Nasadooczne

Nasadooczne
	Basommatophora
	Keferstein, 1865
	Okres istnienia: karbon–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	; Błotniarka stawowa (Lymnaea stagnalis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	płucodyszne
Rząd	nasadooczne
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nasadooczne (Basommatophora) – rząd ślimaków płucodysznych (Pulmonata), u których występują niewciągalne czułki (zwykle jedna para), a oczy są położone u ich podstawy. U przedstawicieli kilku rodzin czułki i oczy są zredukowane. Muszla spiralnie zwinięta, a jej rozmiary i kształt zróżnicowane – od około 1 mm do 10 cm, wieżyczkowata, czapeczkowata lub jajowata. U dorosłych osobników niektórych gatunków otwór muszli zamyka rogowe wieczko^[3].

Pojawiły się prawdopodobnie w górnym karbonie. W większości są to zwierzęta wodne, zasiedlające wody słodkie i słonawe. Nieliczne gatunki występują na lądzie^[4]. Znanych jest ok. 300 gatunków nasadoocznych^[5]. W Polsce stwierdzono 35 gatunków^[6] (m.in. błotniarka stawowa, przytulik strumieniowy, zatoczek pospolity, przyczepka jeziorna i rozdętka pospolita).

Nasadooczne są obiektem zainteresowania parazytologii, ponieważ wiele z nich to żywiciele pośredni przywr, zwłaszcza z rodzajów Schistosoma i Fasciola.

Systematyka

Klasyfikacja biologiczna nasadoocznych jest niestabilna. W klasyfikacji zaproponowanej przez Boucheta i Rocroi w 2005 Basommatophora ma status grupy nieformalnej^[2] obejmującej rodziny:

Jarne i inni (2010)^[7] zaliczają do nasadoocznych tylko Acroloxidae, Chilinidae, Lymnaeidae, Physidae i Planorbidae. Badania Correa i in. (2010) sugerują, że tak zdefiniowane Basommatophora stanowią takson monofiletyczny^[5].

Zobacz też

mięczaki Polski

Przypisy

↑ Basommatophora, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Philippe Bouchet, Jean-Pierre Rocroi. Classification and nomenclator of gastropod families. „Malacologia: International Journal of Malacology”. 47 (1-2), s. 85–397, 2005. ISSN 0076-2997. (ang.).
↑ Beata Pokryszko: Podgromada: płucodyszne – Pulmonata. W: Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 499–501. ISBN 978-83-01-16108-8.
↑ Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.
↑ ^a ^b Correa et al. Bridging gaps in the molecular phylogeny of the Lymnaeidae (Gastropoda: Pulmonata), vectors of Fascioliasis. „BMC Evolutionary Biology”. 10, s. 381, 2010. DOI: 10.1186/1471-2148-10-381. (ang.).
↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008. ISBN 978-83-88147-09-8.
↑ Jarne et al.: Basommatophoran Gastropods. W: Córdoba-Aguilar A. & Leonard J.L. (red.): The Evolution of "Primary" Sexual Characters in Animals. Nowy Jork: Oxford University Press, 2010.

[itis-1] Basommatophora, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Bouchet2005-2] Philippe Bouchet, Jean-Pierre Rocroi. Classification and nomenclator of gastropod families. „Malacologia: International Journal of Malacology”. 47 (1-2), s. 85–397, 2005. ISSN 0076-2997. (ang.).

[BlaszakT1-3] Beata Pokryszko: Podgromada: płucodyszne – Pulmonata. W: Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 499–501. ISBN 978-83-01-16108-8.

[mszB-4] Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.

[Correa-5] Correa et al. Bridging gaps in the molecular phylogeny of the Lymnaeidae (Gastropoda: Pulmonata), vectors of Fascioliasis. „BMC Evolutionary Biology”. 10, s. 381, 2010. DOI: 10.1186/1471-2148-10-381. (ang.).

[FaunaT3-6] Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008. ISBN 978-83-88147-09-8.

[Jarne-7] Jarne et al.: Basommatophoran Gastropods. W: Córdoba-Aguilar A. & Leonard J.L. (red.): The Evolution of "Primary" Sexual Characters in Animals. Nowy Jork: Oxford University Press, 2010.

[1]