Moduł:Kalendarium/05-10

return {
{
	rok = 1454,
	tekst = "[[Kazimierz IV Jagiellończyk]] mianował '''[[Jan z Jani|Jana z Jani]]''' pierwszym [[Województwo pomorskie (I Rzeczpospolita)|wojewodą pomorskim]]",
},
{
	rok = 1503,
	tekst = "podczas swej czwartej i ostatniej podróży do [[Ameryka|Nowego Świata]] [[Krzysztof Kolumb]] jako pierwszy Europejczyk zobaczył '''[[Kajmany (wyspy)|Kajmany]]'''; nadał wtedy [[archipelag]]owi nazwę ''Las Tortugas'' od zaobserwowanych tam licznie [[żółwie morskie|żółwi morskich]]",
},
{
	rok = 1520,
	tekst = "urodził się polski duchowny katolicki, pisarz i mówca '''[[Stanisław Karnkowski]]''' ((na portrecie||Stanisław Karnkowski|Stanislaw Karnkowski.jpg)), biskup kujawski, arcybiskup gnieźnieński i [[prymas Polski]] i [[sekretarz wielki koronny]]",
},
{
	rok = 1521,
	tekst = "zmarł niemiecki humanista i satyryk '''[[Sebastian Brant]]''' ((na rysunku [[Albrecht Dürer|Dürera]]||Sebastian Brant|Duerer brant.jpg))",
},
{
	rok = 1566,
	tekst = "zmarł niemiecki lekarz i botanik '''[[Leonhart Fuchs]]''', jego nazwisko zostało upamiętnione w nazwie rośliny [[fuksja]] ((na ilustracji||Fuksja|Fuchsia regia - blossom (aka).jpg))",
},
{
	rok = 1760,
	tekst = "urodził się francuski oficer i inżynier, autor pieśni, poeta i pisarz '''[[Claude Joseph Rouget de Lisle]]''' ((na portrecie||Claude Joseph Rouget de Lisle|Claude Joseph Rouget de Lisle.jpg)), który w 1792 napisał ''Pieśń bojową [[Armia Renu (francuska)|Armii Renu]]'', która – jako „[[Hymn Francji|Marsylianka]]” – stała się [[hymn państwowy|hymnem]] republikańskiej Francji",
},
{
	rok = 1775,
	tekst = "[[wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych]]: oddział amerykański pod dowództwem [[Benedict Arnold|Benedicta Arnolda]] i [[Ethan Allen|Ethana Allena]] zajął '''[[Fort Ticonderoga]]'''",
	oddzielny = true,
},
{
	rok = 1789,
	tekst = "odbył się pierwszy w Polsce lot '''[[balon]]u''' załogowego",
},
{
	rok = 1794,
	tekst = "[[insurekcja kościuszkowska]]: [[Tadeusz Kościuszko]] powołał '''[[Rada Najwyższa Narodowa|Radę Najwyższą Narodową]]''', która miała pełnić funkcję cywilnej władzy powstania",
	oddzielny = true,
},
{
	rok = 1797,
	tekst = "zwodowano '''[[USS United States (1797)|USS United States]]''' ((na ilustracji||USS United States|USS United States (1797).jpg)), pierwszy okręt amerykańskiej [[United States Navy|marynarki wojennej]]",
},
{
	rok = 1844,
	tekst = "położono kamień węgielny pod budowę pierwszej '''[[Cerkiew św. Aleksandry w Stanisławowie|cerkwi w Stanisławowie]]'''",
},
{
	rok = 1849,
	tekst = "zmarł '''[[Hokusai Katsushika]]''', japoński „starzec opętany malarstwem”",
},
{
	rok = 1857,
	tekst = "w Indiach wybuchło antybrytyjskie '''[[powstanie sipajów]]'''",
},
{
	rok = 1870,
	tekst = "urodził się polski lekarz okulista i marszałek [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senatu RP]] '''[[Julian Szymański]]''' ((na fotografii||Julian Szymański|Julian Szymański.jpg))",
},
{
	rok = 1871,
	tekst = "we [[Frankfurt nad Menem|Frankfurcie]] podpisano '''[[Pokój frankfurcki|traktat pokojowy]]''' kończący [[wojna francusko-pruska|wojnę francusko-pruską]], Francja utraciła [[Alzacja|Alzację]] i [[Lotaryngia|Lotaryngię]]",
