Muchomor cytrynowy

Muchomor cytrynowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	muchomorowate
Rodzaj	muchomor
Gatunek	muchomor cytrynowy
Nazwa systematyczna
Amanita citrina Pers. Tent. disp. meth. fung. (Lipsiae): 70 (1797)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Muchomor cytrynowy (Amanita citrina Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schäffer nadając mu nazwę Agaricus citrinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1797 r. Christiaan Hendrik Persoon, przenosząc go do rodzaju Amanita^[1].

Synonimów naukowych ma ponad 40. Niektóre z nich^[2]:

Nazwę polską muchomor cytrynowy podał Stanisław Domański w 1955 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako muchomor płowy, muchomor sromotnikowy (odmiana cytrynowa), muchomor żółty^[3]. Inne nazwy regionalne: muchomor żółtawy, muchomor bulwiasty, muchar, muchoraj^[4].

Kapelusz

Mięsisty, o średnicy 5–10 cm, bladożółtawy, rzadziej żółtozielonkawy na początku półkolisty, później płaski. Na jego powierzchni znajdują się nieliczne łatki o różnych rozmiarach^[5]. Za młodu cały kapelusz otoczony jest osłoną. Podczas wzrostu owocnika ulega ona rozerwaniu. Z dolnej części powstaje pierścień na trzonie, z górnej łatki na kapeluszu, które podczas deszczu często ulegają zmyciu^[4].

Blaszki

Na młodych owocnikach białe, na starszych żółtobiałe, gęsto ustawione, przy trzonie nie przyrośnięte^[5].

Trzon

Cienki (1–2 cm) i wysoki (5–15 cm), walcowaty, łatwo oddzielający się od kapelusza. Jest biały lub żółtobiały, zwężający się ku górze. Na bulwiastej nasadzie trzonu występuje krótka pochwa o grubości do 4 cm i postrzępionych, nierównych brzegach. Na trzonie występuje żółtawy pierścień, u dojrzałych okazów obwiśnięty^[5].

Miąższ

Biały, kruchy, o łagodnym smaku i zapachu surowych ziemniaków. Nie zmienia barwy po przełamaniu^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki gładkie o średnicy 7–10 μm^[6].

Występuje na obszarach o umiarkowanym klimacie w Azji, Ameryce Północnej i Europie oraz w Australii^[4]. W Polsce jest bardzo pospolity^[7].

Rośnie w różnego typu lasach, szczególnie na terenach piaszczystych i na glebach kwaśnych^[6]. Owocniki pojawiają się od lipca do listopada^[3].

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb niejadalny lub lekko trujący. Przez niektórych uważany jest za lekko toksyczny dla człowieka^[5][6]. Zawiera bufoteninę. Jest to ta sama substancja, która występuje w jadzie wydzielanym przez ropuchy, ale przy doustnym spożyciu dla ludzi jest nieszkodliwa^[8]. Muchomor cytrynowy jednak i tak nie nadaje się do spożycia ze względu na nieprzyjemny smak. Odradza się też jego zbieranie ze względu na możliwość pomyłki ze śmiertelnie trującym muchomorem zielonawym^[4].

Jest bardzo podobny do muchomora jadowitego (Amanita virosa) oraz muchomora zielonawego zwanego też sromotnikowym (Amanita phalloides). Obydwa te gatunki są śmiertelnie trujące. Szczególnie łatwo można pomylić okazy muchomorów cytrynowych, z kapeluszy których deszcz zmył łatki^[4].