykę zagraniczną, obiecując królowi Niemiec Filipowi Szwabskiemu pomoc zbrojną przeciwko Welfom. Pokonany przez wojska księcia krakowskiego Leszka I Białego, poległ w bitwie pod Zawichostem 19 czerwca 1205. Pierwotnie pochowany, zapewne 22 czerwca, w Sandomierzu^[5]. Jego zwłoki zostały wykupione przez Rusinów za wielką cenę srebra, następnie ekshumowane. Spoczęły prawie na pewno w którejś z cerkwi we Włodzimierzu Wołyńskim, jednak raczej nie w tamtejszej cerkwi katedralnej^[6].

Małżeństwa

Pierwszą jego żoną została, zapewne między rokiem 1177/1178 a 1185^[7], Predsława Rurykówna, córka Ruryka II Rościsławowica, księcia kijowskiego i owruckiego. Małżeństwo to zostało zerwane przez Romana najprawdopodobniej jesienią 1196, choć być może stało się to dopiero zimą 1198/1199^[8]. Powód porzucenia żony przez Romana był jak najbardziej polityczny. Ruryk Rościsławowic odebrał Romanowi przyznane mu po 25 lipca 1194 grody: Torczesk, Trepol, Korsuń, Bogusław. Roman zarzucił Rurykowi spiskowanie przeciwko niemu z Wsiewołodem III Wielkie Gniazdo, po czym obawiając się interwencji teścia uszedł do Polski, gdzie uczestniczył w bitwie nad Mozgawą, w której został ranny. Być może pewien wpływ na odsunięcie Predsławy miał również fakt braku potomstwa męskiego^[8]. Po odprawieniu swojej pierwszej żony, najpóźniej w 1199 Roman ożenił się po raz wtóry z osobą nieznanego pochodzenia, zapewne bizantyńskiego^[9], być może o imieniu Maria^[10] lub Eufrozyna^[11].

Potomstwo

Genealogia

Izasław II
ur. 1096
zm. 13 XI 1154

NN
ur. ?
zm. 1151

Bolesław III Krzywousty
ur. 20 VIII 1086
zm. 28 X 1138

Salomea z Bergu
ur. 1093–1101
zm. 27 VII 1144

Mścisław Izjasławowic
ur. 15 IV 1132 – 1135
zm. 19 VIII 1170

Agnieszka
ur. 1137
zm. po 1182

		1 Predsława ur. ? zm. ? OO w okr. 1177/1178–1185		Roman II halicki ( ur. w okr. 1155–1162 zm. 19 VI 1205)		2 Maria? ur. ok. 1185-1187 zm. między I 1254 a 1290 OO najp. 1199


	1		2		2		2
Fedora (Teodora) ur. ok. 1182-1184 zm. po 1241		Helena? ur. 1199-1201 zm. po wiośnie/lecie 1241		Daniel halicki ur. 1201 zm. 1264		Wasylko ur. 1203 zm. 1269

Przypisy

↑ Chociaż nie można wykluczyć, że urodził się już w 1152. Dąbrowski 2002 ↓, przypis 47, s. 25.
↑ Dąbrowski 2002 ↓, przypis 43, s. 23n..
↑ Dąbrowski 2002 ↓, s. 25n.
↑ Dąbrowski 2002 ↓, s. 43.
↑ Dąbrowski 2002 ↓, przypis 55, s. 27n..
↑ Dąbrowski 2002 ↓, przypis 59, s. 28. Miejscem spoczynku raczej nie była cerkiew Bogurodzicy w Haliczu.
↑ Dąbrowski 2002 ↓, s. 30.
↑ ^a ^b Dąbrowski 2002 ↓, s. 33.
↑ Dąbrowski 2002 ↓, s. 34–40.
↑ Dąbrowski 2002 ↓, s. 42.
↑ Aleksandr V. Majorov, Eufrozyna Halicka. Córka imperatora bizantyńskiego na Rusi Halicko-Wołyńskiej (ok. 1176-1180 – po 1253), Kraków: Avalon 2016.
↑ Istnieje bardzo mało prawdopodobna możliwość, że była córką Romana z pierwszego małżeństwa. Dąbrowski 2002 ↓, s. 51–52.

