Płonica (województwo dolnośląskie)
50°28′40″N 16°52′24″E/50,477778 16,873333| wieś | |
 Kościół św. Mikołaja | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
177[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-230[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DZA |
| SIMC |
0857031 |
Położenie na mapie gminy Złoty Stok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
| 50°28′40″N 16°52′24″E/50,477778 16,873333[1]
| |
| Strona internetowa | |
Płonica (niem. Dörndorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Złoty Stok.
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]W pierwszej wzmiance o wsi występuje pod nazwą Heinrici Villa. Następnie Villa Heimrici (1284), Durhenrisdorf (1293)[5], Plonicza, Durrinheinrichsdorf (1317), Durndorf (1330), Dürrendorf (1341), Durrendorf (1349), Durrendorph (1351), Türndorff (1667), Dörndorff (1726)[6]. Do końca II wojny światowej występuje pod nazwą Dörndorf[7]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku z 1888 r. opisuje nazwę wsi Dörndorf jako pochodzącą od zasadźcy wsi o imieniu Heinrich oraz słowo dürr. Obecność tego słowa oznaczać może dodatkowy opis zasadźcy bądź charakterystyczny element wsi[8]. Słowo dürr tłumaczyć można jako suchy, zwięzły lub chudy. W 1317 zanotowano słowiańsko brzmiącą nazwę Plonicza[6]. Obecna nazwa została nadana w 1946 roku[9].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Płonica powstała najprawdopodobniej w I poł. XIII w. podczas niemieckiej kolonizacji Przedgórza Sudeckiego. Wieś miała początki jako wieś rycerska. Wieś zakładał prawdopodobnie rycerz o imieniu Henryk, stąd pierwsza nazwa – Heinrici Villa. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1260 roku. W 1293 r. rycerz Mojko z Byczenia sprzedaje Hermanowi, wójtowi z Goworowa łan we wsi[5]. W krótkim okresie stała się uposażeniem klasztoru cysterek w Trzebnicy. Od roku 1351 aż do sekularyzacji w 1810 roku, była wsią klasztorną cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Wieś należała do grupy średniej wielkości wsi klasztornych, co potwierdzają zasoby majątku klasztornego, oszacowane w 1765 roku na 2533 talarów. W skład społeczności wsi wchodziło 11 kmieci, 5 zagrodników, 46 chałupników i 3 rzemieślników. Funkcjonował również jeden młyn wodny. W 1777 roku, na południowym skraju wsi, opat kamieniecki ufundował nowy kościół św. Mikołaja według projektu Józefa Kaufmana otoczony murem z epitafium pochodzącym z 1585 r.[10][11]. W XIX wieku działała tu katolicka szkoła z jednym nauczycielem. W drugiej połowie XIX wieku wieś stała się ważnym zapleczem pracowniczym dla zakładów przemysłowych w Złotym Stoku[12].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Liczba ludności Płonicy na przestrzeni lat:
- 1785 r. - 330
- 1816 r. - 404,
- 1825 r. - 446,
- 1840 r. - 566
- 1871 r. - 519
- 1885 r. - 495
- 1905 r. - 403
- 1920 r. - 376
- 1926 r. – 400
- 1941 r. - 403
- 1970 r. - 271
- 1978 r. - 213
- 1988 r. - 230[6]
- 2021 r. - 177
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]:
- kościół filialny pw. św. Mikołaja, z 1777 r.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102493
- ↑ Wieś Płonica w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-12-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 952 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Tadeusz Mikoś, Eugeniusz Salwach, Janusz Chmura, Jerzy Tichanowicz: Złoty Stok Najstarszy ośrodek górniczo-hutniczy w Polsce. Kraków: AGH. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2009, s. 214. ISBN 978-83-7464-191-3. (pol.).
- ↑ a b c Plan odnowy wsi Płonica, 2016
- ↑ Dörndorf 2) [online], www.meyersgaz.org [dostęp 2023-12-11].
- ↑ Heinrich (1812-1897) Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit. - Zweite vermehrte und verbesserte Auflage, „410 II”, 1888 [dostęp 2023-11-04].
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 142, poz. 262
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 251. [dostęp 2012-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Płonica - Kościół św. Mikołaja (1777). Atrakcje turystyczne Płonicy. Ciekawe miejsca Płonicy [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-07-30].
- ↑ Jerzy Organiściak, Szlak Cysterski na Ziemi Ząbkowickiej, s. 15-16 (pol.).
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Nieoficjalne części miasta | |
| Nieoficjalne części wsi |
