Metopoplax ditomoides

	Metopoplax ditomoides
	(Costa, 1847)
	; Osobnik dorosły
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Infrarząd	Pentatomomorpha
Nadrodzina	Lygaeoidea
Rodzina	skupieńcowate
Rodzaj	Metopoplax
Gatunek	Metopoplax ditomoides
Synonimy
	Pachymerus ditomoides A. Costa, 1847;
	Pachymerus ditomoides A. Costa, 1847;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Metopoplax ditomoides – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny skupieńcowatych. Fitofag rumianów, rumianków, krwawników i lebiodek. Pierwotnie miał zasięg południowo-zachodniopalearktyczny (głównie śródziemnomorski); obecnie znajduje się w ekspansji na północ, a ponadto został zawleczony do nearktycznej Ameryki Północnej i do Ameryki Południowej.

Taksonomia

Gatunek ten został opisany po raz pierwszy w 1847 roku przez Achillego Costę pod nazwą Pachymerus ditomoides. W 1861 roku Franz Xaver Fieber przeniósł go do nowego rodzaju Metopoplax, jako jego gatunek typowy^[1]^[2].

Morfologia

Pluskwiak o ciele długości od 3,4 do 4 mm^[3]. Głowę, przedplecze i tarczkę ma ciemno lub czarno ubarwione, gęsto punktowane i porośnięte długimi, białymi szczecinkami^[4]^[5]. Spłaszczony i silnie rozszerzony (szpatułkowaty) nadustek^[6]^[5] odróżnia go od M. origami, jedynego rodzimego dla Polski przedstawiciela rodzaju^[6]. Półpokrywy mają jasny kolor do wręcz białawego. Użyłkowanie ich zakrywek może być bezbarwne lub brązowe^[5].

Biologia i ekologia

Owad ten jest fitofagiem ssącym soki roślin z rodzajów rumian, rumianek^[3], krwawnik i lebiodka^[6]. Do rozrodu przystępuje w maju i czerwcu. Kopulacja ma miejsce na roślinach żywicielskich. W sprzyjających warunkach w ciągu jednego roku pojawia się drugie pokolenie, które rozmnaża się w sierpniu^[3]. Wykazuje aktywność do września^[6]. Zimę imagines spędzają, hibernując w ściółce lub pod odstającą korą, nierzadko w dużej odległości od stanowisk roślin pokarmowych^[3].

Rozprzestrzenienie

Pierwotny zasięg gatunku obejmuje strefę śródziemnomorską i zachód Europy, jednak w ostatnim czasie wykazuje on ekspansję w kierunku północnym, jak i bywa zawlekany do różnych rejonów świata^[3]^[6], prawdopodobnie za pomocą statków z transportami materiału roślinnego^[7]^[5].

W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Malty, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Bułgarii i południowej Rosji (po obwód astrachański i Kaukaz)^[8]^[9]^[1]. W Afryce Północnej podawany jest z Maroka, Tunezji, Algierii i Libii. W Azji występuje w Turcji i Syrii^[9]^[1].

W Anglii historycznie był to gatunek tylko rzadko zawlekany, jednak w XXI wieku utworzył stabilne populacje na południu kraju i w niektórych latach bywa liczny^[4]. W Belgii po raz pierwszy doniesiono o jego znalezieniu w 1997 roku^[10]. W Niemczech dawniej występował tylko w południowo-zachodniej części kraju. W pierwszej dekadzie XXI wieku rozprzestrzenił się osiągając Nadrenię, Dolną Saksonię i Saksonię-Anhalt^[3]. W Polsce po raz pierwszy znaleziono go w 2019 roku w Bielanach Wrocławskich. 10 martwych okazów odkryto na paletach, prawdopodobnie przywiezionych z Francji^[6].