Bibliografia

Dariusz Dąbrowski: Rodowód Romanowiczów książąt halicko-wołyńskich. Poznań Wrocław: Wyd. Historyczne, 2002. ISBN 83-913563-8-8. OCLC 53319546. (pol.).

[1] Chociaż nie można wykluczyć, że urodził się już w 1152. Dąbrowski 2002 ↓, przypis 47, s. 25.

[CITEREFDąbrowski2002przypis_4323n.-2] Dąbrowski 2002 ↓, przypis 43, s. 23n..

[CITEREFDąbrowski200225n-3] Dąbrowski 2002 ↓, s. 25n.

[CITEREFDąbrowski200243-4] Dąbrowski 2002 ↓, s. 43.

[CITEREFDąbrowski2002przypis_5527n.-5] Dąbrowski 2002 ↓, przypis 55, s. 27n..

[6] Dąbrowski 2002 ↓, przypis 59, s. 28. Miejscem spoczynku raczej nie była cerkiew Bogurodzicy w Haliczu.

[CITEREFDąbrowski200230-7] Dąbrowski 2002 ↓, s. 30.

[autonazwa1-8] Dąbrowski 2002 ↓, s. 33.

[CITEREFDąbrowski200234–40-9] Dąbrowski 2002 ↓, s. 34–40.

[CITEREFDąbrowski200242-10] Dąbrowski 2002 ↓, s. 42.

[11] Aleksandr V. Majorov, Eufrozyna Halicka. Córka imperatora bizantyńskiego na Rusi Halicko-Wołyńskiej (ok. 1176-1180 – po 1253), Kraków: Avalon 2016.

[12] Istnieje bardzo mało prawdopodobna możliwość, że była córką Romana z pierwszego małżeństwa. Dąbrowski 2002 ↓, s. 51–52.

[1]

