Nakam
 Bojownicy z getta wileńskiego, z których część stworzyła Nakam – Aba Kowner stoi w centrum, Witka Kempner stoi po prawej stronie, Icchak Pesza Awidew klęczy z karabinem maszynowym w rękach | |
| Data założenia |
1945 |
|---|---|
| Terytorium | |
| Pochodzenie etniczne | |
| Działalność przestępcza |
próby otrucia |
| Sprzymierzeńcy | |
| Wrogowie | |
| Ważne osoby | |
Dam Yisrael Noter[1] (hebr. דם ישראל נוטר, tłum. Krew Izraela mści się, w skrócie DIM, hebr. דין, tłum. Sąd), znana jako Nakam (hebr. נקם, tłum. Zemsta) – konspiracyjna organizacja ocalonych z zagłady Żydów, która pod kierownictwem Abu Kownera planowała eliminację 6 milionów Niemców w ramach zemsty za Holocaust.
Członkowie grupy wierzyli, że klęska nazistowskich Niemiec nie oznacza, że Żydzi nie staliby się w przyszłości ofiarą podobnego ludobójstwa, społeczność międzynarodowa nie będzie w stanie odpowiednio ukarać zbrodniarzy i jedynie proporcjonalna zemsta, taka jak zabicie sześciu milionów Niemców, była jedynym sposobem, aby nauczyć wrogów Żydów, że nie mogą działać bezkarnie[2].
Sam Aba twierdził, że „Akt powinien być szokujący. Niemcy powinni wiedzieć, że po Auschwitz nie będzie powrotu do normalności”[1].
Realizacja planów
[edytuj | edytuj kod]Przywódcy grupy opracowali dwa plany: Plan A, polegający na zabiciu 6 milionów Niemców poprzez m.in zatrucie miejskiego systemu wodociągów w Norymberdze (nieudany z powodu konieczności wyrzucenia zapasu trucizny za burtę statku przez Aba podczas jego aresztowania przez brytyjską policję[1]) i awaryjny Plan B, polegający na otruciu 15 tysięcy SSmanów i oficjeli nazistowskich przetrzymywanych przez siły amerykańskie w Langwasser w pobliżu Norymbergi (dawniej Stalag XIII-D)[3].
W tym celu 13 kwietnia 1946 roku, członkom organizacji udało się nasmarować arszenikiem spody 3000 z 14 000 bochenków ciemnego chleba przeznaczonego do spożycia przez więźniów (amerykańscy strażnicy nie byli zagrożeni, gdyż spożywali biały chleb)[2][3]. 23 kwietnia 1946 r. The New York Times poinformował, że 2283 niemieckich jeńców wojennych zatruło się drogą pokarmową, a 207 z nich trafiło do szpitala w stanie ciężkim. Nie odnotowano jednak żadnego zgonu z tego powodu[4].
Po zakończeniu działalności
[edytuj | edytuj kod]Około 30 byłych agentów Nakam wsiadło na statek płynący do Mandatu Palestyny 23 czerwca 1946 r. i pod koniec lipca przybyło do kibucu En ha-Choresz[3][1].
W 1999 roku, byli członkowie organizacji, Harmatz i Distel, wystąpili w filmie dokumentalnym w którym omówili swoją rolę w operacji[5]. Distel utrzymywał, że działania Nakam były moralne i że Żydzi „mieli prawo do zemsty na Niemcach”[6]. Niemieccy prokuratorzy wszczęli wtedy przeciwko nim śledztwo w sprawie usiłowania zabójstwa, ale wstrzymali dochodzenie wstępne w 2000 roku z powodu zaistnienia „niezwykłych okoliczności”[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Dina Porat, The Fall of a Sparrow: The Life and Times of Abba Kovner, Stanford University Press, 2009, s. 212-216, 230-236, ISBN 978-0-8047-7252-5.
- ↑ a b 'An Eye for an Eye': The Jews Who Sought to Poison Six Million Germans to Avenge the Holocaust [online], Haaretz.
- ↑ a b c Jonathan B. Tucker (red.), Toxic terror: assessing terrorist use of chemical and biological weapons, BCSIA studies in international security, Cambridge, Mass: MIT Press, 2000, s. 34-37, ISBN 978-0-262-20128-5 [dostęp 2024-11-02].
- ↑ Stephan Fritz, Endkampf: Soldiers, Civilians, and the Death of the Third Reich, 2004, s. 264-265, ISBN 978-0-8131-7190-6.
- ↑ a b Jewish avengers unapologetic for targeting Nazis after WWII [online], Associated Press, 31 sierpnia 2016 [dostęp 2024-11-02] (ang.).
- ↑ Gay, Ruth (2008). Safe Among the Germans: Liberated Jews After World War II. New Haven: Yale University Press. ISBN 9780300133127, str. 89.