},
{
	rok = 1888,
	tekst = "na świat przyszedł [[austria|austriacko]]-[[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[kompozytor]] muzyki filmowej '''[[Max Steiner]]'''. Otrzymał 26 nominacji do [[Oscar za najlepszą muzykę filmową|nagrody Oskara]], zdobywając 3 statuetki. Najczęściej kojarzony jest z muzyką do ''[[Przeminęło z wiatrem (film)|Przeminęło z wiatrem]]''",
},
{
	rok = 1899,
	tekst = "oficjalnie rozpoczęto budowę rosyjskiego krążownika '''[[Wariag (1899)|Wariag]]'''",
},
{
	rok = 1902,
	tekst = "urodził się '''[[David O. Selznick]]''', amerykański [[producent filmowy]] który zrealizował m.in. [[nagroda Akademii Filmowej|Oscarowe]] obrazy ''[[Rebeka (film 1940)|Rebeka]]'' i ''[[Przeminęło z wiatrem (film)|Przeminęło z wiatrem]]''",
},
{
	rok = 1910,
	tekst = "zmarł włoski chemik '''[[Stanislao Cannizzaro]]''', autor definicji [[Liczność materii|gramoatomu, gramocząsteczki]] i [[gramorównoważnik]]a",
},
{
	rok = 1922,
	tekst = "w [[Puck]]u powstała '''[[Stocznia Marynarki Wojennej]]'''",
},
{
	rok = 1932,
	tekst = "pieśń ''Het Wilhelmus'' została ustanowiona '''[[hymn Holandii|hymnem Holandii]]'''",
},
{
	rok = 1933,
	tekst = "w 22 miastach uniwersyteckich III Rzeszy odbyło się manifestacyjne '''[[Palenie książek w Niemczech w 1933 roku#Wydarzenia 10 maja 1933 roku|palenie książek]]'''((na fotografii archiwalnej – Berlin||Palenie książek w Berlinie|1933-may-10-berlin-book-burning.JPG)) uznanych za „nieniemieckie”",
},
{
	rok = 1933,
	tekst = "[[austrofaszyzm|austrofaszystowski]] rząd '''[[Engelbert Dollfuß|Engelberta Dollfussa]]''' zawiesił wybory federalne, krajowe i komunalne",
},
{
	rok = 1933,
	tekst = "po dymisji rządu [[Aleksander Prystor|Aleksandra Prystora]] premierem Polski został '''[[Janusz Jędrzejewicz]]'''",
},
{
	rok = 1940,
	tekst = "[[II wojna światowa]]: Niemcy [[Kampania holenderska|zaatakowały '''Holandię''']], [[kampania belgijska|'''Belgię''']] i Luksemburg łamiąc [[Państwo neutralne|neutralność]] tych państw",
	oddzielny = true,
	priorytet = true,
},
{
	rok = 1940,
	tekst = "'''[[Winston Churchill]]''' ((na portrecie||Winston Churchill|Churchill HU 90973.jpg)) zastąpił [[Neville Chamberlain|Neville’a Chamberleina]] na stanowisku [[premierzy Wielkiej Brytanii|premiera Wielkiej Brytanii]]",
},
{
	rok = 1941,
	tekst = "'''[[Rudolf Heß]]''', jeden z przywódców [[III Rzesza|III Rzeszy]], zastępca Führera, w tajemnicy poleciał samolotem [[Messerschmitt Bf 110|Bf 110]] do Szkocji, gdzie został aresztowany; lot Heßa i jego pobyt na terenie Wielkiej Brytanii uchodzą za jedną z największych zagadek II wojny światowej, dokumenty zostały utajnione przez Brytyjczyków na 75 lat",
},
{
	rok = 1946,
	tekst = "urodziła się '''[[Birute Galdikas]]''', kanadyjska badaczka [[orangutan]]ów pochodzenia litewskiego, obok [[Jane Goodall]] i [[Dian Fossey]], jedna z [[Aniołki Leakeya|trzech kobiet]] prowadzących pod patronatem antropologa [[Louis Leakey|L.S.B. Leakeya]] badania nad życiem i zachowaniem małp człekokształtnych w ich naturalnym środowisku",
},
{
	rok = 1957,
