Rada Narodowa (Mandat Palestyny)

Rada Narodowa (hebr. ועד לאומי, Va’ad Le’umi; ang. The Jewish National Council – JNC) była organem władzy wykonawczej wybieranym od 1920 przez członków żydowskiego Zgromadzenia Reprezentantów w brytyjskim Mandacie Palestyny.

W dniu 19 kwietnia 1920 odbyły się powszechne wybory w społeczności żydowskiej mieszkającej w Mandacie Palestyny, w których wybrano członków Zgromadzenia Reprezentantów. Podczas pierwszego posiedzenia utworzono pierwszą Radę Narodową, która była organem wykonawczym Zgromadzenia Reprezentantów. Zgromadzenie wybrało członków Rady, oraz określiło zadania i cele do realizacji. Rada Narodowa zbierała się co sześć tygodni, aby określić dalszy plan działań. W wykonywaniu swoich zadań była wspierana przez Komitet Wykonawczy Rady Narodowej, który liczył czternastu członków wywodzących się z różnych komitetów. Brytyjskie władze mandatowe uznały formalnie Radę dopiero w 1928, i od tego momentu reprezentowała ona interesy społeczności żydowskiej w Palestynie. Władze mandatowe przyznały Radzie Narodowej odpowiednie uprawnienia prawne i administracyjne, dzięki którym mogła wypełniać swoje obowiązki.

Rada Narodowa była słabsza niż Agencja Żydowska. Pomiędzy tymi dwoma instytucjami często pojawiały się podziały i dochodziło do podejmowania sprzecznych decyzji w różnych sprawach. Dobra współpraca rozpoczęła się dopiero w 1947, gdy Rada Narodowa rozpoczęła przygotowania do utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie. Utworzono wówczas podkomisje do spraw gospodarczych i walutowych, usług publicznych, administracji, spraw prawnych, osiedli żydowskich i inne. Praktycznie podkomisje te przygotowały urzędników rządowych, którzy weszli w skład ministerstw Izraela^[1].

Do obowiązków Rady Narodowej należały:

• Komitet Wykonawczy – realizował uchwały Zgromadzenia Reprezentantów.
• Jurysdykcja – zajmowała się prawem własności, podpisywała kontrakty i nadzorowała rachunki pełniąc funkcję reprezentanta społeczności żydowskiej w Palestynie.
• Nadzór Aktyw – odpowiadała przed Zgromadzeniem Reprezentantów za nadzór nad wszelkimi żydowskimi aktywami w Palestynie
• Budżet – przygotowywała projekty budżetu i przedstawiała do zatwierdzenia przez Zgromadzenie Reprezentantów. Wydział Finansowy nakładał podatki na społeczność żydowską, aby w ten sposób finansować budżet. Wydział zajmował się także budżetem Rady Rabinatu.
• Sprawozdania – przedstawiała coroczne sprawozdania z działalności Zgromadzenia Reprezentantów do brytyjskiego wysokiego komisarza Palestyny.
• Dane osobowe – zarządzała bazą danych osobowych uprawnionych żydowskich wyborców oraz wybranych do Zgromadzenia Reprezentantów. Obejmowało to także prowadzenie rejestrów z ewidencją zgonów, narodzin i małżeństw.
• Sprawy bieżące – przedstawiała sprawy najwyższej pilności przed forum Zgromadzenia Reprezentantów. Wydział Prasy i Informacji utrzymywał relacje z instytucjami dziennikarskimi w kraju. Tą drogą publikowano informacje o działalności Rady Narodowej, a także o wysiłkach instytucji na rzecz ratowania europejskich Żydów przed nazistami.
• Wybory – określała we współpracy z wysokim komisarzem Palestyny procedury wyborcze do Zgromadzenia Reprezentantów. Dotyczyło to także przepisów wyboru Rady Rabinatu.
• Społeczności lokalne – ustalała procedury wyborcze dla lokalnych społeczności żydowskich, nadzorowała ich funkcjonowanie oraz ich budżet. W 1939 powołano Wydział Szkoleń, który rozpoczął tworzenie kadry administracyjnej by w ten sposób koordynować współpracę między różnymi instytucjami społeczności żydowskich.
• Prowadziła działalność władzy wykonawczej w dziedzinach edukacji, kultury, ochrony zdrowia, spraw społecznych i religii. Od 1932 Rada Narodowa odpowiadała za system żydowskiej edukacji, który wcześniej był pod nadzorem Agencji Żydowskiej. W tym celu zorganizowano system podatkowy oraz administrację obsługującą szkoły w żydowskich społecznościach. System obejmował wszystkie żydowskie szkoły, począwszy od podstawowych aż do uniwersyteckich. W 1936 utworzono Wydział Kultury, który koncentrował swoją pracę na szerzeniu kultury żydowskiej i języka hebrajskiego wśród nowych imigrantów. W zakresie opieki zdrowotnej Rada Narodowa odpowiadała za ogólny dostęp do usług medycznych, podczas gdy lokalne służby medyczne były odpowiedzialne za bezpośredni kontakt z lokalnymi społecznościami żydowskimi. Ponadto Rada Narodowa organizowała system ubezpieczeń społecznych i nadzorowała regulacje finansowe za świadczone usługi medyczne pomiędzy społecznościami. W celu poszerzenia dostępności do usług medycznych prowadzono negocjacje z brytyjskimi władzami mandatowymi. W rezultacie zostało umożliwione zakładanie szpitali i systemu stacji ratowniczych. Działem ubezpieczeń i pomocy społecznej kierowała Henrietta Szold. Organizowała ona szkolenia pracowników socjalnych, a następnie utworzyła szkołę pielęgniarską. Szczególny nacisk kładziono na opiekę nad młodym pokoleniem. W 1941 utworzono Fundację Dzieci i Młodzieży^[2].

• rząd Izraela