Muchomor narcyzowy

Muchomor narcyzowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	muchomorowate
Rodzaj	muchomor
Gatunek	muchomor narcyzowy
	Nazwa systematyczna
	Amanita gemmata (Fr.) Bertill; Essai Crypt. Exot. 3: 496 (Paryż, 1866)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Muchomor narcyzowy (Amanita gemmata (Fr.) Bertill.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)^[1].

Po raz pierwszy opisany został w 1838 r. przez Eliasa Friesa jako Agaricus gemmatus, później przez różnych badaczy zaliczany był do różnych rodzajów. Za prawidłową uznaje się diagnozę Bertillona, który w 1866 r. zaliczył go do rodzaju Amanita^[1].

Posiada ponad 30 synonimów nazwy naukowej^[2].

Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica do 11 cm, za młodu półkolisty, później łukowaty, na koniec niemal płaski. Brzegi kapelusza prążkowane, skórka słomkowożółta, cytrynowa, ochrowożółta pokryta zazwyczaj białawymi łatkami. Na starość blednie^[4]. Białe łatki na kapeluszu łatwo zmywane są przez deszcz,często więc ich brak^[5].

Blaszki

Białe, gęsto ustawione, nieprzyrośnięte do trzonu^[4].

Trzon

Wysokość do 14 cm, grubość do 2 cm, biały lub żółtawy, zazwyczaj pokryty odstającymi, białymi łuseczkami. Na młodych okazach występuje pierścień wąski, biały, na starszych zanika. Bulwa w nasadzie trzonu okryta przyrośniętą pochwą^[4].

Miąższ

Biały, o łagodnym smaku i słabym zapachu^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki szerokoelipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 8–13 × 6,5–9 μm. Podstawki 4-zarodnikowe bez sprzążek. Strzępki grzybni mają grubość 2–8 μm^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Japonii^[6], oraz w Chinach^[7]. W piśmiennictwie naukowym opisano wiele jego stanowisk na terenie Polski, ale częstość występowania i rozprzestrzenienie tego gatunku nie są dokładnie znane^[3].

Rośnie w lasach liściastych, iglastych i mieszanych od czerwca do listopada, na ziemi, zwykle pojedynczo i na glebach kwaśnych, piaszczystych^[3]. Gatunek ciepłolubny, w Polsce dość rzadki, bardziej pospolity na południu Europy^[8].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb trujący dla człowieka. Zawiera muscymol i kwas ibotenowy^[9]. Objawy zatrucia pojawiają się w ciągu trzech godzin od spożycia grzyba. Są to: halucynacje wzrokowe, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, nieregularne i wolne bicie serca oraz pobudzenie. W ciężkich przypadkach następuje śpiączka, drgawki, a nawet śmierć. Ciężkie zatrucia tym grzybem są jednak bardzo rzadkie^[10].

Gatunki podobne

muchomor twardawy (Amanita excelsa). Ma prążkowany pierścień, a podstawa trzonu nie jest otoczona pochwą,
muchomor czerwieniejący (Amanita rubescens). Nie ma pochwy, jego miąższ jest winnoczerwony, a pierścień górą prążkowany^[4].

Galeria

Blaszki są wolne

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b MushroomExpert. [dostęp 2014-08-11]. (ang.).
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-11].
↑ Zhishu, Bi; Zheng, Guoyang; Taihui, Li (1993). The Macrofungus Flora of China's Guangdong Province (Chinese University Press). New York, New York: Columbia University Press. p. 273. ISBN 962-201-556-5
↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
↑ Gilbert, John; Şenyuva, Hamide (2008). Bioactive Compounds in Foods. Oxford, UK: Blackwell Publishing. s. 119. ISBN 978-1-4051-5875-6
↑ Russell, Alice B. (1997). "Amanita gemmata". Poisonous Plants of North Carolina. North Carolina State University. data dostępu: 2012-06-20

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-4] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[mushroom-5] MushroomExpert. [dostęp 2014-08-11]. (ang.).

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-11].

[7] Zhishu, Bi; Zheng, Guoyang; Taihui, Li (1993). The Macrofungus Flora of China's Guangdong Province (Chinese University Press). New York, New York: Columbia University Press. p. 273. ISBN 962-201-556-5

[Wojewoda-8] Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[9] Gilbert, John; Şenyuva, Hamide (2008). Bioactive Compounds in Foods. Oxford, UK: Blackwell Publishing. s. 119. ISBN 978-1-4051-5875-6

[10] Russell, Alice B. (1997). "Amanita gemmata". Poisonous Plants of North Carolina. North Carolina State University. data dostępu: 2012-06-20

[1]