Pternistis

	Pternistis
	Wagler, 1832
	; Przedstawiciel rodzaju – szponiastonóg żółtogardły (P. leucoscepus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	kurowate
Podrodzina	bażanty
Plemię	Coturnicini
Rodzaj	Pternistis
	Typ nomenklatoryczny
	Tetrao afer Statius Müller, 1776
Synonimy
	Chaetopus Swainson, 1837; Pternistes G.R. Gray, 1840; Clamator Blyth, 1852; Didymacis Reichenbach, 1852; Pternestis Blyth, 1852; Pternestes Blyth, 1852; Chapinortyx Roberts, 1928; Notocolinus T.M. Crowe, Harley, Jakutowicz, Komen & A.A. Crowe, 1992; Oreocolinus T.M. Crowe, Harley, Jakutowicz, Komen & A.A. Crowe, 1992; Squamatocolinus T.M. Crowe, Harley, Jakutowicz, Komen & A.A. Crowe, 1992;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Pternistis – rodzaj ptaków z podrodziny bażantów (Phasianinae) w obrębie rodziny kurowatych (Phasianidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[10].

Morfologia

Długość ciała 25–48 cm, rozpiętość skrzydeł 45–50 cm; masa ciała samic 210–1136 g, samców 245–1590 g^[10].

Systematyka

Etymologia

Pternistis (Pternistes, Pternestis, Pternestes): gr. πτερνιστης pternistēs „ktoś kto uderza piętą”, od πτερνη pternē „pięta”^[11].
Chaetopus: gr. χαιτη khaitē „długie, luźne, rozpuszczone włosy”; ωψ ōps, ωπος ōpos „twarz” (por. πους pous, ποδος podos „stopa”)^[12]. Gatunek typowy: Tetrao capensis J.F. Gmelin, 1789.
Clamator: epitet gatunkowy Perdix clamator Temminck, 1815; łac. clamator, clamatoris „krzykacz”, od clamare „krzyczeć”^[13]. Gatunek typowy: Tetrao capensis J.F. Gmelin, 1789.
Didymacis: gr. διδυμος didumos „podwójny”, od δυο duo „dwa”; ακις akis, ακιδος akidos „kolec, igła”^[14]. Gatunek typowy: Perdix senegalensis Bonnaterre, 1791 (= Tetrao bicalcaratus Linnaeus, 1766.
Chapinortyx: dr James Paul Chapin (1889–1964), amerykański ornitolog, kolekcjoner; gr. ορτυξ ortux, ορτυγος ortugos „przepiórka”^[15]. Gatunek typowy: Francolinus hartlaubi Bocage, 1869.
Notocolinus: gr. νοτος notos „południe”; rodzaj Colinus Goldfuss, 1820 (przepiór)^[16]. Gatunek typowy: Francolinus adspersus Waterhouse, 1838.
Oreocolinus: gr. ορος oros, ορεος oreos „góra” (tj. góry Kenii); rodzaj Colinus Goldfuss, 1820 (przepiór)^[17]. Gatunek typowy: Francolinus jacksoni Ogilvie-Grant, 1891.
Squamatocolinus: łac. squamatus „łuskowaty”, od squama „łuska”; rodzaj Colinus Goldfuss, 1820 (przepiór)^[18]. Gatunek typowy: Francolinus squamatus Cassin, 1857.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[19]:

Pternistis hartlaubi (Bocage, 1869) – szponiastonóg namibijski
Pternistis camerunensis (Alexander, 1909) – szponiastonóg kameruński
Pternistis nobilis (Reichenow, 1908) – szponiastonóg ciemny
Pternistis castaneicollis (Salvadori, 1888) – szponiastonóg etiopski
Pternistis erckelii (Rüppell, 1835) – szponiastonóg brązowogłowy
Pternistis ochropectus (Dorst & Jouanin, 1952) – szponiastonóg jałowcowy
Pternistis swierstrai (Roberts, 1929) – szponiastonóg angolski
Pternistis jacksoni (Ogilvie-Grant, 1891) – szponiastonóg kenijski
Pternistis ahantensis (Temminck, 1854) – szponiastonóg brązowouchy
Pternistis griseostriatus (Ogilvie-Grant, 1890) – szponiastonóg rudoplamy
Pternistis adspersus (Waterhouse, 1838) – szponiastonóg krasnodzioby
Pternistis capensis (J.F. Gmelin, 1789) – szponiastonóg przylądkowy
Pternistis hildebrandti (Cabanis, 1878) – szponiastonóg nadobny
Pternistis natalensis (A. Smith, 1833) – szponiastonóg natalski
Pternistis bicalcaratus (Linnaeus, 1766) – szponiastonóg zbrojny
Pternistis squamatus (Cassin, 1857) – szponiastonóg łuskowany
Pternistis icterorhynchus (von Heuglin, 1863) – szponiastonóg żółtodzioby
Pternistis clappertoni (Children & Vigors, 1826) – szponiastonóg pstry
Pternistis harwoodi (Blundell & Lovat, 1899) – szponiastonóg czerwonooki
Pternistis swainsonii (A. Smith, 1836) – szponiastonóg brunatny
Pternistis leucoscepus (G.R. Gray, 1867) – szponiastonóg żółtogardły
Pternistis rufopictus Reichenow, 1887 – szponiastonóg smugowany
Pternistis afer (Statius Müller, 1776) – szponiastonóg czerwonogardły

