Powłocznica cielista

Powłocznica cielista

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	powłocznicowate
Rodzaj	powłocznica
Gatunek	powłocznica cielista
Nazwa systematyczna
Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst Hedwigia 28: 27 (1889)
Zasięg
Multimedia w Wikimedia Commons

Powłocznica cielista (Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów należący do rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christian Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Thelephora incarnata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1889 r. Petter Karsten^[1]. Niektóre synonimy naukowe:

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: pleśniak cielisty i powłocznik cielisty^[3].

Owocnik

Jednoroczny, całą powierzchnią przyrośnięty do podłoża, płasko rozpostarty, o grubości 0,1–0,3 mm. W stanie świeżym powierzchnia gładka, woskowata, barwy pomarańczowej (czasami fioletowawo-czerwonawej). Po wyschnięciu owocnik przybiera ochrowy odcień. U młodych owocników brzeg jest jaśniejszy (białawy lub żółtawy) i lekko włóknisty^[4].

Cechy mikroskopowe

Strzępki bezbarwne, o grubości 3–5 μm, ze sprzążkami na przegrodach. Są gęsto zbite. Gloeocystydy liczne, cienkościenne. W ich cytoplaźmie występują liczne krople i ziarnistości o żółtobrązowej barwie. Niektóre gloeocystydy są bardzo duże – wyrastają od podstawy owocnika aż do podstawek. Cystydy w różnej liczbie, czasami jest ich kilka, czasami są liczne. Mają rozmiar 30–60 × 7–12 μm, są wąsko stożkowate i inkrustowane zarówno w środku, jak i na zewnątrz (u młodych cystyd brak inkrustacji). Podstawki mają rozmiar 30–35 × 5–6 μm, są wąsko zgrubiałe i w stanie dojrzałym wystające z hymenium. Zarodniki cylindryczne lub eliptyczne, o wymiarach 8–10(12) ×3,5–5 μm, gładkie, bezbarwne. Wysyp zarodników jest barwy jasnoczerwonej^[5].

Występowanie Peniophora incarnata potwierdzono w Australii, Austrii, Danii, Estonii, Finlandii, Islandii, Hiszpanii, Holandii, Francji, Kanadzie, Kubie, Maroku, Meksyku, Niemczech, Norwegii, Nowej Zelandii, Portugalii, Słowenii, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech i Wyspach Owczych^[6]. W Polsce jest bardzo pospolity^[3].

Rozwija się przeważnie na drewnie (pniakach, opadłych gałęziach) drzew liściastych, rzadziej iglastych, w lasach, parkach i zaroślach^[4].

• tarczówka bezkształtna (Aleurodiscus amorphus), rosnąca na korze jodeł (Abies sp.), czasami świerków (Picea sp.)
• powłocznica olszy zielonej (Peniophora aurantiaca), rosnąca na olszy zielonej (Alnus viridis)
• powłocznica popielata (Peniophora cinerea)
• powłocznica olszowa (Peniophora erikssonii), rosnąca na olszy szarej (Alnus incana) i czarnej (Alnus glutinosa)
• powłocznica grabowa (Peniophora laeta), rosnąca na grabach (Carpinus sp.)
• powłocznica jesionowa (Peniophora limitata), rosnąca na gałęziach jesionów (Fraxinus sp.)
• powłocznica jodłowa (Peniophora piceae), rosnąca na jodłach (Abies sp.)
• powłocznica sosnowa (Peniophora pini), rosnąca na korze sośnie zwyczajnej (Pinus sylvestris)
• powłocznica osikowa (Peniophora polygonia), rosnąca na gałęziach topoli osiki (Populus tremula)
• powłocznica dębowa (Peniophora quercina), rosnąca na dębach (Quercus sp.)
• powłocznica lipowa (Peniophora rufomarginata)
• powłocznica wierzbowa (Peniophora violaceolivida), rosnąca na gałęziach wierzb (Salix sp..)