Pola Nireńska
Pola Nireńska, „Ballada japońska” | |
Data i miejsce urodzenia |
28 lipca 1910 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przyczyna śmierci |
samobójstwo[1] |
Zawód, zajęcie |
tancerka, choreografka |
Małżeństwo |
John Justin (1935–1949) |
Pola Nireńska-Karski (ur. jako Perla Nirensztajn[2][3] 28 lipca 1910 w Warszawie, zm. 25 lipca 1992 w Bethesda[4]) – polska tancerka i choreografka pochodzenia żydowskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w żydowskiej rodzinie jako Perla Nirensztajn[2][3][5]. Studiowała w Dreźnie, w szkole tańca Mary Wigman[6]. Otrzymała drugą nagrodę na wiedeńskim międzynarodowym Kongresie Tańca – za choreografie „Krzyk” i „Ballada japońska”. W wierszu wysłanym w prywatnej korespondencji, w kontekście kochanki pisała o niej Mary Wigman[5]. Po pobycie w Austrii wyemigrowała do Włoch, a następnie do Wielkiej Brytanii[7]. Tam wyszła za hrabiego Johna Justiniana de Ledesma , przyszłego aktora, występującego pod pseudonimem John Justin, i pilota RAF[1]. Była laureatką międzynarodowego konkursu tanecznego w Warszawie[6].
Jej rodzina – z wyjątkiem rodziców, którzy wyemigrowali do Palestyny przed wybuchem II wojny światowej – zginęła w Holokauście[8][9].
Rozwiodła się z Johnem Justinem w 1949 roku[10], a w 1965 wyszła za mąż za Jana Karskiego. Nie miała dzieci[1].
Artystka zmagała się z depresją, będącą m.in. pokłosiem doświadczonego antysemityzmu i Holocaustu[11]. W 1992 popełniła samobójstwo. Została pochowana na Cmentarzu Góry Oliwnej (Mount Olivet Cemetery) w Waszyngtonie[1]. W 2000 roku w tym samym grobie spoczął jej mąż.
Jej pożegnalnym dziełem była „Tetralogia Holocaustu” – opowieść o matce i jej kilku córkach, które trafiają do obozu koncentracyjnego[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Waldemar Piasecki: Tancerka Pola Nireńska była zawsze o krok przed nazistami. To ją uratowało. wysokieobcasy.pl, 8 listopada 2015. [dostęp 2017-12-26].
- ↑ a b „Tancerka i zagłada. Historia Poli Nireńskiej” [online], dzieje.pl [dostęp 2022-08-06] (pol.).
- ↑ a b Pola Nireńska. Zatańczyć Holokaust i umrzeć [online], Rzeczpospolita [dostęp 2022-08-06] (pol.).
- ↑ Pola Nirenska. findagrave.com. [dostęp 2012-05-24].
- ↑ a b Mike Urbaniak , "Była tam miłość i jednocześnie jakiś rodzaj piekła. Dla obojga" [online], gazetapl, 19 kwietnia 2019 [dostęp 2022-08-01] .
- ↑ a b Podpis pod zdjęciem promującym występ Poli Nireńskiej w łódzkiej filharmonii. „Łódź w Ilustracji”. 49, s. 6, 3 grudnia 1933. Cytat: uczennica Mary Wigman, laureatka międzynarodowego konkursu tanecznego w Warszawie.
- ↑ Tancerki XX wieku: primabaleriny, żołnierki, gwiazdy Hollywood | Pola Nireńska. culture.pl. [dostęp 2017-12-26].
- ↑ Aleksandra Klich. Tylko dzieci, Janku, odkupią winy. „Gazeta Wyborcza”. 161, s. 12, 13 lipca 2010.
- ↑ Aleksandra Klich , Jak katolik został Żydem [online], wyborcza.pl, 13 lipca 2010 [dostęp 2022-08-16] .
- ↑ John Justin w bazie Filmweb
- ↑ a b Pola Nireńska [online], Culture.pl [dostęp 2022-08-16] .