Muchomor żółtawy

Muchomor żółtawy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	muchomorowate
Rodzaj	muchomor
Gatunek	muchomor żółtawy
	Nazwa systematyczna
	Amanita crocea (Quél.) Singer; Lilloa 22: 386 (1951)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Muchomor żółtawy (Amanita crocea (Quél.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1898 r. Lucien Quélet jako odmianę muchomora szarawego (Amanita vaginata var. crocea). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer, podnosząc go do rangi odrębnego gatunku^[1].

Synonimy naukowe^[2]:

Amanita aurantiofulva E.-J. Gilbert
Amanita crocea f. alba P. Laurent 2000
Amanita crocea (Quél.) Singer 1951 f. crocea
Amanita crocea var. aurantiofulva (E.-J. Gilbert) Romagn. 1992
Amanita crocea (Quél.) Singer (1951) var. crocea
Amanita vaginata var. crocea Quél. 1898
Amanitopsis crocea (Quél.) E.-J. Gilbert 1928
Amanitopsis crocea (Quél.) E.-J. Gilbert 1928 var. crocea

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Ochrowo-pomarańczowy do żółtopomarańczowego, 6–15 cm średnicy, początkowo półkolisto-jajowato-dzwonkowaty, z wiekiem wypukły do rozpostartego i z garbkiem, powierzchnia wilgotna lepka, sucha gładka i aksamitna, zwykle bez resztek osłony, brzeg wyraźnie prążkowany do 1/3 promienia^[4].

Blaszki

Kremowe, dość gęste, szerokie, wolne^[4].

Trzon

Cylindryczny, wysokość 10–15 cm, grubość 1–2,5 cm, nieco zwężający się ku górze; powierzchnia z żółto-pomarańczowymi kłaczkami na białym tle. W nasadzie trzonu trwała i solidna pochwa, błoniasta, biała z zewnątrz, żółtawa wewnątrz^[4]^[5].

Miąższ

Biały, cienki, bez zapachu, smak łagodny, nieokreślony^[4]^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki kuliste lub prawie kuliste, rozmiar: 11–12,5 × 9–10 µm^[6]

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie i w Ameryce Północnej^[6]. Od lat 1980. jest w Europie coraz rzadszy^[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 6 jego stanowisk^[3].

Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach, w lasach liściastych, na obrzeżach, w trawie, w ciepłych, nasłonecznionych miejscach, preferuje gleby mineralne^[4]. Źle znosi zawartość związków azotowych w glebie.

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb jadalny^[4]. Ze względu na możliwość pomyłki z trującymi gatunkami muchomorów lepiej go nie zbierać do celów spożywczych. Ponadto ze względu na rzadkie występowanie nie ma znaczenia użytkowego^[6].

Gatunki podobne

Możliwość pomyłki z muchomorem cesarskim (Amanita caesarea), który również posiada podobny, żółto-pomarańczowy kolor, jednak gatunek ten nie występuje w Polsce. Można też pomylić z muchomorem rdzawobrązowym (Amanita fulva), który tworzy mniejsze owocniki i ma kapelusz o bladym pomarańczowym kolorze.

Spód kapelusza – hymenofor
Podstawa trzonu
Młody owocnik
Dojrzały owocnik

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2012-01-02] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Breitenbach J., Kraenzlin F., 1995 – Fungi of Switzerland 4 – Agarics 2nd part n. 137.
↑ ^a ^b ^c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
↑ ^a ^b ^c Rogers Mushrooms. ''Amanita crocea'' [zarchiwizowane 2016-03-04] .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2012-01-02] (ang.).

[2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-20] (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[fungi-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Breitenbach J., Kraenzlin F., 1995 – Fungi of Switzerland 4 – Agarics 2nd part n. 137.

[Gminder-5] Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

[mushrooms-6] Rogers Mushrooms. ''Amanita crocea'' [zarchiwizowane 2016-03-04] .

[1]