Minarchizm
Minarchizm (hybryda łac. minimum "najmniej" oraz gr. ἀρχή archḗ "władza") lub minimalny etatyzm – doktryna społeczno-polityczna zakładająca, że wielkość aparatu rządowego i jego wpływ na wolne społeczeństwo powinny być jak najmniejsze – aczkolwiek wystarczające do obrony wolności i własności każdego obywatela[1].
Termin ukuł na początku lat 70. XX wieku filozof Samuel Edward Konkin[2][3].
Minarchizm w nurcie libertariańskim - państwo ultraminimalne
[edytuj | edytuj kod]Jeden z dwóch głównych nurtów libertarianizmu, często mylony z liberalizmem klasycznym, od którego różni się większym radykalizmem, m.in. chęcią likwidacji podatków i odrzuceniem monetaryzmu na rzecz prywatnych banków emisyjnych bądź parytetu złota.
Zakłada istnienie państwa ultraminimalnego, czyli takiego, które ograniczałoby się do posiadania monopolu na stanowienie prawa, usługi policyjne, sądownicze i obronne na danym terytorium, jednak usługi te powinny być utrzymywane dobrowolnie ze składek członkowskich i darowizn. Ochronę i usługi egzekucyjne zapewnia jednak jedynie tym, którzy wykupili sobie polisy gwarantujące ochronę oraz egzekucję ich praw lub zapłacili bezpośrednio.
Często błędnie mianem minarchizmu określa się państwo minimalne w którym policja, sądy i wojsko utrzymywane są z podatków. Państwo o takim systemie będzie jednak państwem klasycznie liberalnym lub czymś pośrednim.
Argumentacja
[edytuj | edytuj kod]Niektórzy minarchiści opisują swoją wizję państwa, odwołując się raczej do definicji założeń podstawowych niż dyskutując skutek wprowadzenia ich w życie. Na przykład amerykański filozof polityczny Robert Nozick w swojej książce "Anarchia, państwo, utopia" definiuje rolę rządu ograniczonego (ang. minimal state) w następujący sposób:
Naszymi podstawowymi wnioskami dotyczącymi państwa są te, że uzasadniony jest rząd minimalny, ograniczony do wąskiego zakresu obowiązków ochrony przed przemocą, kradzieżą, oszustwem, nadzoru nad przestrzeganiem umów, itp.; że każdy inny rząd o szerszym wachlarzu uprawnień nie jest uzasadniony, ponieważ będzie łamał prawa obywateli wprowadzając jakiś rodzaj przymusu; że rząd minimalny pobudza i jest właściwy. Z tego wynikają dwie ważne konsekwencje: państwo nie może używać swojego aparatu do zmuszenia części obywateli do pomocy innym obywatelom, ani do zabronienia im pewnych działań dla ich własnego dobra lub bezpieczeństwa[4].
Inni minarchiści w dyskusji odnoszą się do argumentacji utylitarystów. Posługują się argumentami ekonomii teoretycznej, jak wkład Ludwiga von Misesa w myśl szkoły austriackiej, czy danymi ekonomii teoretycznej, jak np. wskaźnik wolności gospodarczej.
Organizacje
[edytuj | edytuj kod]Organizacje skupiające zwolenników minarchizmu:
- Bureaucrash (ang.)
- Cato Institute (ang.)
- International Society for Individual Liberty (ang.)
- Reason Foundation (ang.)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dobrym podsumowaniem idei minarchistów są słowa Thomasa Jeffersona: "Ten rząd jest najlepszy, który ma najmniej do zarządzania."
- ↑ "Konkin’s History of the Libertarian Movement" (ang.)
- ↑ BlackCrayon.com : dictionary (ang.)
- ↑ W wersji oryginalnej ustęp brzmi następująco: "Our main conclusions about the state are that a minimal state, limited to the narrow functions of protection against force, theft, fraud, enforcement of contracts, and so on, is justified; that any more extensive state will violate persons' rights not to be forced to do certain things, and is unjustified; and that the minimal state is inspiring as well as right. Two noteworthy implications are that the state may not use its coercive apparatus for the purpose of getting some citizens to aid others, or in order to prohibit activities to people for their own good or protection."
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- Robert Nozick, Anarchy, State, and Utopia, 1977, ISBN 0-465-09720-0
