Przejdź do zawartości

Maria Wierna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maria Wierna
Data i miejsce urodzenia

24 kwietnia 1914
Grodziec, Królestwo Polskie

Data śmierci

26 stycznia 2004

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

działaczka partyjna, urzędniczka

Narodowość

polska

Stanowisko

Dyrektor generalna MSZ (1956–1968)

Pracodawca

Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Partia

KPP, ZPP, PPR, PZPR

Rodzice

Karol Wierny, Ewa z domu Czajer

Małżeństwo

Juliusz Burgin

Dzieci

Juliusz Burgin

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Order Lwa Białego III klasy (Czechosłowacja)
Nagrobek Juliusza Burgina i Marii Wiernej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Maria Wierna-Burgin (ur. 24 kwietnia 1914 w Grodźcu[1], zm. 26 stycznia 2004) – polska działaczka komunistyczna i wysoka urzędniczka państwowa PRL (m.in. dyrektor generalna MSZ 1956–1968).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodziła z rodziny górniczej o tradycjach katolickich. Jako osoba dorosła deklarowała się jako bezwyznaniowa[1].

Kształciła się w Szkole Powszechnej im. Stanisława Żółkiewskiego oraz Gimnazjum Państwowym im. Tomasza Zana w Pruszkowie, gdzie w 1932 zdała maturę. W 1932 rozpoczęła studia matematyczne, a w 1933 przeniosła się na geografię (specjalność – kartografia) na Uniwersytecie Warszawskim. Jako wyróżniająca się studentka uzyskała stypendium państwowe. Utrzymywała się także z udzielania korepetycji oraz prywatnych prac kreślarskich[1].

Przez krótki moment była zaangażowana w studencki ruch samopomocowy Bratnia Pomoc. W 1934 została członkinią Komunistycznego Związku Młodzieży Polski, a w 1935 Komunistycznej Partii Polski. Łączniczka KC KZMP, członkini WKiO KC KZMP. W maju 1935 została dyscyplinarnie zawieszona w prawach studenta za działalność komunistyczną. Mimo że nie uzyskała tytułu magistra, deklarowała wykształcenie wyższe. Spędziła 3,5 roku w więzieniu za działalność wywrotową, w tym sądzona w ramach sprawy KC Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Do wybuchu II wojny światowej była przetrzymywana na kobiecym oddziale PawiakaSerbii. Poznała tam m.in. Małgorzatę Fornalską[1].

W 1939, po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę wyjechała do Mińska. Pracowała m.in. w twierdzy Brześć jako kierowniczka kancelarii w szpitalu wojskowym Armii Czerwonej. W 1940 została zatrudniona, w ślad za mężem Juliuszem Burginem, w redakcji polskojęzycznych „Sztandaru Wolności” i „Pioniera”. Po ataku III Rzeszy na ZSRR w 1941 ewakuowana na wschód. W 1942 w Ufie objęła stanowisko kierowniczki kancelarii i wydziału kadr pracowników cywilnych w specjalnym szpitalu wojskowym dla dowódców Armii Czerwonej. We wrześniu 1943 została wezwana do Moskwy, gdzie została kierowniczką Wydziału Administracyjno-Gospodarczego Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich, a od marca 1944 kierowniczką Kancelarii ZG ZPP. Następnie objęła kierownictwo Wydziału Repatriacyjnego przedstawicielstwa Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, a od 1945 w Ambasadzie w Moskwie. Od maja 1945 kierowała Wydziałem Konsularnym Poselstwa w Pradze w stopniu II sekretarza[1][2].