	tekst = "urodził się '''[[Sid Vicious]]''' ((na fotografii||Sid Vicious|Sid Vicious.jpg)), angielski muzyk, basista punk rockowego zespołu [[Sex Pistols]]",
},
{
	rok = 1960,
	tekst = "atomowy [[okręt podwodny]] '''''[[USS Triton (SSRN-586)|USS Triton]]''''' ((68|na fotografii||USS Triton|Ssn586.jpg)) po 83 dniach zakończył pierwszą w historii podmorską podróż dookoła świata, trasą pokonaną w latach 1519–1522 przez uczestników wyprawy dowodzonej przez [[Ferdynand Magellan|Ferdynanda Magellana]]",
},
{
	rok = 1960,
	tekst = "urodził się irlandzki wokalista i kompozytor '''[[Bono]]''' ((65|na fotografii||Bono|Bono - World Economic Forum Annual Meeting 2011.jpg)), lider zespołu rockowego [[U2]]",
	priorytet = true,
},
{
	rok = 1963,
	tekst = "urodził się '''[[Sławomir Skrzypek]]''', prezes [[Narodowy Bank Polski|Narodowego Banku Polskiego]]",
},
{
	rok = 1965,
	tekst = "urodziła się kanadyjska [[supermodelka]] '''[[Linda Evangelista]]''' ((135|na fotografii||Linda Evangelista|LindaEvangelista (cropped).jpg))",
},
{
	rok = 1973,
	tekst = "powstał '''[[Front Polisario]]''' – organizacja walcząca o wyzwolenie '''[[Sahara Zachodnia|Sahary Zachodniej]]'''",
},
{
	rok = 1975,
	tekst = "urodził się polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy '''[[Artur Pontek]]''', członek zespołu Teatru Polskiego w Warszawie ((75|na zdjęciu na planie serialu [[Ojciec Mateusz]]||Artur Pontek|Artur Pontek.JPG))",
},
{
	rok = 1977,
	tekst = "urodził się '''[[Nick Heidfeld]]''', niemiecki kierowca [[Formuła 1|Formuły 1]]",
},
{
	rok = 1981,
	tekst = "w [[Wybory prezydenckie we Francji w 1981 roku|wyborach prezydenckich]] we Francji '''[[François Mitterrand]]''' pokonał urzędującego prezydenta [[Valéry Giscard d’Estaing|Valérego Giscarda d'Estainga]], po raz pierwszy w historii [[V Republika Francuska|piątej republiki]] prezydentem został socjalista",
},
{
	rok = 1982,
	tekst = "zmarł niemiecki literat, malarz i dramatopisarz '''[[Peter Weiss (pisarz)|Peter Weiss]]'''((na fotografii||Peter Weiss|Peter Weiss 1982.jpg)), którego sztukę ''Męczeństwo i śmierć Jean Paul Marata (...)'' wystawili m.in. [[Konrad Swinarski]] (światowa prapremiera) i [[Józef Szajna]]",
},
{
	rok = 1986,
	tekst = "zmarła polska poetka i tłumaczka '''[[Anna Kamieńska]]'''",
},
{
	rok = 1994,
	tekst = "'''[[Nelson Mandela]]'''((na fotografii||Nelson Mandela|Nelson Mandela.jpg)) został pierwszym czarnoskórym prezydentem [[Południowa Afryka|RPA]]",
},
{
--	rok = 2005,
	tekst = "doszło do nieudanego zamachu na prezydenta USA [[George W. Bush|George’a W. Busha]] podczas jego przemówienia na Placu Wolności w [[Tbilisi]]; granat rzucony z tłumu przez 27-letniego Vladimira Arutyuniana nie eksplodował",
},
{
	rok = 2005,
	tekst = "w [[Berlin]]ie uroczyście odsłonięto '''[[Pomnik Pomordowanych Żydów Europy]]''' ((65|na fotografii||Pomnik Pomordowanych Żydów Europy|Denkmal für die ermordeten Juden Europas 7.jpg))",
},
{
	rok = 2006,
	tekst = "zmarł rosyjski socjolog '''[[Aleksandr Zinowjew]]''', autor terminu ''[[homo sovieticus]]''",
},
{
	rok = 2013,
	tekst = "niemiecka polityk '''[[Katharina Nocun]]''' objęła stanowisko sekretarza generalnego w [[Niemiecka Partia Piratów|Niemieckiej Partii Piratów]]",
},
}