Prakwice
53°54′47″N 19°23′00″E/53,913056 19,383333| osada | |
 Most drogowy nad rozebraną linią kolejową | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
113[2] |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-440[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSZ |
| SIMC |
0157010 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sztumskiego  | |
Położenie na mapie gminy Dzierzgoń  | |
| 53°54′47″N 19°23′00″E/53,913056 19,383333[1]
| |
Prakwice (niem. Prökelwitz) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Dzierzgoń. Wieś jest siedzibą sołectwa, w którego skład wchodzi również miejscowość Pachoły.
Do końca 1999 roku w gminie Stary Dzierzgoń[4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś wzmiankowana w 1312 r. pod nazwą Praterwicz. W 1382 nazwę wsi w dokumentach zapisano jako Preyterwicz. W XV wieku Prakwice należały do Gabriela Bażyńskiego, dowódcy rycerstwa ziemi dzierzgońskiej w Związku Pruskim. W okresie późniejszym wieś była w posiadaniu zniemczonej rodziny pruskiej – Projków (von Proeck). W 1736 wieś nabył burgrabia Krzysztof Dohna. W połowie XIX w. dobra prakwickie obejmowały ponad 4000 ha i skupiały 9 folwarków oraz jedną wieś pańszczyźnianą. W 1904 r. w wyniku uwłaszczenia chłopów od majoratu odłączyła się wieś Stare Miasto. W tym czasie do dóbr przyłączono dwór Kielmy, folwark Nowy Młyn i fragmenty Lasu Zakręckiego. W tym czasie dobra obejmowały 1056 ha lasów oraz folwarki: Adamowo, Ględy, Kielmy, Królikowo, Mokajny, Nowy Młyn, Pachoły, Pogorzele, Wólka Prakwicka, Zakręty, Zamek, Zapiecki (łącznie ponad 3000 ha).
Szkoła w Prakwicach została założona na początku XIX w. Wcześniej dzieci uczęszczały do szkoły we wsiach: Pachoły (założona w 1730) lub Pacholin.
W 1782 r. we wsi było 9 domów, w 1817 – 5 i 62 mieszkańców, w roku 1858 – 8 i 200 mieszkańców. W 1939 r. gmina Prakwice liczyła 137 gospodarstw domowych i 520 mieszkańców.
W końcu XVII w. Johann Ernst von Wallenrod wybudował pałac myśliwski, który następnie przeszedł w ręce rodu von Dohna. W latach 1884–1906 w pałacu gościł często na polowaniach cesarz Wilhelm II. Obecnie ruiny barokowego pałacu otacza zaniedbany park krajobrazowy, w którym znajduje się kolekcja głazów z wykutymi na nich sukcesami myśliwskimi dawnego właściciela[5].
Brzozowy Staw (niem. Birken Teich) – staw o powierzchni około 2,5 ha, znajdujący się na skraju Królikowskiego Lasu, na południe od Prakwic[6].
Wólka Prakwicka – w 1973 r. wymieniana jako kolonia[7].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisane są:
- zespół dworski, poł. XVIII, 2 poł. XIX, nr rej.: A-21 z 24.06.1949 :
- dwór (dec. pałac), obecnie ruina
- park, nr rej.: A/21 z 15.02.1978
- fragment parku z 3 piwnicami-lodowniami, nr rej.: A-21 z 19.11.2019
- dawna szkoła, obecnie dom mieszkalny, 1 ćw. XIX, nr rej.: A-1388 z 15.06.1993
- dawna kuźnia, obecnie sklep, 1 ćw. XIX, nr rej.: A-1386 z 14.06.1993
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109925
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1049 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 21 grudnia 1999 r. (PDF)
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 s. 32 ISBN 83-7200-631-8
- ↑ Gustaw Leyding, Nazwy fizjograficzne, w: Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1973.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1973.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2022-01-03].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn 1973.