Członkini Polskiej Partii Robotniczej[2]. Od 1946 pełniła funkcję naczelniczki Wydziału Środkowo-Europejskiego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych PRL. Od lipca 1948 dyrektorka Departamentu IV MSZ (ds. Austrii i Niemiec)[1]. Od 1 stycznia 1956 do 30 września 1968 sprawowała stanowisko dyrektor generalnej MSZ PRL w randze ambasador tytularnej (jako pierwsza kobieta)[1][3][4][5][6][7]. Była członkinią Komitetu Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR przy MSZ od 4 czerwca 1958 do 26 listopada 1959[8]. 30 września 1968 przeszła na emeryturę w wyniku czystek pomarcowych[1]. Dzięki znajomościom w kierownictwie resortu i PZPR (w tym z Jakubem Bermanem oraz Stefanem Wierbłowskim, którego miała być kochanką) przez cały okres pracy w MSZ była uznawana za osobę dużo bardziej wpływową niż wynikało to z formalnie zajmowanych przez nią stanowisk, a od 1951 do 1954 (tj. w okresie, kiedy wiceministrem był Wierbłowski) mogła faktycznie współkierować ministerstwem[1][9]. Po odejściu z MSZ przez kilka lat pracowała w tygodniu „Nowe Czasy”[1].

Znała biegle rosyjski i francuski oraz słabo angielski i niemiecki[9].

Od 1935 jej partnerem, a następnie mężem, był Juliusz Burgin[10]. Ich syn Juliusz (ur. 1940) mieszkał na Zachodzie[1][9].

Wraz z mężem została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B33, rząd 6, grób 13)[11].

Odznaczenia i ordery

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k Paweł Sztama, Życiorysy równoległe resortowych „dam”: Julii Brystygier, Marii Wiernej i Heleny Wolińskiej. Przyczynek do historii kobiet-komunistek w Polsce, „Komunizm: system–ludzie–dokumentacja”, 10, 2021, s. 81–108, ISSN 2299-890X [dostęp 2024-09-26].
  2. a b Paweł Libera, Marcel Reich-Ranicki przed Centralna Komisją Kontroli Partyjnej (1950–1957), „Zeszyty Historyczne”, 167, 2009, s. 235 [dostęp 2021-11-13].
  3. W Moskwie osiągnięto porozumienie, jakiego oczekiwał naród. „Dziennik Polski”, s. 1, 3, Nr 277 z 20 listopada 1956. 
  4. Wspólna deklaracja Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Związku Komunistów Jugosławii oraz rządów Polski i Jugosławii. „Głos Koszaliński”, s. 1, 3, Nr 222 z 17 września 1957. 
  5. János Tischler. Rewolucja węgierska 1956 w polskich dokumentach. „Dokumenty do Dziejów MSZ”. 8, s. 23, 1995. Instytut Studiów Politycznych PAN. 
  6. Piotr Długołęcki: Archiwum dyplomatyczne. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. s. 125. [dostęp 2016-02-01].
  7. Stanisław H. Kaj, Parę słów o roli kobiet we współczesnej dyplomacji, „Przegląd Ekonomiczny”, 17, Poznań: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Poznaniu, 2018, s. 42, ISSN 2082-3312 [dostęp 2019-04-05] (pol.).
  8. Paweł Ceranka. Podstawowa Organizacja Partyjna PZPR w Ministerstwie Spraw Zagranicznych 1949–1989. „Pamięć i Sprawiedliwość”. Nr 1 (27), s. 301, 2016. ISSN 1427-7476. 
  9. a b c Mirosław Szumiło, Kobiety jako „szare eminencje” w komunistycznej elicie władzy w Polsce, „Res Historica”, 45, 2018, s. 297–299, DOI10.17951/rh.2018.45.287-309 [dostęp 2024-09-26].
  10. Daniel Passent: Zbrodniarz na łamach. polityka.pl, 2007-03-06. [dostęp 2016-02-01].
  11. Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 2021-11-13].
  12. Uchwała Rady Państwa z dnia 20 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1484).
  13. Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 19 lipca 1946 r. o odznaczeniach pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych za gorliwą i wydajną pracę (M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 115).
  14. Uchwała Rady Państwa z dnia 10 stycznia 1955 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1955 r. nr 42, poz. 415).
  15. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 marca 1947 r. o udzieleniu obywatelom zezwolenia na przyjęcie i noszenie orderów państw obcych (M.P. z 1947 r. nr 68, poz. 465).