Wielcy książęta kijowscy	Oleg Mądry (882–912) Igor I (912–945) Olga regentka (945–962) Światosław I (962–972) Jaropełk I (972–978) Włodzimierz I Wielki (978–1015) Światopełk I Przeklęty (1015–1016) Jarosław I Mądry (1016–1018) Światopełk I Przeklęty (1018–1019) Jarosław I Mądry (1019–1024) Mścisław Chrobry (1024) Jarosław I Mądry (1024–1054) Izjasław I (1054–1068) Wsiesław I Briaczysławicz (1068–1069) Izjasław I (1069–1073) Światosław II (1073–1076) Wsiewołod I (1077) Izjasław I (1077–1078) Wsiewołod I (1078–1093) Światopełk II Michał (1093–1113) Włodzimierz II Monomach (1113–1125) Mścisław I Harald (1125–1132) Jaropełk II (1132–1139) Wiaczesław I (1139) Wsiewołod II Cyryl Olegowicz (1139–1146) Św. Igor II Olegowicz (1146) Izjasław II Pantelejmon (1146–1149) Jerzy I Dołgoruki (1149–1150) Wiaczesław I i Izjasław II Pantelejmon (1150) Jerzy I Dołgoruki (1150–1151) Wiaczesław I i Izjasław II Pantelejmon (1151–1154) Wiaczesław I i Rościsław I Michał (1154) Rościsław I Michał (1154–1155) Izjasław III Dawidowicz (1155) Jerzy I Dołgoruki (1155–1157) Izjasław III Dawidowicz (1157) Mścisław II Iziasławicz (1157–1158) Rościsław I Michał (1158–1161) Izjasław III Dawidowicz (1161) Rościsław I Michał (1161–1167) Włodzimierz III Macoszyn (1167) Mścisław II Iziasławicz (1167–1169) Gleb I Jurijewicz (1169–1170) Mścisław II Iziasławicz (1170) Gleb I Jurijewicz (1170–1171) Włodzimierz III Macoszyn (1171) Michał I Jurijewicz (1171) Roman smoleński (1171–1172) Światosław III czernihowski (1172) Roman smoleński (1172–1173) Wsiewołod III Wielkie Gniazdo (1173) Światosław III czernihowski (1173) Ruryk II Wasyl (1173) Jarosław II (1173–1174) Wsiewołod III Wielkie Gniazdo (1174–1176) Światosław III czernihowski i Roman smoleński (1176–1178) Światosław III czernihowski (1178–1180) Ruryk II Wasyl (1180–1181) Światosław III czernihowski i Ruryk II Wasyl (1181–1194) Ruryk II Wasyl i Wsiewołod IV Czermny (1194–1197) Ruryk II Wasyl (1197) Ruryk II Wasyl i Wsiewołod IV Czermny (1197–1202) Ingwar I (1202–1203) Ruryk II Wasyl (1203) Roman II Halicki (1203–1205) Rościsław II Rurykowicz (1205) Ruryk II Wasyl (1205–1206) Wsiewołod IV Czermny (1206–1207) Ruryk II Wasyl (1207–1210) Wsiewołod IV Czermny (1210–1214) Ingwar I (1214) Mścisław III Dobry Romanowicz smoleński (1214–1223) Włodzimierz IV Dymitr Rurykowicz (1223–1233) Iziasław IV Mścisławicz smoleński (1233–1234) Włodzimierz IV Dymitr Rurykowicz (1234–1236) Jarosław II Wsiewołodowicz (1236–1238) Michał II Wsiewołodowicz (1238–1240) Rościsław III Mścisławowicz (1240) Daniel I Halicki (1240) Rościsław III Mścisławowicz (1240–1243) Daniel I Halicki (1243) Michał II Wsiewołodowicz (1243–1246) Rościsław IV (1243–1244) Rościsław III Mścisławowicz (1244–1248) Aleksander I Newski (1249–1252) Stanisław kijowski (do 1321) Fedor (przed 1331-1362) Włodzimierz Olgierdowic (1362–1395) Skirgiełło Iwan (1395–1397) Iwan Olgimuntowicz Holszański namiestnik (1397–1398) Iwan Borysewicz twerski namiestnik (1398–1399) Olelko namiestnik (1400-1418?) Andrzej Iwanowicz drucki namiestnik (1422–1430) Jursza wojewoda (1430–1438) Michał Zygmuntowicz (1441) Gasztołd namiestnik (1441–1443) Olelko (1443–1455) Symeon Olelkowicz (1455–1471)
Książęta wyszogrodzcy	Jaropełk Piotr (1078–1087) Wiaczesław Jaropełkowicz (1087-1104?) Mścisław I Harald Wielki (1117–1125) Wsiewołod Mścisławowicz (1136-1137?) Wiaczesław Monomahowowicz (1146–1148) Andrzej I Bogolubski (1148–1150) Wiaczesław Monomahowowicz (1150–1151) Andrzej I Bogolubski (1155–1156) Dawid Rościsławowicz (1167–1174) Mścisław Rościsławowicz Chrobry (1174–1175) Dawid Rościsławowicz (1175–1177) Mścisław Władymirowicz (1177–1180) Mścisław Borys Dawidowicz (1180–1197) Jarosław Włodzimierzowicz (1199–1205) Rościsław Rurykowicz (1218)
Książęta białogrodzcy	Borys (1107?) Borys Juriewicz lub Gleb Juriewicz (1149–1151) Mścisław Rościsławowicz Chrobry (1161) Włodzimierz Igorowicz (1161–1170?) Rościsław Włodzimierzowicz (1170–1171) Mścisław Rościsławowicz Chrobry (1171–1173) Wsiewołod Juriewicz (1195–1196) Ruryk Rościsławowicz (1196–1199)
Książęta kaniowscy	Rościsław Włodzimierzowicz (1163–1169) Mścisław Włodzimierzowicz (1194–1203) Światosław Jarosławowicz (?-1223)
Książęta owruccy	Oleg Światosławowicz (972–977) Światosław Włodzimierzowicz (990–1015) Ruryk Rościsławowicz (1160–1169) Dawid Rościsławowicz (1169–1180) 1180–1210 Ruryk Rościsławowicz