W nearktycznej Ameryce Północnej odnaleziono go pierwszy raz w 1998 roku w Oregonie^[6]. Stamtąd szybko się rozprzestrzenił, zasiedlając obszar od Kalifornii przez Waszyngton po Kanadę^[5]. W 2015 roku gatunek ten wykryto na pacyficznym wybrzeżu Chile^[11].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: species Metopoplax ditomoides (Costa, 1847). [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-04-15].
↑ F.X. Fieber: Die Europaischen Hemiptera. Halbflugler (Rhynchota Heteroptera). Wien: Gerold, 1861.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ekkehard Wachmann, Albert Melber, Jürgen Deckert: Wanzen. Band 3: Pentatomomorpha I: Aradoidea (Rindenwanzen), Lygaeoidea (Bodenwanzen u. a.), Pyrrhocoroidea (Feuerwanzen) und Coreoidea (Randwanzen u. a.). Keltern: Goecke & Evers, 2007, seria: Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und nach ihrer Lebensweise. ISBN 978-3-937783-29-1.
↑ ^a ^b Tristan Bantock, Joseph Botting: Metopoplax ditomoides. [w:] British Bugs. An online identification guide to UK Hemiptera [on-line]. 2018. [dostęp 2020-04-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e A.G. Wheeler jr., E.R. Hoebeke. Metopoplax ditomoides (Costa) (Hemiptera: Lygaeoidea: Oxycarenidae): First Canadian Record of a Palearctic Seed Bug. „Journal of the Entomological Society of British Columbia”. 108, s. 70–71, 2012.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Barbara Lis, Marcin Kadej. Metopoplax ditomoides (A. Costa, 1843) (Hemiptera: Oxycarenidae) – pierwsze stwierdzenie w Polsce. „Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica”. 13. s. 105–107. DOI: 10.5281/zenodo.3592061. ISSN 2083-201X.
↑ J. Deckert. Zum Vorkommen von Oxycareninae (Heteroptera, Lygaeidae) in Berlin und Brandenburg. „Insecta”. 9, s. 67-75, 2004.
↑ Metopoplax ditomoides (A. Costa, 1847). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-04-15].
↑ ^a ^b J.A. Slater: A catalogue of the Lygaeidae of the world. Vol. I. Baltimore, Maryland: Wavely Press, 1964.
↑ J. Bruers, G. Viskens. Metopoplax ditomoides (Costa, 1847) België nieuw sp. (Heteroptera, Lygaeidae, Oxycareninae). „Bulletin et Annales de la Société Royale Belge d’Entomologie”. 133, s. 469, 1997.
↑ A.F. Flores, M.B. Riveras. Flores Primer registro de Metopoplax ditomoides (Costa) (Hemiptera: Oxycarenidae) en Chile. „Revista Chilena de Entomologia”. 44, s. 35–39, 2018.

[lsf-1] Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: species Metopoplax ditomoides (Costa, 1847). [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-04-15].

[F61-2] F.X. Fieber: Die Europaischen Hemiptera. Halbflugler (Rhynchota Heteroptera). Wien: Gerold, 1861.

[wmd-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ekkehard Wachmann, Albert Melber, Jürgen Deckert: Wanzen. Band 3: Pentatomomorpha I: Aradoidea (Rindenwanzen), Lygaeoidea (Bodenwanzen u. a.), Pyrrhocoroidea (Feuerwanzen) und Coreoidea (Randwanzen u. a.). Keltern: Goecke & Evers, 2007, seria: Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und nach ihrer Lebensweise. ISBN 978-3-937783-29-1.

[bb-4] Tristan Bantock, Joseph Botting: Metopoplax ditomoides. [w:] British Bugs. An online identification guide to UK Hemiptera [on-line]. 2018. [dostęp 2020-04-11].

[WH-5] A.G. Wheeler jr., E.R. Hoebeke. Metopoplax ditomoides (Costa) (Hemiptera: Lygaeoidea: Oxycarenidae): First Canadian Record of a Palearctic Seed Bug. „Journal of the Entomological Society of British Columbia”. 108, s. 70–71, 2012.

[LK-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Barbara Lis, Marcin Kadej. Metopoplax ditomoides (A. Costa, 1843) (Hemiptera: Oxycarenidae) – pierwsze stwierdzenie w Polsce. „Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica”. 13. s. 105–107. DOI: 10.5281/zenodo.3592061. ISSN 2083-201X.

[Deckert-7] J. Deckert. Zum Vorkommen von Oxycareninae (Heteroptera, Lygaeidae) in Berlin und Brandenburg. „Insecta”. 9, s. 67-75, 2004.

[fe-8] Metopoplax ditomoides (A. Costa, 1847). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-04-15].

[Slater-9] J.A. Slater: A catalogue of the Lygaeidae of the world. Vol. I. Baltimore, Maryland: Wavely Press, 1964.

[BV-10] J. Bruers, G. Viskens. Metopoplax ditomoides (Costa, 1847) België nieuw sp. (Heteroptera, Lygaeidae, Oxycareninae). „Bulletin et Annales de la Société Royale Belge d’Entomologie”. 133, s. 469, 1997.

[Flores-11] A.F. Flores, M.B. Riveras. Flores Primer registro de Metopoplax ditomoides (Costa) (Hemiptera: Oxycarenidae) en Chile. „Revista Chilena de Entomologia”. 44, s. 35–39, 2018.

[1]