Philippe Noiret

Philippe Noiret

Philippe Noiret (1951)
Data i miejsce urodzenia	1 października 1930 Lille
Data i miejsce śmierci	23 listopada 2006 Paryż
Zawód	aktor
Współmałżonek	Monique Chaumette (1962–2006; jego śmierć)
Lata aktywności	1948–2006
Multimedia w Wikimedia Commons

Philippe Noiret (ur. 1 października 1930 w Lille, zm. 23 listopada 2006 w Paryżu) – francuski aktor.

Uważany za jednego z najwybitniejszych aktorów kinomatografii francuskiej, grał w filmach, które przyciągały do kin łącznie ponad 116 mln widzów, co czyni go jednym z aktorów z największą liczbą widzów we Francji^[1][2]. Był ulubionym aktorem wybitnego reżysera Bertranda Taverniera^[3].

Laureat wielu nagród we Francji i za granicą, w tym dwóch Cezarów dla najlepszego aktora: w 1976 za rolę doktora Juliena Dandieu, pacyfistycznie zdystansowanego od polityki i toczącej się wojny chirurga szpitala w Montauban, w sensacyjnym dramacie wojennym Roberta Enrico Stara strzelba (Le Vieux fusil, 1975), uhonorowaną także włoską nagrodą David di Donatello, z Romy Schneider i w 1990 jako major Dellaplane w dramacie wojennym Bertranda Taverniera Życie i nic więcej (La Vie et rien d’autre, 1989)^[4] z Sabine Azémą.

Urodził się w Lille jako syn Lucy Clémence Ghislaine Heirman, która była pochodzenia belgijskiego, i Pierre’a Georgesa Noireta, potomka starego pikardyjskiego rodu, handlowca w domu odzieżowym Établissements Sigrand^[5]. Wychowany był w wierze katolickiej. W dzieciństwie rodzina często się przemieszczała, do Boulogne-sur-Mer, Berck, Lyonu, a w latach 1936–1938 przebywała w Maroko. Noiret spędził dzieciństwo w Tuluzie w regionie Midi-Pireneje, z którym był bardzo związany. Po zakończeniu II wojny światowej rodzina osiedliła się w Paryżu. Uczęszczał do Lycée Janson-de-Sailly przy 16. dzielnicy Paryża. Od września 1945 naukę kontynuował w college’u w Juilly w departamencie Sekwana i Marna. Nie mogąc sobie poradzić z nauką, śpiewał w chórze, z którym w 1949 na Wielkanoc występował w Bazylice św. Piotra w Rzymie. Jako śpiewak nagrał także płytę.

W 1949, po trzykrotnym oblaniu matury, Baccalauréat, porzucił naukę i zapisał się na zajęcia teatralne do Rogera Blina w Paryżu. W 1953, po przesłuchaniu przez Gérarda Philipe, wstąpił do Théâtre National Populaire (TNP), kierowanego przez Jeana Vilara. Przez siedem sezonów artystycznych zagrał ponad czterdzieści ról scenicznych i poznał aktorkę Monique Chaumette, z którą zawarł związek małżeński 13 sierpnia 1962. Mieli córkę Frederique.

Po raz pierwszy trafił na kinowy ekran w komedii romantycznej Gigi (1949). W melodramacie Agnès Vardy Krótki punkt (La Pointe Courte, 1955) pojawił się jako człowiek, który wraca na brzeg stawu Thau. W komedii Louisa Malle’a Zazie w metrze (Zazie dans le métro, 1960) wystąpił jako Gabriel, wujek Zazie. Następnie zagrał szereg ról drugoplanowych, w tym Bernarda Desqueyroux, męża tytułowej bohaterki (Emmanuelle Riva) w adaptacji powieści François Mauriaca Teresa Desqueyroux (1962) w reżyserii Georgesa Franju czy Ludwika XIV w komedii romantycznej Sławne miłości (Les Amours célèbres, 1961) z Jean-Paulem Belmondo, Alainem Delonem, Brigitte Bardot i Simone Signoret. Przełomem stała się rola Jérômego, męża Marii (Catherine Deneuve) w komedii romantycznej Jean-Paula Rappeneau Życie zamku (La Vie de château, 1966). Jednak to dopiero rola wieśniaka–marzyciela Alexandre’a le Bienheureux, uczciwego rolnika pod jarzmem autorytarnej żony, który pracuje na polach przez całą dobę w komediodramacie Szczęśliwy Aleksander (Alexandre le Bienheureux, 1968) zwróciła na niego uwagę krytyków i szerszej publiczności do tego stopnia, że ​​był w stanie się poświęcić się wyłącznie do kina i porzucić teatr. Za rolę Henriego Jarré w dreszczowcu Alfreda Hitchcocka Topaz (1969) otrzymał nagrodę National Board of Review dla najlepszego aktora drugoplanowego.

