Powiat Randow

Powiat Randow (niem. Landkreis Randow, Kreis Randow) – prusko-niemiecka jednostka podziału terytorialnego w latach 1818–1939, powiat w prowincji Pomorze, w rejencji szczecińskiej. Teren dawnego powiatu leży obecnie w Polsce, w województwie zachodniopomorskim – w powiecie polickim i mieście Szczecin oraz w Niemczech, w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie (powiat Vorpommern-Greifswald) i w kraju związkowym Brandenburgia (powiat Uckermark).

Siedzibą powiatu był Szczecin, w którym znajdowała się landratura.

Historia i obszar

Powiat Randow został utworzony 1 stycznia 1818 po kongresie wiedeńskim, gdy została zarządzona reorganizacja podziału administracyjnego Królestwa Prus.

Powiat Randow na dzień 14 października 1939 r. obejmował:

cztery miasta: Altdamm (Dąbie), Gartz (Oder), Penkun i Pölitz (Police)
99 gmin (m.in. Messenthin (Mścięcino), Warsow (Warszewo), Podejuch (Podjuchy), Boblin (Bobolin), Grambow i Daber (Dobra Szczecińska))
cztery niezamieszkane obszary niemunicypalne: Forst Buchheide (Puszcza Bukowa), Dammscher See (jezioro Dąbie) oraz Forst Falkenwalde (las tanowski) i Forst Stolzenburg (las stolecki) na obszarze Puszczy Wkrzańskiej^[1].

Powiat Randow został zlikwidowany 15 października 1939 r. uchwałą. Na jej podstawie do obszarów miejskich Szczecina włączono 31 gmin powiatu (Wielkie Miasto Szczecin), a resztę obszaru podzielono między powiaty Ueckermünde, Greifenhagen i Naugard^[2].

W 1945 roku Polsce po konferencji poczdamskiej przypadła wschodnia i środkowa (część ziem dopiero po likwidacji tzw. Enklawy polickiej) strona dawnego powiatu Randow^[3]. W roku 1946 Polską część dawnego powiatu Randow przyłączono do powiatu szczecińskiego w nowo utworzonym woj. szczecińskim^[4].

Obecnie dawne terytorium powiatu obejmują niemieckie powiaty Vorpommern-Greifswald i Uckermark oraz polski powiat policki i miasto Szczecin.

Nazwa

Nazwa powiatu wzięła się od rzeki Randow (pol. Rędowa), na której była wyznaczona jego zachodnia granica.

Przypisy

↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Randow [online], treemagic.org [dostęp 2022-05-11] .
↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 102-103. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

Bibliografia

Provinz Pommern 1845, s.1 (de)
Provinz Pommern 1849, Neuster Zeitungs Atlas, J. Meyer, 1855, s. 1. (de)
Preussische Provinz Pommern 1:600000, Geographisches Institut, Heinrich Kiepert, Weimar 1856 s. 1 (de)
Karte der historischen preussischen Provinz Pommern 1905 1:600000, Deutsches Verlaghaus Bong & Co, Berlin 1905, s.1 (de)

Zobacz też

Randow

[1] Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Randow [online], treemagic.org [dostęp 2022-05-11] .

[2] Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 102-103. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).

[3] Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196

[4] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[1]