Luzowanie

Ten artykuł dotyczy działań taktycznych. Zobacz też: luzowanie (żeglarstwo).

Luzowanie (ang. Relief of Troops in Combat) – działalność zmierzająca do przejęcia prowadzenia działań przez jedne wojska od innych. Jest etapem pośrednim podczas prowadzenia walki^[1].

Luzowanie to działalność wojsk zmierzająca do przejęcia prowadzenia działań przez jedne oddziały od innych. - wymianę pododdziałów bezpośrednio w rejonach obrony (w punktach oporu); - natarcie pododdziałów luzujących, które przekraczają ugrupowanie wojsk będących dotychczas w styczności z przeciwnikiem; - zabezpieczenie wyjścia z walki pododdziałów będących dotychczas w styczności z przeciwnikiem. Sposób luzowania oraz realizacja zadań wynikać będzie z aktualnych warunków prowadzenia walki, celów i zamiaru przełożonego organizującego luzowanie.

Regulaminy Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej określały, ze luzowanie w marszu ubezpieczonym, w zbliżaniu, w natarciu, odbywa się przez jednostki maszerujące w kolumnie głównej, względnie ugrupowane w tyłowych rzutach, w ten sposób, że jednostki luzowane pozostają w tym ugrupowaniu, w jakiem zastał je rozkaz do luzowania^[2]. Jednostki luzujące, rozczłonkowują się, a następnie przechodzą przez jednostki luzowane^[2].

W obronie jednostki luzujące, po dojściu do stanowisk jednostek luzowanych, zajmują ich pozycje, a luzowane wycofują się^[2].

Działania te podejmowane są, kiedy wojska^[3]:

• nie są w stanie kontynuować powierzonych zadań,
• będą wykorzystane do działań w innym miejscu,
• wykonały swoje zadania,
• są przeznaczone do zastąpienia w celu uniknięcia ich wyczerpania,
• nie są przystosowane do realizacji nowego zadania.

Innymi słowy w takiej sytuacji, w której powinny zostać zamienione, aby uniknąć utraty zdolności bojowej lub nie są w stanie realizować nowego zadania^[4].

W obronie luzowanie przeprowadza się zazwyczaj, gdy^[3]:

• wojska bronią się skutecznie, ale są wyczerpane fizycznie, psychicznie i potrzebują odpoczynku,
• poniosły znaczne straty i nie gwarantują utrzymania rejonów obrony,
• zachodzi potrzeba uporządkowania ugrupowania bojowego,
• broniące się wojska przewidziane są do użycia na innym kierunku,
• zachodzi konieczność zmiany sposobu prowadzenia obrony.

W natarciu potrzeba luzowania może nastąpić, gdy^[5]:

• natarcie „z bezpośredniej styczności“ z przeciwnikiem jest korzystniejsze niż natarcie „z marszu”,
• zaistnieje konieczność wyprowadzenia z walki wojsk, które utraciły zdolność bojową,
• zachodzi potrzeba zapoznania żołnierzy z jednostek podchodzących do natarcia z terenem i obroną przeciwnika,
• zaistnieje potrzeba uporządkowania ugrupowania bokowego „pomieszanych” w wyniku np. kontrataku,
• z powodu zmiany warunków terenowych wystąpi konieczność wymiany np. oddziału pancernego na oddział zmechanizowany,
• zachodzi potrzeba przeniesienia punktu ciężkości natarcia.

W marszu^[6]:

• w celu zmiany ubezpieczeń, które związały się walką z przeciwnikiem,
• zamiany oddziałów wyczerpanych realizacją zadań.

Luzowanie może być prowadzone przez^[3]:

• wymianę wojsk bezpośrednio na pozycjach obronnych

luzowanie obronne może przyjąć formę pozycyjnego albo osłonowego; jeśli rejon luzowania pokrywa się z rejonem obrony zajmowanym przez wojska luzowane, wtedy mówi się o luzowaniu pozycyjnym; w przypadku, gdy przednia linia rejonu luzowania biegnie w głębi rejonu obrony zgrupowania luzowanego, mamy do czynienia z luzowaniem osłonowym (obronnym); wiąże się ono z częściową utratą terenu^[7].

• natarcie wojsk luzujących, które przekraczają ugrupowanie wojsk będących dotychczas w styczności z przeciwnikiem

przy luzowaniu zaczepnym oddziały luzujące wykonują zazwyczaj natarcie o ograniczonym celu, przejmując równocześnie zadania od wojsk luzowanych; taki sposób, oprócz zapewnienia prawie jednoczesnego wyjścia luzowanego pododdziału, ogranicza przeciwnikowi możliwości oddziaływania ogniowego i dezorganizuje mu dotychczasową strukturę obrony; podczas luzowania zaczepnego niezbędne jest zapewnienie sobie lokalnej przewagi nad przeciwnikiem^[8]

• zabezpieczenie wyjścia z walki wojsk będących dotychczas w styczności z przeciwnikiem

Sposób luzowania oraz realizacja przez luzowanych i luzujących zadania bojowego wynikać będzie z zaistniałych warunków prowadzenia walki, celów i zamiaru przełożonego organizującego luzowanie.

• Działania taktyczne

• Tadeusz Dakudowicz (przew.): Podręcznik walki pododdziałów wojsk zmechanizowanych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych. Wyższa Szkoła Oficerska im. Tadeusza Kościuszki, 2000.
• Leszek Elak: Podstawy działań taktycznych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-316-2.
• Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.
• Stanisław Koziej: Teoria sztuki wojennej. Warszawa: "Bellona", 1993. ISBN 83-11-08264-2. Brak numerów stron w książce
• Dariusz Majchrzak: Etapy pośrednie w działaniach taktycznych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2007.
• Andrzej Polak, Jacek Joniak: Sztuka wojenna. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-273-8.
• Eugeniusz Rujna: Z działań wojennych lat 1918-1920. Zarys problematyki militarnej z materiałami do bibliografii. Toruń: Wydawnictwo Naukowe WSO im gen. Józefa Bema, 1997. ISBN 83-85650-16-4.
• AAP-6: Słownik terminów i definicji NATO. wcnjk.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-17)]. s. 319