Portal:Łódź/Historia
Pierwsza wzmianka w dokumencie z 1332 roku (wieś Łodzia); prawa miejskie w 1423 roku. Do końca XVIII wieku Łódź rozwija się jako małe miasteczko rolnicze, będące lokalnym ośrodkiem handlowym oraz rzemieślniczym. W szczytowym okresie rozwoju „Łodzi rolniczej” na początku XVII wieku, miasteczko liczy ok. 800 mieszkańców. Po II rozbiorze Polski w 1793 trafia do zaboru pruskiego. W 1798, wskutek sekularyzacji dóbr kościelnych, staje się miastem rządowym. Od 1807 należy do Księstwa Warszawskiego, od 1815 do Królestwa Polskiego. W 1820 – decyzją władz rządowych – włączenie Łodzi do grona osad przemysłowych i przeznaczenie jej roli ośrodka tkackiego i sukienniczego. Decyzja ta jest początkiem okresu rozwoju „Łodzi przemysłowej”. W krótkim czasie powstaje jeden z największych ośrodków przemysłowych w Europie. Tę niecodzienną i niepowtarzalną przemianę zawarto w krótkim stwierdzeniu: „Ex navicula navis"[1].
Zobacz
[edytuj | edytuj kod]- Archiwum Państwowe w Łodzi
- Pochodzenie nazwy miasta, Zmiany nazw ulic i placów w Łodzi
- Historia Łodzi pod okupacją niemiecką
- Instrukcja w sprawie regulacji Osady Sukienniczej z 1823 w Wikiźródłach.
Łódź rolnicza (do roku 1820) • Łódź przemysłowa (1821–1918) • Łódź w II Rzeczypospolitej (1918–1939) • Łódź pod okupacją niemiecką (1939–1945) • Łódź w Polsce Ludowej (1945–1989) • Łódź w III Rzeczypospolitej (od roku 1989)
- Królestwo Polskie (kongresowe) (1841-1914)
Karol Tangermann • Franciszek Traeger • Andrzej Rosicki • Edmund Pohlens • Maurycy Taubwurcel • Walerian Michał Makowiecki • Władysław Pieńkowski
- II Rzeczpospolita (1919-1939)
Aleksy Rżewski • Marian Cynarski • Wacław Wojewódzki (p.o. prezydenta) • Bronisław Ziemięcki • Wacław Głazek • Mikołaj Godlewski • Jan Kwapiński
- Polska Rzeczpospolita Ludowa (1945-1989)
Kazimierz Witaszewski (p.o. prezydenta) • Kazimierz Mijal • Eugeniusz Stawiński • Marian Minor • Jerzy Lorens • Józef Niewiadomski • Jarosław Pietrzyk
- III Rzeczpospolita (od 1989)
Waldemar Bohdanowicz • Grzegorz Palka • Marek Czekalski • Tadeusz Matusiak • Krzysztof Panas • Krzysztof Jagiełło • Jerzy Kropiwnicki • Tomasz Sadzyński (p.o. prezydenta) • Paweł Paczkowski (p.o. prezydenta) • Hanna Zdanowska
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]| Okres | Państwo | Zwierzchność | Jednostka administracyjna | Status miasta |
|---|---|---|---|---|
| do 1414 | Królestwo Polskie | ziemia łęczycka | Wieś Łodzia | |
| 1414–1423 | Królestwo Polskie | ziemia łęczycka | Wieś Łodzia/Miasto Ostroga1 | |
| 1423–1569 | Królestwo Polskie | ziemia łęczycka | Miasto Łódź | |
| 1569–1793 | Rzeczpospolita Obojga Narodów | województwo łęczyckie, powiat brzeziński | Miasto Łódź | |
| 1793–1795 | Królestwo Prus | departament łęczycki/piotrkowski2, powiat zgierski | Miasto Łódź | |
| 1795–1807 | Królestwo Prus | departament warszawski, powiat zgierski | Miasto Łódź | |
| 1807–1815 | Księstwo Warszawskie | Cesarstwo Francuskie | departament warszawski, powiat zgierski | Miasto Łódź |
| 1815–1816 | Królestwo Polskie | Imperium Rosyjskie | departament warszawski, powiat zgierski | Miasto Łódź |
| 1816–1837 | Królestwo Polskie | Imperium Rosyjskie | województwo mazowieckie, powiat zgierski | Miasto Łódź |
| 1837–1844 | Królestwo Polskie | Imperium Rosyjskie | gubernia mazowiecka, powiat zgierski | Miasto Łódź |
| 1845–1867 | Królestwo Polskie | Imperium Rosyjskie | gubernia warszawska, powiat łęczycki | Miasto Łódź |
| 1867–1914 | Królestwo Polskie | Imperium Rosyjskie | gubernia piotrkowska, powiat łódzki | Miasto Łódź |
| 1915–1918 | Królestwo Polskie | II Rzesza Niemiecka, Austro-Węgry | gubernia warszawska, powiat łódzki | Miasto Łódź |
| 1918–1939 | II Rzeczpospolita Polska | województwo łódzkie | Łódź (powiat grodzki) | |
| 1939–1940 | III Rzesza Niemiecka | okręg poznański/Kraj Warty3, rejencja kaliska | Łódź (miasto wydzielone) | |
| 1940–1945 | III Rzesza Niemiecka | okręg Kraj Warty, rejencja łódzka | Litzmannstadt (miasto wydzielone) | |
| 1945–1952 | Rzeczpospolita Polska | województwo łódzkie | Łódź (miasto wydzielone) | |
| 1952–1975 | Polska Rzeczpospolita Ludowa | województwo łódzkie | Łódź (miasto wydzielone) | |
| 1975–1989 | Polska Rzeczpospolita Ludowa | województwo łódzkie4 | Łódź (gmina miejska) | |
| 1989–1998 | III Rzeczpospolita Polska | |||
| od 1999 | III Rzeczpospolita Polska | województwo łódzkie | Łódź (miasto na prawach powiatu) | |
| 1 Prawa miejskie nadane w 1414 r. przez kapitułę włocławską, miały moc jedynie w zakresie spraw gospodarczych i prawno-społecznych, pod względem prawno-ustrojowym Łodzia/Ostroga była nadal wsią. |
| 2 25 maja 1793 r. departament łęczycki przemianowano na departament piotrkowski. |
| 3 W styczniu 1940 r. okręg poznański przemianowano na okręg Kraj Warty. |
| 4 Od 1 czerwca 1975 r. do 30 czerwca 1984 r. pod nazwą województwo miejskie łódzkie. |
- ↑ Marek Budziarek: Wyjątkowość miasta. [w:] Miasto » O mieście » Ciekawostki » Wyjątkowość miasta [on-line]. uml.lodz.pl. [dostęp 2014-07-29]. (pol.).