Przypisy

↑ Pternistis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugthiere und Vögel. „Isis von Oken”. 1832, s. kol. 1229, 1832. (niem.).
↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 344, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 61. (ang.).
↑ ^a ^b Blyth 1849 ↓, s. 250.
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xxviii. (niem.).
↑ Blyth 1849 ↓, s. 392.
↑ A. Roberts. Birds and Mammals from South-West Africa collected by Mr. R.D. Bradfield and presented to the Transvaal Museum, with taxonomic notes and descriptions of new forms. „Annals of the Transvaal Museum”. 12, s. 291, 1928. (ang.).
↑ ^a ^b ^c T.M. Crowe, E.H. Harley, M.B. Jakutowicz, J. Komen & A.A. Crowe. Phylogenetic, taxonomic and biogeographical implications of genetic, morphological, and behavioral variation in francolins. „The Auk”. 109 (1), s. 37, 1992. DOI: 10.2307/4088264. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Pheasants, Grouse, and Allies (Phasianidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.phasia1.01. [dostęp 2021-04-16]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pternistis [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chaetopus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Clamator [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Didymacis [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chapinortyx [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Notocolinus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Oreocolinus [dostęp 2022-10-22] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Squamatocolinus [dostęp 2022-10-22] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Coturnicini Reichenbach, 1848 (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-16].

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
E. Blyth: Catalogue of the birds in the Museum Asiatic Society. Calcutta: J. Thomas, 1849, s. 1–403. (ang.).

[itis-1] Pternistis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Wagler-2] J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugthiere und Vögel. „Isis von Oken”. 1832, s. kol. 1229, 1832. (niem.).

[Swainson-3] W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 344, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).

[Gray-4] G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 61. (ang.).

[CITEREFBlyth1849[https://www.biodiversitylibrary.org/item/48206#page/290/mode/1up_250]-5] Blyth 1849 ↓, s. 250.

[Reichenbach-6] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xxviii. (niem.).

[CITEREFBlyth1849[https://www.biodiversitylibrary.org/item/48206#page/432/mode/1up_392]-7] Blyth 1849 ↓, s. 392.

[Roberts-8] A. Roberts. Birds and Mammals from South-West Africa collected by Mr. R.D. Bradfield and presented to the Transvaal Museum, with taxonomic notes and descriptions of new forms. „Annals of the Transvaal Museum”. 12, s. 291, 1928. (ang.).

[Crowe&inni-9] T.M. Crowe, E.H. Harley, M.B. Jakutowicz, J. Komen & A.A. Crowe. Phylogenetic, taxonomic and biogeographical implications of genetic, morphological, and behavioral variation in francolins. „The Auk”. 109 (1), s. 37, 1992. DOI: 10.2307/4088264. (ang.).

[Winkler&inni-10] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Pheasants, Grouse, and Allies (Phasianidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.phasia1.01. [dostęp 2021-04-16]. (ang.).

[11] The Key to Scientific Names ↓, Pternistis [dostęp 2022-10-22] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Chaetopus [dostęp 2022-10-22] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Clamator [dostęp 2022-10-22] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Didymacis [dostęp 2022-10-22] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Chapinortyx [dostęp 2022-10-22] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Notocolinus [dostęp 2022-10-22] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Oreocolinus [dostęp 2022-10-22] .

[18] The Key to Scientific Names ↓, Squamatocolinus [dostęp 2022-10-22] .

[Mielczarek&Kuziemko-19] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Coturnicini Reichenbach, 1848 (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-04-16].

[1]