Niezapominajka piaskowa

Niezapominajka piaskowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rodzina	ogórecznikowate
Rodzaj	niezapominajka
Gatunek	niezapominajka piaskowa
	Nazwa systematyczna
	Myosotis stricta Link ex Roem. & Schult.; Syst. Veg., ed. 15 bis 4: 104 (1819)
Synonimy
	Lithospermum tenellum Raf.; Myosotis arenaria Schrad.; Myosotis hispida K.Koch; Myosotis joannae Sennen; Myosotis micrantha auct. Plur. non Pall. ex. Lehm.; Myosotis nuriae Sennen; Myosotis rigida Pomel; Myosotis triasii Sennen; Myosotis verna Opiz; Myosotis vestita Velen.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Niezapominajka piaskowa (Myosotis stricta Link ex Roem. & Schult.) – gatunek rośliny należący do rodziny ogórecznikowatych. Występuje w całej Europie, w północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie, w Iranie i zachodnich Himalajach oraz na Syberii^[3]^[4]. W Polsce gatunek jest pospolity z wyjątkiem Karpat i północno-wschodniej części kraju, gdzie jest rzadki lub lokalnie go brak^[5] (w polskich górach rośnie do ok. 400 m n.p.m.)^[6]. Jest to drobna roślina roczna rosnąca w miejscach suchych i piaszczystych^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina z rozgałęziającymi się, prosto wzniesionymi łodygami^[6] osiągającymi od kilku do 20, rzadko do 30 cm wysokości^[7]. Cała roślina pokryta odstającymi włoskami o nierównej długości, osiągającymi do 0,5 mm^[6]^[4].
Liście: Podługowato-eliptyczne, siedzące. Liście odziomkowe zebrane w przyziemną rozetę, na szczycie zaokrąglone, osiągają do 12 mm długości i 5 mm szerokości. Liście łodygowe osiągają do 15 mm długości i 6 mm szerokości, na szczycie tępe lub zaokrąglone^[6]. Ku górze liście malejące^[4]. Liście z obu stron pokryte są włoskami długości do 1 mm, przy czym z góry włoski są gęstsze^[4]. Od dołu na liściach (i poniżej ich nasady na łodygach) występują także włoski haczykowate^[6].
Kwiaty: Zebrane w sierpik, początkowo gęsty i krótki, ale po przekwitnieniu wydłużający się i w końcu dłuższy od ulistnionej części łodygi^[6], osiągający do 18 cm długości^[4]. W dolnej części kwiatostanu kwiaty wsparte są liściastymi przysadkami^[7]^[6]. Szypułka kwiatowa odstająco owłosiona i tylko 1 mm długości^[7], w czasie owocowania osiągająca maksymalnie do 2,5 mm^[4]. Zarówno w czasie kwitnienia, jak i owocowania, szypułki są wzniesione^[6]. Działki kielicha od 2 do 4 mm długości, do połowy lub głębiej rozcięte, pokryte włoskami haczykowatymi. Korona kwiatu niebieska, z rurką krótszą od kielicha, osiąga do 2 mm średnicy^[6].
Owoce: W kwiatach powstają po cztery jajowate rozłupki o długości ok. 1 mm, błyszczące^[6], po dojrzeniu ciemnobrązowe^[7]. Owoce dojrzewają w zamkniętym kielichu^[7].

Dolny kwiat z przysadką
Kwiaty
Owoc zamknięty w kielichu
Owoc odsłonięty
Rozłupki

Gatunki podobne: W Europie Środkowej drobne kwiaty rozwijające się na szypułkach krótszych od kielicha mają dwa gatunki odróżniające się od niezapominajki piaskowej brakiem liści w obrębie kwiatostanów – niezapominajka różnobarwna M. discolor i niezapominajka pagórkowa M. ramosissima. Ta pierwsza ma kwiaty początkowo żółte lub kremowe, a starsze niebieskie o rurce dłuższej od kielicha. Druga ma kwiaty podobnie jak piaskowa cały czas niebieskie i o krótkiej rurce, wyróżnia się dodatkowo przylegająco owłosionymi szypułkami. W czasie owocowania szypułki odstają, a nie są wzniesione, a kielichy są otwarte, a nie zamknięte jak u niezapominajki piaskowej^[7].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna. Rośnie w miejscach suchych i nasłonecznionych, w murawach, na wrzosowiskach, piaszczystych odłogach i polach^[6]. Kwitnie od kwietnia do czerwca^[6]^[7].

Liczba chromosomów 2n = 48^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-10] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Myosotis stricta Link ex Roem. & Schult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-10].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Yasin J. Nasir: Myosotis stricta. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-10].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 151, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Maria Sychowa: Myosotis L., Niezapominajka. W: Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i Ziem Ościennych. T. X. Bogumił Pawłowski (red.). Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1963, s. 175.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 381–382. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-10] (ang.).

[powo-3] Myosotis stricta Link ex Roem. & Schult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-10].

[pakistan-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Yasin J. Nasir: Myosotis stricta. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-10].

[5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 151, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[sychowa-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Maria Sychowa: Myosotis L., Niezapominajka. W: Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i Ziem Ościennych. T. X. Bogumił Pawłowski (red.). Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1963, s. 175.

[rutkowski-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 381–382. ISBN 83-01-14342-8.

[1]