Za kreację Gabriela Marcassusa w Jean-Pierre’a Blanca Stara panna (La vieille fille, 1972) z Annie Girardot został uhonorowany na 22. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. W debiutanckim filmie Bertranda Taverniera Zegarmistrz od świętego Pawła (L’Horloger de Saint-Paul, 1973) na podstawie powieści Georgesa Simenona z Jeanem Rochefortem wcielił się w postać Michela Descombesa, owdowiałego, dobrodusznego zegarmistrza, który dowiaduje się, że jego syn jest zabójcą z motywami politycznym. Po groteskowy popisie w roli chorującego na cukrzycę sędziego Philippe’a w komediodramacie Marco Ferreriego Wielkie żarcie (La Grande bouffe, 1973) z Marcello Mastroiannim i Michelem Piccoli, znów znalazł się w filmie Bertranda Taverniera Sędzia i zabójca (Le juge et l’assassin, 1976) jako sędzia Emile Rousseau, uosobienie obłudy, a nie prawa i sprawiedliwości. W komedii kryminalnej Claude’a Zidiego Skorumpowani (Les ripoux, 1984) został obsadzony w roli przekupnego policjanta René’a Boirond. W adaptacji powieści Giorgio Bassaniego Złote okulary (Gli occhiali d’oro, 1987), gdzie w obsadzie znaleźli się: Rupert Everett, Stefania Sandrelli, Valeria Golino i Nicola Farron, zagrał postać szanowanego lekarza z Ferrary Athosa Fadigatiego, który popełnia samobójstwo z powodu swojej miłości do młodego mężczyzny, który go wykorzystuje. Kreacja starego kinooperatora Alfredo w dramacie Giuseppe Tornatore Kino Paradiso (Nuovo cinéma Paradiso, 1988) przyniosła mu Nagrodę BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i Europejską Nagrodę Filmową. W dramacie Franco Zeffirellego Młody Toscanini (Il giovane Toscanini, 1988) z Elizabeth Taylor i Franco Nero wystąpił w roli Piotra II, cesarza Brazylii. W dramacie Michaela Radforda Listonosz (Il postino, 1994) pojawił się jako chilijski poeta Pablo Neruda^[6].

W 2000 na 53. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes otrzymał honorową Złotą Palmę^[7].

Zmarł 23 listopada 2006 po długiej walce z chorobą nowotworową w wieku 76 lat^[8][9].

