Rafał Marszałek

Rafał Marszałek

Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1940 Warszawa
Obywatelstwo	Polska
Tytuł szachowy	mistrz FIDE (1979)
Ranking FIDE	2200
Ranking krajowy FIDE	niesklasyfikowany na liście aktywnych
Odznaczenia

Rafał Marszałek (ur. 30 listopada 1940 w Warszawie) – polski krytyk filmowy, historyk filmu, nowelista, scenarzysta filmów dokumentalnych, szachista.

Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1957)^[1][2]. Doktor nauk humanistycznych (1972), pracownik Instytutu Sztuki PAN (1973–1990).

23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[3].

Dyrektor Instytutu Polskiego w Moskwie 1990–1995, wicedyrektor Departamentu Promocji i Informacji MSZ 1995–1998, pełnomocnik ministra spraw zagranicznych ds. obchodów roku 2000, I radca ambasady RP w Lublanie 2001–2005.

Uzyskał poziom szachowego mistrza FIDE w 1979 r., reprezentował Polskę i został mistrzem Warszawy w 1973. Jest ośmiokrotnym złotym medalistą drużynowych mistrzostw Polski (1960, 1961, 1964, 1967, 1969, 1972, 1980, 1984) w barwach klubu WKSz Legion Warszawa. W latach 1965–1979 ośmiokrotnie startował w finałach indywidualnych mistrzostw Polski (najlepsze wyniki: trzykrotnie X miejsca, w latach 1973, 1977 i 1979). Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 stycznia 1976 r., z wynikiem 2395 punktów zajmował wówczas 9. miejsce wśród polskich szachistów^[4].

• Laureat nagrody im. K. Irzykowskiego w latach 1967, 1972, 1975, 1980.
• W 1981 w Łagowie otrzymał (wraz z Krzysztofem Mętrakiem i Andrzejem Wernerem) Złote Grono Stowarzyszenia Filmowców Polskich „za obronę autentycznych wartości sztuki filmowej”.
• Laureat nagrody im. B. Michałka za Kino rzeczy znalezionych jako najlepszej książki filmowej roku 2006.
• Laureat nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (2012) w kategorii krytyka filmowa (ex aequo z Michałem Oleszczykiem)^[5].
• W 2013 został odznaczony Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[6].
• Laureat nagrody Stowarzyszenia Filmowców Polskich (2021) „za wybitne osiągnięcia artystyczne i wkład w rozwój polskiej kinematografii”^[7].

• Nowy film angielski (1968)
• Powtórka z życia (1970)
• Pamflet na kino codzienne (1974)
• Polska wojna w obcym filmie (1976)
• Kamień w wodę (1980)
• Filmowa pop-historia (1984)
• Historia filmu polskiego t. V, (1985) i VI, (1994) (współautor i redaktor naukowy)
• ZAIKS u progu nowego wieku (1998); wyd.II poszerzone: Tworzymy i chronimy. 95 lat ZAIKS-u (2013)
• Kino rzeczy znalezionych (2006)
• Niedoczas (2020)
• Poradnik dla znerwicowanych szachistów (2024)

• Kto jest kim w Polsce, edycja IV, Warszawa 2001
• Encyklopedia kina (pod red. Tadeusza Lubelskiego), Kraków 2003.
• Kino: obiekt uczuć czy przedmiot badań? W dialogu z myślą filmową i twórczością Rafała Marszałka, pod red. Marioli Dopartowej i Michała Oleszczyka, Kraków 2012
• Rafał Marszałek. Profil w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. sppwarszawa.pl. [dostęp 2023-04-05].

• Rafał Marszałek – wybrane partie szachowe (ang.)
• Rafał Marszałek – profil na stronie FIDE (ang.)
• Ciekawe sylwetki szachowe: Rafał Marszałek
• Rafał Marszałek – Szachy w Polsce
• Wywiad z Rafałem Marszałkiem w serwisie Culture.pl, 2022