• 1949: Gigi
• 1951: Olivia jako zakochany w Béatrice
• 1952: Agencja matrymonialna (Agence matrimoniale) jako przechodzień
• 1955: La pointe-courte jako on
• 1960: Zazie w metrze (Zazie dans le métro) jako wujek Gabriel
• 1961: Kapitan Fracasse (Le capitaine Fracasse) jako Hérode
• 1961: Całe złoto świata (Tout l'or du monde) jako Victor Hardy
• 1962: Teresa Desqueyroux (Thérèse Desqueyroux) jako Bernard Desqueyroux
• 1962: Comme un poisson dans l’eau jako Lucien Barlemont
• 1964: O śmierci, gdzie jest twe zwycięstwo? (Mort, où est ta victoire?) jako Brassy
• 1965: Les copains jako Bénin
• 1966: Życie zamku (La vie de château) jako Jérôme
• 1966: Kochany łobuz (Tendre voyou) jako Bibi Dumonceaux
• 1967: Noc generałów (The Night of the Generals) jako inspektor Morand
• 1968: Szczęśliwy Aleksander (Alexandre le bienheureux) jako Alexandre Gartempe
• 1968: Adolf (Adolphe, ou l'âge tendre) jako Marc de Pourtalain
• 1968: Mr. Freedom jako rosyjski chłop
• 1969: Clérambard jako hrabia Hector de Clérambard
• 1969: Topaz jako Henri Jarré
• 1971: Prywatna wojna Murphy’ego (Murphy's War) jako Louis
• 1972: Mandarynka (La mandarine) jako Georges
• 1972: Stara panna (La vieille fille) jako Gabriel Marcassus
• 1973: Wielkie żarcie (La grande bouffe) jako Philippe
• 1974: Zegarmistrz od świętego Pawła (L'horloger de Saint-Paul) jako Michel Descombes
• 1974: Szczury Paryża (Les gaspards) jako Gaspard de Montfermeil
• 1974: Tajemnica (Le secret) jako Thomas Berthelot
• 1975: Stara strzelba (Le vieux fusil) jako dr Julien Dandieu
• 1975: Niech się zacznie zabawa (Que la fête commence...) jako Filip Orleański
• 1975: Moi przyjaciele (Amici miei) jako Giorgio Perozzi
• 1976: Kobieta w oknie (Une femme à sa fenêtre) jako Raoul Malfosse
• 1976: Sędzia i zabójca (Le juge et l'assassin) jako sędzia Emile Rousseau
• 1976: Pustynia Tatarów (Il deserto dei tartari) jako generał
• 1977: Komisarz w spódnicy (Tendre poulet) jako Antoine Lemercier
• 1978: Kto wykańcza europejską kuchnię? (Who Is Killing the Great Chefs of Europe?) jako Moulineau
• 1981: Czystka (Coup de torchon) jako Lucien Cordier
• 1981: Trzej bracia (Tre fratelli) jako Raffaele Giuranna
• 1981: Il faut tuer Birgitt Haas jako Athanase
• 1982: Moi przyjaciele II (Amici miei, atto II) jako Giorgio Perozzi
• 1984: Fort Saganne jako Dubreuilh
• 1984: Skorumpowani (Les ripoux) jako René Boirond
• 1984: Souvenirs souvenirs jako dyrektor
• 1985: Następne lato (L’eté prochain jako Edouard
• 1986: Około północy (Round Midnight) jako Redon
• 1986: Miejmy nadzieję, że to będzie córka (Speriamo che sia femmina) jako hrabia Leonardo de Angelis
• 1987: Rodzina (La famiglia) jako Jean Luc
• 1987: Maski (Masques) jako Christian Legagneur
• 1987: Złote okulary (Gli occhiali d'oro) jako dr Fadigati
• 1988: Kino Paradiso (Nuovo Cinema Paradiso) jako Alfredo
• 1988: Szuani! (Chouans!) jako książę Savinien de Kerfadec
• 1989: Powrót muszkieterów (The Return of the Musketeers) jako kardynał Jules Mazarin
• 1989: Życie i nic więcej (La vie et rien d'autre) jako major Dellaplane
• 1990: Skorumpowani 2 (Ripoux contre ripoux) jako René Boirond
• 1991: Nie całuję (J'embrasse moi) jako Romain
• 1992: Max i Jeremie (Max et Jérémie) jako Robert "Max" Maxendre
• 1993: Tango jako elegant
• 1994: Listonosz (Il postino) jako Pablo Neruda
• 1994: Córka d’Artagnana (La fille de d’Artagnan) jako d’Artagnan
• 1997: Na ostrzu szpady (Le bossu) jako Filip Orleański
• 1997: Słońce (Soleil) jako Joseph Lévy
• 1997: Palmy pana Schutza (Les palmes de M. Schutz) jako pan Schutz
• 1997: Marianna Ucria jako książę
• 1999: Le pique-nique de Lulu Kreutz jako Joseph Steg
• 2002: Uczciwy handlarz (Un honnête commerçant) jako Louis Chevalier
• 2003: Ojciec i synowie (Père et fils) jako Léo
• 2003: Skorumpowani 3 (Ripoux 3) jako René Boirond
• 2005: Edy jako Louis
• 2007: Trois amis jako dyrektor Serano

• Jacek Życiński. Szczęśliwy Noiret. „Film”. nr 21 (1997/XLII), s. 16–17, 24 maja 1987. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 
• Krzysztof Demidowicz. Król Philippe. „Film”. nr 7 (2370/LIV), s. 96–97, lipiec 1999. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

• Philippe Noiret (1930–2006) w bazie IMDb (ang.)
• Philippe Noiret w bazie Notable Names Database (ang.)
• Philippe Noiret w bazie Filmweb
• Philippe Noiret w bazie Discogs.com (ang.)